Tα πλεονεκτήματα της αστάθειας

Μπορεί να διαβαστεί κι αλλιώς το αποτέλεσμα των γερμανικών εκλογών: εννιά στους δέκα Γερμανούς συμφωνούν με τις μεταρρυθμίσεις. Αυτή η συντριπτική πλειοψηφία δεν θα έπρεπε να καθησυχάσει τις δύστυχες τις αγορές;

Το περασμένο Σαββατοκύριακο έγιναν εκλογές σε δύο χώρες με το ίδιο αναλογικό εκλογικό σύστημα και έδωσαν σχεδόν το ίδιο αποτέλεσμα. Στη Γερμανία, οι Χριστιανοδημοκράτες επικράτησαν επί των Σοσιαλδημοκρατών με διαφορά λίγο κάτω της μιας ποσοστιαίας μονάδας (0,9%). Στη Νέα Ζηλανδία, το κεντροδεξιό Εθνικό Κόμμα επικράτησε επί του κεντροαριστερού Εργατικού Κόμματος με διαφορά λίγο πάνω της μιας ποσοστιαίας μονάδας (1,1%). Και στις δύο περιπτώσεις, η σύνθεση της Βουλής που προκύπτει απεικονίζει λίγο-πολύ τη βούληση των ψηφοφόρων. Και στις δύο χώρες, τα κόμματα ξεκίνησαν ήδη διαβουλεύσεις με σκοπό τον σχηματισμό μιας κυβέρνησης συνασπισμού. Και οι δύο επιχειρηματικές κοινότητες, όμως, ανησυχούν για τη διαφαινόμενη «αστάθεια» και προειδοποιούν ότι η οικονομία απαιτεί μια σταθερή κυβέρνηση μακράς πνοής (που θα εξυπηρετεί κατά προτίμηση τα συμφέροντά τους).

Από μια άποψη έχουν δίκιο. H Βρετανία, για παράδειγμα, έκανε εκλογές τον περασμένο Μάιο και σχεδόν δεν το καταλάβαμε. Το Εργατικό Κόμμα έχασε μεν δύναμη, αλλά συνέχισε να έχει άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία που του επιτρέπει να ασκεί απρόσκοπτα την πολιτική του. Υπάρχει μόνο μια λεπτομέρεια: οι ψηφοφόροι δεν ήθελαν ακριβώς αυτό. Το κόμμα του Τόνυ Μπλαιρ ήλθε πρώτο με το ίδιο ακριβώς ποσοστό που έλαβε η Μέρκελ (35,2%), αλλά έλαβε το 55% των εδρών (έναντι του 38% των εδρών που λαμβάνουν οι Γερμανοί χριστιανοδημοκράτες). Οι Βρετανοί συντηρητικοί ήλθαν δεύτεροι με ποσοστό λίγο μικρότερο από εκείνο των Γερμανών σοσιαλδημοκρατών (32,3% έναντι 34,3%), αλλά έλαβαν μόλις το 30% των εδρών (έναντι του 37% των εδρών που λαμβάνει το κόμμα του Σρέντερ). Όσο για τους Ελεύθερους Δημοκράτες της Βρετανίας, που ήλθαν τρίτοι με ποσοστό 22%, έλαβαν κάτω από το 10% των εδρών. Αυτή η μαγική εικόνα, προϊόν ενός διαβολικού εκλογικού συστήματος, βολεύει ασφαλώς τις αγορές. Τι σχέση έχει όμως με τη δημοκρατία; Αν ο υπέρτατος στόχος είναι η σταθερότητα και όχι ο σεβασμός της λαϊκής βούλησης, γιατί δεν καταργούμε εντελώς τις εκλογές ώστε να γλιτώσουμε και το κόστος των μετακινήσεων;

Αν το καλοσκεφτεί κανείς, η αστάθεια έχει αρκετά πλεονεκτήματα. Οι πολιτικοί γνωρίζουν καλύτερα ο ένας τον άλλον, ανταλλάσσουν απόψεις, αστειεύονται, κοροϊδεύουν, ποντάρουν, μπλοφάρουν. Νέοι όροι εισάγονται στο πολιτικό λεξιλόγιο, όπως «φωτεινός σηματοδότης» ή «Τζαμάικα». H κυκλοφορία των εφημερίδων ανεβαίνει. Πρωτότυπα σενάρια πέφτουν στο τραπέζι: όπως γράφει η Ιντιπέντεντ, θα μπορούσε να γίνει ένας «μεγάλος συνασπισμός» του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος της Γερμανίας με το Εργατικό Κόμμα της Νέας Ζηλανδίας που να κυβερνήσει και τις δύο χώρες. Τον 19ο αιώνα, άλλωστε, η Νέα Ζηλανδία δεν έφερε τον τίτλο «Πρωσία του Ειρηνικού»;