Η εποχή του μετασοβιετισμού τελείωσε

Ο (πρώην, νυν και παντοτινός) πρόεδρος. Πριν από λίγα χρόνια, ο Βλαντίμιρ Πούτιν είχε δηλώσει πως η εξαφάνιση της Σοβιετικής Ενωσης αποτέλεσε τη μεγαλύτερη καταστροφή της Ιστορίας. Σήμερα το θέτει κάπως διαφορετικά. «Η περίοδος της επούλωσης τερματίστηκε», τόνισε πρόσφατα. «Η μετασοβιετική φάση της ρωσικής και παγκόσμιας ιστορίας έχει πλέον ολοκληρωθεί». Τι θα πάρει τη θέση της; Κανείς δεν ξέρει. Το μόνο βέβαιο είναι ότι ο Πούτιν ποντάρει στην ισχύ. Μια ισχύ ενεργειακή, που απορρέει από τους φυσικούς πόρους της χώρας. Μια ισχύ στρατιωτική, που αντανακλάται και στην απόφαση να επενδυθούν την επόμενη δεκαετία 600 δισεκατομμύρια ευρώ για τον εκσυγχρονισμό των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων.

Οι αντίπαλοι. Αποτελεί κοινό μυστικό στους κόλπους της ρωσικής αντιπολίτευσης ότι εκτός από τον μετασοβιετισμό, που κράτησε είκοσι χρόνια, έχει κλείσει και η φάση των διαδηλώσεων, έστω κι αν εκείνη κράτησε μόλις τρεις μήνες. Ολοι είναι σίγουροι ότι στις προεδρικές εκλογές της περασμένης Κυριακής σημειώθηκε κάποιας έκτασης νοθεία. Είναι όμως επίσης σίγουροι ότι και χωρίς αυτή τη νοθεία, ο Πούτιν πάλι θα εκλεγόταν πρόεδρος. Αναζητούν λοιπόν μια στρατηγική για την επόμενη ημέρα. «Η περίοδος του ρομαντισμού και της ευφορίας έλαβε τέλος», λέει ο συγγραφέας Γκριγκόρι Σχαρτισβίλι, ένας από τους οργανωτές των διαδηλώσεων, που χρησιμοποιεί το ψευδώνυμο Μπόρις Ακούνιν. «Ο κόσμος κατάλαβε πως όταν είσαι οπλισμένος με λευκά μπαλόνια και λευκές κορδέλες δεν μπορείς να τα βάλεις με τα ρομπότ των μονάδων καταστολής, της ΟΜΟΝ». Επιπλέον, οι ηγέτες που αναδείχθηκαν από αυτή την αντιπαράθεση δεν δείχνουν έτοιμοι να κάνουν το επόμενο βήμα. Ο Μιχαήλ Πρόχοροφ, που κλήθηκε ήδη να λάβει μέρος στην επόμενη κυβέρνηση, έχει ανάγκη το Κρεμλίνο για να κάνει τις δουλειές του. Ο νεαρός μπλόγκερ Αλεξέι Ναβάλνι μπορεί να έχει αναδειχθεί σε ήρωα της ελευθερίας της έκφρασης, αλλά οι ρωσικές οικογένειες δεν αισθάνονται πολύ άνετα μαζί του. Δεν είναι λοιπόν περίεργο που οι οργανωτές της σημερινής (τελευταίας;) διαδήλωσης στη Μόσχα την αφιερώνουν στον νέο ήρωα της κοινωνίας των πολιτών: τον εκλογικό παρατηρητή που δεν φοβήθηκε να καταγγείλει τη νοθεία.

Η Δύση. Απέναντι στον νέο ρωσικό εθνικισμό, που εκδηλώνεται και στην κάθετη αντίθεση της Μόσχας απέναντι σε οποιαδήποτε απειλή για στρατιωτική επέμβαση στη Συρία, πώς πρέπει να κινηθούν η Ευρώπη και οι Ηνωμένες Πολιτείες; Μία σχολή σκέψης ζητά την απομόνωση του Κρεμλίνου. Αλλά πολλοί αναλυτές, οικονομολόγοι και διανοούμενοι στη Ρωσία προειδοποιούν ότι κάτι τέτοιο θα ήταν καταστροφικό σε μια στιγμή που η μεσαία τάξη προσπαθεί να βρει τη θέση της στη ρωσική κοινωνία. «Το καλύτερο που έχετε να κάνετε», λέει στους Φαϊνάνσιαλ Τάιμς ο επικεφαλής μιας ΜΚΟ, «είναι να χαλαρώσετε τους κανονισμούς που έχουν σχέση με τη βίζα. Γιατί μόνο ταξιδεύοντας θα ξεπεράσουν οι Ρώσοι τη σοβιετική νοοτροπία που εξακολουθεί να κυριαρχεί στην κοινωνία – και που εκμεταλλεύεται στο έπακρο ο Πούτιν και ο κύκλος του».