Μονάχα η τέχνη τους ενώνει

Ο Ζαν Ντιζαρντέν με το αγαλματάκι στο ένα χέρι και τον απίθανο Αγκι στο άλλο. Οι ατάκες της Μέριλ Στριπ. Η συγκινητική ομιλία του 84χρονου Κρίστοφερ Πλάμερ. Το «σ’αγαπώ» του Αλεξάντερ Πέιν. Και, βέβαια, το υπέροχο πόδι της Αντζελίνα Ζολί. Όταν υπάρχουν τέτοια γεγονότα στην απονομή των Οσκαρ, είναι λογικό να περνά σε δεύτερη μοίρα η βράβευση δύο χωρών που είναι περισσότερο γνωστές για τον πυρηνικό τους φάκελλο παρά για την τέχνη τους. Κι όμως, οι εκπρόσωποι του Πακιστάν και του Ιράν είχαν πολύ σημαντικά πράγματα να μας πουν – ακόμη και μ’αυτά που δεν είπαν.

«Ο Ντάνιελ κι εγώ θέλουμε να αφιερώσουμε αυτό το βραβείο σε όλους τους ήρωες που εργάζονται στο Πακιστάν. Σε όλες τις γυναίκες στο Πακιστάν που εργάζονται για την αλλαγή, θέλουμε να πούμε: μην παραιτηθείτε από τα όνειρά σας». Αυτά είπε η πακιστανή δημοσιογράφος Σαρμίν Ομπάιντ-Τσινόι, που βραβεύτηκε μαζί με τον Ντάνιελ Τζανγκ με το Οσκαρ καλύτερου ντοκιμαντέρ μικρού μήκους για την ταινία τους «Σώζοντας τα προσχήματα». Πρωταγωνιστής της ταινίας είναι ένας πακιστανός χειρούργος που βοηθά γυναίκες οι οποίες έχουν παραμορφωθεί από επιθέσεις με οξύ. Και η Ομπάιντ-Τσινόι, που γεννήθηκε στο Καράτσι και σπούδασε στο Στάνφορντ, εκδήλωσε την πρόθεσή της να χρησιμοποιήσει αυτό το Οσκαρ για να ξεκινήσει μια εκστρατεία με στόχο τον τερματισμό των επιθέσεων αυτών στη χώρα της και την προσαγωγή των δραστών στη δικαιοσύνη.

Ο Ασγάρ Φαρχαντί, που κέρδισε το Οσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας για την ταινία του «Ο χωρισμός», αρκέστηκε αντίθετα να αναφερθεί στη χαρά των συμπατριωτών του για τη βράβευση ενός «πλούσιου και αρχαίου πολιτισμού που είναι κρυμμένος κάτω από τη σκόνη της πολιτικής». Ηξερε ότι οι μουλάδες στη χώρα του παρακολουθούσαν κάθε του λέξη. Είχε ήδη παραδεχθεί ότι οι λογοκριτές τον ανάγκασαν να περιλάβει στην ταινία μια σκηνή όπου ο δικαστής μαλώνει τη γυναίκα επειδή θέλει να φύγει από τη χώρα. Όταν ρωτήθηκε έτσι στη συνέντευξη Τύπου τι μήνυμα θέλει να στείλει σε μια εποχή που η χώρα του απειλείται με βομβαρδισμό από το Ισραήλ, απάντησε πως δεν έχει κανένα μήνυμα για τις κυβερνήσεις. «Πιστεύω μόνο στην επικοινωνία μεταξύ των λαών», τόνισε.

Η σύγκριση των δύο ομιλιών, γράφει ο Στιβ Κολ στον Νιου Γιόρκερ, δείχνει ότι ο χώρος για ανεξάρτητο σινεμά, ελεύθερη δημοσιογραφία και κοινωνικό ακτιβισμό στο μεν Πακιστάν διευρύνεται, στο δε Ιράν συρρικνώνεται. Στο πρώτο, τα καλωδιακά και δορυφορικά κανάλια επικρίνουν καθημερινά την κυβέρνηση και το στρατό. Στο δεύτερο, η κυβέρνηση κλείνει τον Οίκο του Κινηματογράφου, μια ηθοποιός καταδικάζεται σε φυλάκιση και ενενήντα βουρδουλιές επειδή εμφανίστηκε με ξυρισμένο κεφάλι, ενώ άλλοι ηθοποιοί και σκηνοθέτες φυλακίζονται ή εξορίζονται. Οι Πακιστανοί δικαιούνται να ελπίζουν, οι Ιρανοί μόνο μαύρες μέρες περιμένουν. Μονάχα η τέχνη τους ενώνει.