Οταν ο πολίτης γίνεται πελάτης

Τις προάλλες μπήκε σ' ένα κατάστημα με είδη design, ομολογουμένως αρκετά σικ. Διάλεξε ένα αντικείμενο, κι όταν πήγε να πληρώσει ο άνθρωπος στο ταμείο τού έκανε έκπτωση, λέγοντάς του: «Εσύ κι εγώ ήμασταν στην ίδια πλευρά».

Απ' όλο το ακροαριστερό κίνημα της «Lotta Continua» κατά τη δεκαετία του '70, απ' όλες τις μάχες που έδωσε η γενιά του για να αλλάξει τον κόσμο, ο Ερρι ντε Λούκα θεωρεί πως το μόνο που έμεινε είναι αυτή η θολή αδελφοσύνη. Σε πολιτικό επίπεδο δεν έμεινε απολύτως τίποτα. Το κατάλαβε όταν διαδήλωσε μαζί με εκατοντάδες χιλιάδες ακόμη «Αγανακτισμένους» στη Ρώμη: ελάχιστοι τον γνώριζαν. Δεν υπάρχει καμιά συνέχεια. Αν ο ίδιος και οι σύντροφοί του θεωρούσαν τους εαυτούς τους κληρονόμους των αντιφασιστικών αγώνων, η σημερινή γενιά διαδηλωτών θεωρεί ότι ο κόσμος αρχίζει μ' αυτούς.

Γεννημένος το 1950, ο Ερρι ντε Λούκα είναι σήμερα ένας από τους πιο γνωστούς συγγραφείς της Ιταλίας (στην Ελλάδα είναι γνωστός από τη «Μουσική της θάλασσας», εκδ. Περίπλους, και από τα «Τρία Αλογα», εκδ. Αλεξάνδρεια). Ακόμη και βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης έχει μεταφράσει. Αλλά η κρίση του για την πολιτική είναι άτεγκτη. «Οταν βλέπω τον Σαρκοζί και τη Μέρκελ να γελούν με την Ιταλία, παγώνει το αίμα μου», λέει σε συνέντευξή του στη «Μοντ». «Δεν καταλαβαίνουν λοιπόν ότι αυτό που συμβαίνει είναι μια προφητεία; Στην εποχή μας, οι προφητείες δεν είναι έργο προφητών, αλλά παλιάτσων. Κι αυτό που αναγγέλλει η Ιταλία είναι η μετατροπή του πολίτη σε πελάτη. Ο πολίτης αξιολογείται με βάση την αγοραστική του δύναμη, που του επιτρέπει να αγοράζει μια λίγο καλύτερη δικαιοσύνη, υγεία ή εκπαίδευση. Χάσαμε την έννοια του κράτους. Η παράπλευρη συνέπεια της φράσης "Πλουτίστε!" είναι το "Ο καθένας για τον εαυτό του"».

Οταν μερικοί από τους συντρόφους του πήραν τα όπλα, εκείνος έγινε εργάτης, πρώτα στη FIAT και στη συνέχεια σε διάφορα άλλα εργοστάσια, κυρίως στα περίχωρα του Παρισιού. Παράλληλα έγραφε τα βιβλία του, συνέθετε ποιητικο-μουσικά θεάματα κι ασχολιόταν με τον αλπινισμό. Δεν ψηφίζει, ανήκει σε μια γενιά και μια δεκαετία που δεν έχουν κανέναν πολιτικό εκπρόσωπο. Και έχει απόλυτη επίγνωση της ήττας του. «Αυτοί που πέρασαν δεκαετίες στη φυλακή δεν μπορούν να μιλήσουν, ακόμη κι αν εξέτισαν την ποινή τους», τονίζει. «Ο Αντόνιο Ταμπούκι, για παράδειγμα, διαμαρτυρήθηκε επειδή ο εκδοτικός οίκος Feltrinelli εξέδωσε ένα βιβλίο της Μπάρμπαρα Μπαλτσεράνι, πρώην στελέχους των Ερυθρών Ταξιαρχιών. Ο ρόλος ενός διανοούμενου δεν είναι όμως να εγγυάται την ελευθερία της έκφρασης του καθενός; Ο διανοούμενος που λέει "Εσύ πρέπει να το βουλώσεις" απαρνείται τη μοναδική δημόσια χρησιμότητά του».

Ο Ερρι ντε Λούκα δεν έχει χάσει πάντως την ελπίδα του για την Ιταλία. Οσο υπάρχουν στη χώρα αυτή μαχητικές γυναίκες και υπέροχοι άνδρες - λέει - εκείνος θα ελπίζει.