Μια εκτυφλωτική απουσία

Είναι απόγευμα της περασμένης Δευτέρας, παραμονή της 2ας Αυγούστου που η Αμερική κινδυνεύει να κηρύξει στάση πληρωμών. Ο πρόεδρος Ομπάμα συγκαλεί έκτακτη συνέντευξη Τύπου, στη διάρκεια της οποίας καταγγέλλει τους Ρεπουμπλικανούς και το Tea Party ότι με την αδιάλλακτη στάση τους οδηγούν την αμερικανική, και κατά συνέπεια την παγκόσμια, οικονομία στην καταστροφή. Χαράζει την κόκκινη γραμμή που δεν πρόκειται σε καμιά περίπτωση να παραβιάσει. Μιλά για αρχές, για αξίες και για οράματα. Εξηγεί πώς η χώρα του έφτασε μέχρι εδώ, γιατί πρέπει να αυξηθούν οι φόροι, με ποιους μηχανισμούς οι πλούσιοι δεν έπαψαν να γίνονται πλουσιότεροι, τι λάθη έκανε ο ίδιος, τι συμβιβασμούς έκανε, τι εκβιασμούς δέχθηκε. Βγάζει τέλος πάντων την ψυχή του. Θορυβημένοι, οι Ρεπουμπλικανοί συνεδριάζουν εσπευσμένα, παραμερίζουν τους αμαθείς και τους έξαλλους που ηδονίζονται με την καταστροφή και λαμβάνουν μια απόφαση προς το συμφέρον της χώρας και του πλανήτη.

Αυτή η συνέντευξη Τύπου δεν έγινε ποτέ. Κι ούτε μπορούμε να ξέρουμε τι αποτέλεσμα θα είχε αν γινόταν. Ο Ομπάμα προτίμησε έναν ακόμη συμβιβασμό - ή μία ακόμη υποχώρηση - για να σώσει προσωρινά την κατάσταση και να καλοπιάσει τις αγορές. Το αποτέλεσμα ήταν λίγα 24ωρα αργότερα ένας οίκος αξιολόγησης να υποβαθμίσει την πιστοληπτική ικανότητα της Αμερικής, προκαλώντας σοκ πολλών ρίχτερ. Αμερικανοί αξιωματούχοι άρχισαν να ανταλλάσσουν κατηγορίες, με τη Standard & Poor's να δίνει μαθήματα πολιτικής και την Κίνα να καλεί την Ουάσιγκτον να σταματήσει να ζει πάνω από τις δυνάμεις της (κάτι σαν την Ελλάδα δηλαδή). Το θέαμα είναι θλιβερό, η απουσία ηγεσίας εκτυφλωτική.

Μια ανάλογη απουσία παρατηρείται και στην Ευρώπη. Το φαινόμενο είναι τόσο έντονο, η ανικανότητα τόσο προφανής, που αισθάνεται κανείς ότι κάτι πρέπει να παίζεται στα παρασκήνια, κάποιοι κρυφοί στόχοι πρέπει να υπάρχουν, κάποια βεβαιότητα ότι το σκάφος μπορεί να τραμπαλίζεται, αλλά δεν θα βυθιστεί ποτέ. Οι περισσότεροι ειδικοί που μιλούν αυτές τις ημέρες είναι απαισιόδοξοι. Εξαίρεση αποτελεί ο Πέτερ Μπόφινγκερ, καθηγητής Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο του Βέρζμπουργκ και ένας από τους πέντε οικονομολόγους που συμβουλεύουν την κυβέρνηση Μέρκελ. «Είμαι αισιόδοξος», δηλώνει στη «Λιμπερασιόν». «Οι αρχηγοί κρατών αντιδρούν μόνο όταν βρεθούν στο χείλος της καταστροφής. Πρέπει πρώτα η πίεση να γίνει τεράστια για να αναγκαστούν να λάβουν τις αποφάσεις που επιβάλλονται. Είμαι βέβαιος λοιπόν ότι μέσα στους δώδεκα προσεχείς μήνες θα συμφωνήσουν με την έκδοση ευρωομολόγων».

Δώδεκα μήνες; Και το λέει αυτό, ψύχραιμα, σχεδόν κυνικά, ένας από τους πέντε συμβούλους της Μέρκελ; Μήπως πραγματικά κάτι δεν καταλαβαίνουμε;