Το τέλος του κόσµου

Η τεχνολογία καλπάζει, το ∆ιαδίκτυο ανοίγει όλες τις πόρτες, κι όµως, οι προφητείες της Αποκάλυψης εξακολουθούν να γοητεύουν και να τροµάζουν.

«Οι πιστοί θα πρέπει πια να γνωρίζουν βαθιά µέσα τους πως ακόµα κι αν έχουν δίκιο και υπάρχει ένας ευγενικός και άγρυπνος προσωπικός θεός, είναι σίγουρα απρόθυµος να παρέµβει, όπως µαρτυρούν όλες οι καθηµερινές τραγωδίες, όλα τα νεκρά παιδιά. Οι υπόλοιποι από εµάς,καθώς απουσιάζει οποιαδήποτεαπόδειξη περί του αντιθέτου, γνωρίζουµε πως είναι εξαιρετικά απίθανο να υπάρχει κάποιος εκεί πάνω. Ετσι κι αλλιώς, ελάχιστη σηµασία έχει ποιος έχει δίκιο αφού δεν υπάρχει κανείς για να µας σώσει, εκτός από εµάς».

Ετσι τελείωνε η οµιλία µε τον τίτλο «Μπλουζ για το τέλος του κόσµου», που εκφώνησε ο Ιαν ΜΑΚΓΙΟΎΑΝ στο Πανεπιστήµιο Στάνφορντ τον Ιούνιο του 2007. Το ίδιο κείµενο διάβασε ο άγγλος συγγραφέας και χθες το βράδυ στη Ρώµη, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ των Επιστηµών. «Το θέµα αυτό µας ασκεί µια διεισδυτική γοητεία», λέει σε συνέντευξή του που δηµοσιεύθηκε στη χθεσινή Ρεπούμπλικα. «Οταν δεν σκεφτόµαστε τον πυρηνικό πόλεµο, όπως γινόταν τη δεκαετία του ‘80, µας τροµοκρατούν οι επιδηµίες, οι µετεωρίτες, η ανεξέλεγκτη δηµογραφική ανάπτυξη και η εξάντληση των φυσικών πόρων. Μας καταδιώκει η ίδια ακριβώς αίσθηση του τέλους που βασάνιζε και τον Μεσαίωνα». Υπάρχει βέβαια µια µεγάλη διαφορά: τότε τον φόβο του τέλους τον τροφοδοτούσαν τα θρησκευτικά κείµενα, σήµερα έχει πάρει τη θέση τους η τεχνολογία. Παραµένει όµως ίδια η σύνδεση που κάνουµε σε συναισθηµατικό επίπεδο ανάµεσα στονδικό µας θάνατο και στον θάνατο του κόσµου. Η κατανόηση βέβαια του κόσµου είναι σήµερα πολύ καλύτερη σε σχέση µεπριν από 500χρόνια. Αλλά γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο είναι εντυπωσιακή η εξάπλωση των φανατικών της Αποκάλυψης στο εσωτερικό των θρησκευτικών κοινοτήτων της Αµερικής. Καιακόµη εντυπωσιακότερες, οι οµοιότητες αυτού του φαινοµένου µε τα χιλιαστικά κινήµατα που έδρασαν στηνΕυρώπη από τον 11ο έως τον 16ο αι.

Η εξήγηση που δίνει ο ΜακΓιούαν αφορά τη σχέση της εποχής µας µε τον χρόνο. Ζούµε σε έναν κόσµο που αλλάζει µε εκπληκτική ταχύτητα: πριν από είκοσι χρόνια κανείς δεν µπορούσε να προβλέψει την επανάσταση των κινητών τηλεφώνων και του Internet. Από τη µια είµαστε υπεύθυνοι γι’ αυτές τις αλλαγές και από την άλλη δεν γνωρίζουµε πού µας οδηγούν, γεγονός που προσδίδει αγχώδη χαρακτήρα στη σχέση µας µε τον χρόνο. Σηµαντικό ρόλο στην αναβίωση του χιλιασµού έπαιξαν τόσο ο σοβιετικός κοµµουνισµός, που κήρυσσε ότι οι εργάτες θα πάνε στον Παράδεισο, όσο και ο ναζισµός, που οι φαντασιώσεις του για τους εβραίους εχθρούς είχαν πολλά κοινά σηµεία µε την αντισηµιτική δαιµονολογία του Μεσαίωνα. Και το γλυκό έρχεται σήµερα να δέσει µε τον χριστιανικό και τον ισλαµικό φονταµενταλισµό.