Να µην ξεχάσουµε!

Ηταν αναµενόµενο, ήταν αναπόφευκτο, ήταν πολιτικά σωστό: µπροστά στον κίνδυνο ενός νέου, βίαιου κύµατος καταστολής, οι ηγέτες της ιρανικής αντιπολίτευσης µαταίωσαν τη διαδήλωση που θα γινόταν αύριο στην Τεχεράνη.

Η διαδήλωση είχε προγραµµατιστεί για να τιµηθεί η πρώτη επέτειος από τις προεδρικές εκλογές, που σηµαδεύτηκαν από βία και νοθεία. Αλλά το καθεστώς δεν επρόκειτο να δώσει άδεια για την πραγµατοποίησή της. Και οι πολίτες που ήταν διατεθειµένοι να συγκρουστούν µε τις δυνάµεις της τάξης για να διεκδικήσουν λίγο περισσότερη ελευθερία δεν ήταν πολλοί. Κανείς δεν το αρνείται πια: το «πράσινο κίνηµα» κουράστηκε. Δεν έσβησε. Δεν αποµονώθηκε. Υστερα από 5.000 συλλήψεις όµως, 115 εκτελέσεις κι έναν άγνωστο αριθµό θανάτων είτε στον δρόµο είτε στη φυλακή, αποφάσισε να κάνει µια παύση. Ο αντίπαλος είναι πολύ ισχυρότερος. Και χάρις στο πετρέλαιο µπορεί να εξαγοράσει όποιον θέλει. Δεν έχει νόηµα να έρχεσαι σε µετωπική αντιπαράθεση µαζί του.

«Το Πράσινο Κίνηµα µοιάζει µε ένα δηλητηριώδες φίδι που έχει παγιδευτεί στο χιόνι» λέει στους «Φαϊνάνσιαλ Τάιµς» ένας µεταρρυθµιστής, ο Αµπάς Αµπντί. «Τώρα δεν µπορεί να δαγκώσει, περιµένει όµως να ανεβεί η θερµοκρασία, γνωρίζοντας ότι αυτό µπορεί να συµβεί οποιαδήποτε στιγµή». Ισως η παροµοίωση να µην είναι η πιο επιτυχηµένη. Είναι αλήθεια όµως ότι η επιδείνωση της οικονοµικής κατάστασης θα µπορούσε να αποβεί πολύ απειλητική για την κυβέρνηση. Την επόµενη εβδοµάδα, για παράδειγµα, θα ψηφιστούν από το κοινοβούλιο οι πρώτες περικοπές στις επιδοτήσεις βασικών αγαθών. Το µέτρο αυτό θα πλήξει κυρίως τους φτωχούς. Η αντιπολίτευση ελπίζει λοιπόν ότι θα µπορέσει να διευρύνει σιγά σιγά το ακροατήριό της. Εξω από την Τεχεράνη και τις άλλες µεγάλες πόλεις, άλλωστε, η κυβερνητική προπαγάνδα κυριαρχεί.

Ο Τίµοθι Γκάρτον Ας δεν έχει καµιά αµφιβολία: µια µέρα, γράφει στην «Γκάρντιαν», το Ιράν θα γεµίσει µε αγάλµατα της Νεντά, της νεαρής κοπέλας που σκοτώθηκε σε µια από τις πρώτες µαζικές διαδηλώσεις µετά τις εκλογές. Ολες αυτές οι γυναίκες που βγήκαν από τα σπίτια τους και ξεχύθηκαν στους δρόµους απαιτώντας να τις αντιµετωπίζουν µε αξιοπρέπεια δεν µπορεί να γυρίσουν πίσω. Ολοι αυτοί οι νέοι που αµφισβητούν εµπράκτως τους αγιατολάδες δεν µπορεί να το βάλουν κάτω. Πρέπει βέβαια να αλλάξουν και µερικά πράγµατα. Πρέπει αυτό το κίνηµα να βρει αληθινούς ηγέτες, από τους οποίους να εµπνέεται. Πρέπει και η Δύση να ακολουθήσει µια έξυπνη πολιτική: η επιβολή κυρώσεων δεν βοηθά από µόνη της τον ιρανικό λαό. Ο βρετανός ιστορικός προσθέτει ακόµη ένα «πρέπει»: να µην ξεχάσουµε. Οπως λέει κι ο Μίλαν Κούντερα, «ο αγώνας του ανθρώπου κατά της εξουσίας είναι ο αγώνας της µνήµης κατά της λήθης».