Μόνο ενδιαφέροντα πράγματα

Πολέμησε στις γραμμές της Αντίστασης, δραπέτευσε από στρατόπεδα συγκέντρωσης, έζησε τον πόλεμο κατά της αποικιοκρατίας. Στα 92 του, εξακολουθεί να αγωνίζεται για το διεθνές δίκαιο, που το θεωρεί κλειδί για το μέλλον του πλανήτη.

Oι γονείς του ενέπνευσαν τον Ανρί-Πιερ Ροσέ να γράψει το βιβλίο «Ζυλ και Τζιμ», που ανέβασε στον κινηματογράφο ο Φρανσουά Τρυφώ με πρωταγωνίστρια τη Ζαν Μορώ. Αυτός ήταν κι ο λόγος που ο Φραντς Χέσσελ και η Έλεν Γκρουντ μετακόμισαν μαζί του στο Παρίσι το 1924. Γεννημένος επτά χρόνια νωρίτερα στο Βερολίνο, ο Στέφαν έγινε έτσι Γάλλος. Αρχικά ήθελε να ασχοληθεί με τη φιλοσοφία. Αλλά το 1939 τον πρόλαβε ο πόλεμος. Πέρασε πολλά, αιχμαλωσίες, στρατόπεδα, βασανιστήρια, θανατικές καταδίκες, αλλά την έβγαλε χωρίς ούτε μια αμυχή. Όταν επέστρεψε στο σπίτι του, στις 8 Μαΐου 1945, η γυναίκα του σχεδόν απογοητεύτηκε: «Είσαι υπερβολικά υγιής, δεν είσαι καλός εκτοπισμένος...».

Κι έτσι άφησε τη φιλοσοφία και ασχολήθηκε με τη διεθνή πολιτική. Δάσκαλοί του, μεταξύ άλλων, ήταν ο Ρεϊμόν Αρόν και ο Ζαν-Πωλ Σαρτρ. «Είμαι σαρτρικός», λέει στην Ελ Παΐς, «δεν έπαψα ποτέ να είμαι στρατευμένος». Μπήκε στο διπλωματικό σώμα και το 1946 ήταν ένας από τους 18 που με επικεφαλής την Ελινορ Ρούζβελτ συνέταξαν την Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. «Οι Αμερικανοί και οι Ευρωπαίοι επέμεναν στα πολιτικά δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες, όπως την ελευθερία της έκφρασης και της λατρείας. Οι κομμουνιστές έδιναν έμφαση στα κοινωνικά δικαιώματα: το δικαίωμα στην παιδεία, την κοινωνική ασφάλιση, τη στέγη, την υγεία. Καταφέραμε και γράψαμε ένα κείμενο που δεν καταψήφισε κανείς, ούτε καν η Σαουδική Αραβία...». Θα μπορούσε άραγε να επαναληφθεί ένα τέτοιο κατόρθωμα στη σημερινή εποχή;

Ο Στέφαν Χέσσελ ήταν στο Βιετνάμ λίγο μετά την ήττα των Γάλλων στο Ντιεν Μπιεν Φου, στην Αλγερία όταν κέρδισε την ανεξαρτησία της, στην Αφρική όταν απαλλάχθηκε από την αποικιοκρατία. Μια πλούσια ζωή, όπου έκανε μόνο ενδιαφέροντα πράγματα. Από το 2000 είναι στρατευμένος στο πλευρό των Παλαιστινίων. Σήμερα πιστεύει πως πρέπει να βοηθήσει κάποιος τους Ισραηλινούς να σωθούν από τον εαυτό τους. «Οι καλύτεροί μας φίλοι είναι οι Ισραηλινοί διαφωνούντες», τονίζει, «αλλά αποτελούν μια μικρή μειοψηφία». Στις αρχές του μήνα προήδρευσε στη Βαρκελώνη του Δικαστηρίου Ράσελ για την Παλαιστίνη, με στόχο να ασκηθεί πίεση στο Ισραήλ για να αναλάβει τις ευθύνες του.

Κάποτε ρώτησε έναν άλλο μεγάλο Γάλλο διανοούμενο, τον Εντγκάρ Μορέν, αν πιστεύει ότι όλα αυτά που συμβαίνουν θα οδηγήσουν στο τέλος της ανθρώπινης ζωής στον πλανήτη. Κι εκείνος τού απάντησε: «Ναι, είναι πιθανό, αλλά πάντα συμβαίνει το πιο απίθανο την πιο απροσδόκητη στιγμή». Αυτή η αρχή οδηγεί τον Χέσσελ, γι΄ αυτό παραμένει αθεράπευτα αισιόδοξος.