Οικονομικά παράδοξα

Έχουν και τα παράδοξα τα όριά τους. Όπως είπε ο πρόεδρος της Ισλανδίας, «απλοί άνθρωποι, αγρότες και ψαράδες, γιατροί, νοσοκόμες, δάσκαλοι, καλούνται να πληρώσουν για ένα πρόβλημα που δημιούργησαν ανεύθυνοι άπληστοι τραπεζίτες».

Λογικό ήταν, λοιπόν, από τη στιγμή που ρωτήθηκαν με δημοψήφισμα, οι Ισλανδοί να απορρίψουν με συντριπτική πλειοψηφία την αποζημίωση των Βρετανών και Ολλανδών πελατών της χρεοκοπημένης τράπεζας Ιcesave από τα δικά τους πορτοφόλια. Όπως βέβαια έσπευσε να διευκρινίσει η κυβέρνηση του Ρέικιαβικ, η απόρριψη αυτή ήταν «συμβολική». Τα χρήματα θα επιστραφούν (σε αντίθετη περίπτωση, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δεν θα χορηγήσει στη χώρα τη δεύτερη δόση του δανείου που έχει συμφωνηθεί και η Βρετανία θα μπλοκάρει την ένταξη της χώρας στην Ε.Ε.). Το παράδοξο παραμένει. Και δεν είναι βέβαια το μόνο.

Ας πάρουμε τα πολυσυζητημένα hedge funds. Σύμφωνα με την Ουόλ Στριτ Τζέρναλ, τα μεγαλύτερα αμερικανικά κερδοσκοπικά κεφάλαια στοιχημάτιζαν συντονισμένα (και ορθώς, όπως αποδείχθηκε) στην πτώση του ευρώ. Να τα ρίξουμε στην πυρά; Οχι βέβαια: να τα εκθειάσουμε, αφού συμβάλλουν στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας απέναντι στους Αμερικανούς και Ιάπωνες ανταγωνιστές της. Όπως είπε ο Νικολά Σαρκοζί, «μεγαλύτερη υποτίμηση οδηγεί σε περισσότερες εξαγωγές». Να εξέφρασε άραγε χθες τις ευχαριστίες του για το θέμα αυτό στον Έλληνα Πρωθυπουργό;

Άλλο παράδοξο: αφού οι τραπεζίτες ανάγκασαν τα κράτη να υπερχρεωθούν για να περιορίσουν τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης, σπεύδουν τώρα να τους σώσουν. Από τύψεις; Οχι βέβαια, γράφει ο Πιερ-Αντουάν Ντελομαί στη Μοντ. Η σωτηρία αυτή είναι ιδιαίτερα προσοδοφόρα: οι τραπεζίτες δανείζονται από τις κεντρικές τράπεζες με επιτόκιο κοντά στο 0% και αγοράζουν κρατικά ομόλογα με κέρδος πάνω από 3%. Η διαφορά πάει στις τσέπες τους, όπως δείχνουν και τα κέρδη που αποκόμισαν το 2009. Με άλλα λόγια, οι Πόρσε που αγοράζουν (πάλι) τα golden boys και οι διακοπές που πηγαίνουν (πάλι) στις Σεϋχέλλες πληρώνονται με χρήματα των ευρωπαίων φορολογουμένων. Από την άλλη πλευρά, η μαζική αγορά κρατικών ομολόγων από τις τράπεζες κρατά τα επιτόκια σε χαμηλά επίπεδα, δίνοντας τη δυνατότητα στις βιομηχανικές χώρες να εκπληρώνουν χωρίς δυσκολία τις υποχρεώσεις τους. Η Goldman Sachs και οι άλλες τράπεζες επιτρέπουν την αποζημίωση εκατομμυρίων ανθρώπων που έχασαν τη δουλειά τους εξαιτίας της κρίσης που εκείνες δημιούργησαν!

Αρκετά μπερδεμένα όλα αυτά. Για να πάρουμε λίγο οξυγόνο, ο Γάλλος δημοσιογράφος προτείνει ένα βιβλίο που κυκλοφόρησε πρόσφατα με τίτλο «Ο τραπεζίτης και ο φιλόσοφος» (εκδ. Ρlon). Ο Φρανσουά Ανρό, διευθύνων σύμβουλος της Rothschild & Cie, συνομιλεί με τον συγγραφέα Ροζέ-Πολ Ντρουά για τον Σοπενάουερ και τα subprimes, τον Πλάτωνα και τη Lehman Βrothers. Από την ανάγνωση του βιβλίου βγαίνεις πιο ενημερωμένος και λιγότερο οργισμένος, κάτι ιδιαίτερα ευπρόσδεκτο μέσα στη σημερινή σύγχυση.