Ο φόβος του διαμελισμού

Το Τουίτερ είναι, φυσικά, ξανά στις δόξες του. Παράδειγμα: «Είναι δύσκολο να τραβάς πλάνα από τους Χαν αν έχεις ξανθά μαλλιά και λευκό δέρμα. Γίνονται έξαλλοι».

Oι ταραχές στην επαρχία Σιντζιάνγκ της Κίνας δεν είναι κάτι καινούργιο. Και ο τρόπος με τον οποίο αντέδρασαν οι αρχές σε προηγούμενες ταραχές δεν αφήνει πολλές ελπίδες για διάλογο μεταξύ των δύο πλευρών. Το 1990, η κινεζική αστυνομία επενέβη για να καταστείλει διαδήλωση 3.000 μουσουλμάνων στην πόλη Μπάρεν. Επισήμως, σκοτώθηκαν 50 άνθρωποι. Την επομένη συνελήφθησαν όλοι οι άνδρες ηλικίας 13 ώς 60 ετών. Το ίδιο συνέβη επτά χρόνια αργότερα, όταν οι Ουιγούροι συγκεντρώθηκαν στην πόλη Γκούλτζα σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την εκτέλεση 30 ακτιβιστών που ζητούσαν την ανεξαρτησία του ανατολικού Τουρκεστάν. Οι νεκροί τότε έφτασαν επισήμως τους 9, αλλά ανεπισήμως τους 400. Και οι άνδρες που συνελήφθησαν ήταν τόσο πολλοί, ώστε μεταφέρθηκαν σε ένα στάδιο έξω από την πόλη. Σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία, οι κρατούμενοι καταβρέχονταν εκεί με μάνικες νερού και έμειναν για πολλά μερόνυχτα στο ύπαιθρο. Καθώς ήταν καταχείμωνο, πολλοί έχασαν χέρια και δάκτυλα από την παγωνιά. Οι φερόμενοι ως πρωτεργάτες της εξέγερσης μεταφέρθηκαν σε ανοιχτά φορτηγά μέσα από τους δρόμους της πόλης, με τους αστυνομικούς να τους ξυλοκοπούν μπροστά στα μάτια του πληθυσμού.

Κάθε φορά που εξεγείρονται οι Ουιγούροι, το καθεστώς απαντά με εξαιρετικά βίαιο τρόπο. Όπως γράφει στην «Γκάρντιαν» ο Τσαρλς Κάμινγκ, συγγραφέας του βιβλίου «Τyphoon» (Τυφώνας), είναι φανερό ότι οι κινεζικές αρχές φοβούνται μήπως το αυτονομιστικό κίνημα οδηγήσει σε μια ανεξάρτητη Σιντζιάνγκ, και κατά συνέπεια στον διαμελισμό της χώρας. Οι φόβοι αυτοί δεν είναι εντελώς αβάσιμοι. Η Σιντζιάνγκ έχει περισσότερες ομοιότητες με το Πακιστάν, το Ουζμπεκιστάν και το Καζαχστάν, με τα οποία συνορεύει, παρά με την υπόλοιπη Κίνα. Ο ξένος που επισκέπτεται την αρχαία πόλη Κάσγκαρ δεν αισθάνεται ότι βρίσκεται στην Κίνα: αυτός είναι άλλωστε και ο λόγος που οι αρχές γκρεμίζουν τα παλιά κτίρια για να πάρουν τη θέση τους συγκροτήματα διαμερισμάτων που συμβολίζουν το κινεζικό οικονομικό θαύμα. Οικογένειες Ουιγούρων που ζουν στο Κάσγκαρ εδώ και δεκαετίες αναγκάζονται να μετακομίσουν σε νέα σπίτια έξω από την πόλη.

Μπορεί ένα καθεστώς να εξασφαλίσει με τέτοια μέσα τη συνοχή της χώρας; Μπορεί να προσφεύγει στην καταστολή κάθε φορά που εξεγείρεται μια μειονότητα, όπως έγινε πέρυσι στο Θιβέτ; Το Πεκίνο συνηθίζει να κατηγορεί τους εξόριστους ηγέτες κάθε φορά που επικρατεί ένταση. Αλλά ο Δαλάι Λάμα έχει ταχθεί εναντίον της βίας και η Ρεμπίγια Καντίρ, που υποτίθεται ότι καθοδηγεί τους Ουιγούρους από την Αμερική, δεν διαθέτει το κύρος που της αποδίδεται. Μια υπερδύναμη πρέπει να βρίσκει τρόπους να προστατεύει τις μειονότητές της, αλλιώς πληρώνει το τίμημα.