Το στοίχημα του Χαμενεΐ

Μάχη της θεοκρατίας, και για την ακρίβεια ενός μέρους της, με τη δημοκρατία: αυτό παρακολουθούμε σήμερα στο Ιράν, και όχι μια «ταξική» σύγκρουση όπως ισχυρίζονται ορισμένοι αναλυτές.

O Αλί Χαμενεΐ είναι εμφανώς ανήσυχος. Ο απρόσωπος αυτός αγιατολάχ, που αναδείχθηκε πριν από 20 χρόνια σε ανώτατο θρησκευτικό ηγέτη της χώρας χωρίς να έχει καν τα τυπικά προσόντα, βλέπει να τον αμφισβητούν όχι μόνο οι μεταρρυθμιστές ηγέτες και οι διαδηλωτές, αλλά και ένα μέρος του ιερατείου. Την αμφισβήτηση αυτή την είχε διακρίνει ήδη πριν από τις εκλογές, και για τον λόγο αυτό διάλεξε στρατόπεδο νωρίς: ο λαϊκιστής Αχμαντινεζάντ φαινόταν η ασφαλέστερη λύση. Χαρισματικοί υποψήφιοι όπως ο πρώην πρόεδρος Χαταμί και ο δήμαρχος της Τεχεράνης Μουχάμαντ Καλιμπάφ έπρεπε να «πειστούν» να μη θέσουν υποψηφιότητα, έτσι ώστε να μείνουν στην κούρσα «δεύτερης κατηγορίας» πολιτικοί που δεν θα απειλούσαν τον εκλεκτό του θρησκευτικού κατεστημένου.

Αλλά τα πράγματα εξελίχθηκαν διαφορετικά. Ο Μιρ Χοσεΐν Μουσαβί, σαφώς αλλαγμένος σε σχέση με τον άνθρωπο που χρημάτισε πρωθυπουργός στη διάρκεια του πολέμου με το Ιράκ, κατόρθωσε να ενσαρκώσει τις ελπίδες ενός μεγάλου μέρους του πληθυσμού για μια δεύτερη «άνοιξη». Κάποιοι υποστήριξαν ότι αυτοί είναι ευσεβείς πόθοι μιας καλομαθημένης μεσαίας τάξης που ζει στα πλούσια προάστια της Τεχεράνης, και ότι οι φτωχοί κάτοικοι της επαρχίας υποστηρίζουν μαζικά τον Αχμαντινεζάντ. Όμως οι πληροφορίες που φτάνουν απ΄ όλες τις γωνιές του Ιράν τούς διαψεύδουν. Ολόκληρη η χώρα βράζει, κάτι διόλου περίεργο αν σκεφτεί κανείς ότι τα δύο τρίτα των Ιρανών είναι κάτω των 30 ετών. Χρόνια τώρα καταπατούν τις απαγορεύσεις στον ιδιωτικό τους χώρο. Ήλθε η ώρα να το κάνουν και δημοσίως.

Κανείς βέβαια στο Ιράν δεν θέλει την κατάργηση του ισλαμικού χαρακτήρα της δημοκρατίας. Οι διαδηλωτές δεν καταγγέλλουν το Ισλάμ, αλλά τον σκοταδισμό και τη διαφθορά. Ο αγώνας τους δεν είναι εύκολος. Απέναντί τους δεν έχουν τόσο τον στρατό και την αστυνομία, όπως συμβαίνει σε άλλες χώρες, όσο τους Μπασιτζί, πολιτοφύλακες που στρατολογούνται στα σχολεία και τα τζαμιά με βασική αποστολή να τρομοκρατούν και να εξουδετερώνουν όσους απειλούν το σύστημα. Αυτοί εισέβαλαν στο Πανεπιστήμιο την περασμένη εβδομάδα, αυτοί ανοίγουν κεφάλια και σπάνε κόκαλα όποτε τους διατάζουν οι προϊστάμενοί τους, δηλαδή οι Φρουροί της Επανάστασης. Οι τελευταίοι είναι αποφασισμένοι να μην επιτρέψουν μια «βελούδινη επανάσταση» α λα ιρανικά. Κι αυτό σημαίνει όχι μόνο να πατάξουν τις διαδηλώσεις, αλλά και να προλάβουν τυχόν ανταρσία στις συμβατικές δυνάμεις ασφαλείας.

Τασσόμενος ανοιχτά την περασμένη Παρασκευή υπέρ του σημερινού προέδρου και εναντίον του διαλόγου, ο Αλί Χαμενεΐ υπολογίζει ότι το κύμα της αμφισβήτησης αργά ή γρήγορα θα ξεφουσκώσει και η κατάσταση θα εξομαλυνθεί. Ακόμη κι αν αυτό συμβεί, το τραύμα που έχει ανοίξει είναι δύσκολο να επουλωθεί.