Η «ορθή» ανάγνωση

«O σοσιαλισμός της Βενεζουέλας και το κόμμα που θα τον προωθήσει», γραμμένο από τον υπουργό Οικονομίας Αλί Ροντρίγκες και τον αντιπρόεδρο του Ενιαίου Σοσιαλιστικού Κόμματος Αλμπέρτο Μίλερ Ρόχας. «Γιατί είμαι τσαβικός», με την υπογραφή του πρώην υπουργού Λαϊκής Εξουσίας για τον Πολιτισμό Φαρούκο Σέστο. «Χριστιανικές ιδέες και άλλες συμβολές στη σοσιαλιστική συζήτηση», μια ανθολογία με αποσπάσματα από ομιλίες του προέδρου Τσάβες για τη χριστιανική φύση του Ιησού. Αυτά είναι μερικά από τα βιβλία με τα οποία η κυβέρνηση της Βενεζουέλας έχει εφοδιάσει την τελευταία πενταετία το «ιδεολογικό τμήμα» των δημοσίων βιβλιοθηκών της χώρας. Και τώρα όλα είναι έτοιμα για να ξεκινήσει το Επαναστατικό Πρόγραμμα Ανάγνωσης, με τη βοήθεια του οποίου «θα ενισχυθούν οι αξίες που οδηγούν στην εδραίωση του νέου άνδρα και της νέας γυναίκας ως βάση για την οικοδόμηση της σοσιαλιστικής πατρίδας».

Η σκηνή παραπέμπει σε άλλες εποχές, σε άλλα καθεστώτα. Στο νέο κτίριο της Πινακοθήκης Εθνικής Τέχνης στο Καράκας είναι συγκεντρωμένη μια μεγάλη ομάδα παιδιών. Φορούν κόκκινες ποδιές, όπου είναι γραμμένη με μεγάλα άσπρα γράμματα η εξής φράση: «Ο πολιτισμός στην καρδιά μας/ σοσιαλιστική αποστολή». Ο πρόεδρος - καθοδηγητής μπαίνει στην αίθουσα. Σοβαρός, μεγαλοπρεπής, έχοντας επίγνωση της κρισιμότητας της στιγμής, απευθύνεται στα παιδιά και τους λέει: «Διάβασμα, διάβασμα, διάβασμα - ένα καθημερινό σύνθημα. Πρέπει να εμβολιάζουμε καθημερινά την αντεπανάσταση με μια δόση απελευθέρωσης μέσα από το διάβασμα. Το Επαναστατικό Πρόγραμμα Ανάγνωσης αποτελεί μια συλλογική πράξη για τη θεμελίωση του σοσιαλισμού».

Ο Έντγκαρ Πάες, εκπρόσωπος της Εθνικής Υπηρεσίας του Προγράμματος, το παραδέχεται: «Πρόκειται για ένα ιδεολογικό πρόγραμμα. Δεν είναι δυνατόν τα σχολικά βιβλία να συνεχίζουν να αποκαλούν “ανακάλυψη” την εισβολή της ισπανικής αυτοκρατορίας». Γι΄ αυτόν τον λόγο, άλλωστε, την εφαρμογή του προγράμματος την έχουν αναλάβει οι Επαναστατικές Ομάδες Ανάγνωσης. Ο πραγματικός στόχος, βέβαια, δεν είναι η προώθηση της ανάγνωσης, αλλά της «ορθής» ανάγνωσης. Σε αντίθετη περίπτωση, δεν θα επιβάλλονταν τόσοι ασφυκτικοί περιορισμοί στην εισαγωγή βιβλίων από τους ιδιωτικούς εκδοτικούς οίκους. Όπως εξηγεί στην Ελ Παΐς ο Βίκτορ Γκαρσία, εμπορικός διευθυντής της Random Ηouse Μondadori, για να αποσπάσουν οι εκδότες μια προνομιακή συναλλαγματική ισοτιμία (2,5 μπολίβαρ ανά δολάριο) που τους επιτρέπει να πληρώνουν τις εισαγωγές, πρέπει να υποβάλουν τον κατάλογο των τίτλων στο υπουργείο Εμπορίου και Βιομηχανίας. Το τελευταίο εγκρίνει την αίτηση μόνο στην περίπτωση που ντόπιοι συγγραφείς δεν εργάζονται πάνω σε αντίστοιχα θέματα. Αν οι εκδότες επιχειρήσουν να παρακάμψουν αυτούς τους κανόνες στρεφόμενοι στην παράλληλη αγορά, όπου η ισοτιμία είναι τρεις φορές μεγαλύτερη, κινδυνεύουν με πρόστιμα και φυλάκιση τριών έως επτά ετών.

Κάπως έτσι, η επανάσταση έγινε μονοπώλιο.