«Κατανοώντας» τους τρομοκράτες

Ήταν 14 ετών. Η αδικία εναντίον των Καθολικών την έπνιγε. Κι εκείνη τη μέρα του 1972, μία εβδομάδα μετά τις ταραχές της Ματωμένης Κυριακής, χρειάστηκε να την κλειδώσουν στο δωμάτιό της για να μην πάει στη μεγάλη διαδήλωση, 500 χιλιόμετρα μακριά.

Εκείνη η ημέρα καθόρισε τη ζωή της Λουίζ Ρίτσαρντσον. Αν είχε φύγει, το μίσος της για τους Βρετανούς ίσως να την οδηγούσε σε επικίνδυνες ατραπούς κι αδιέξοδες αναζητήσεις. Έμεινε, σπούδασε, ήταν το πρώτο μέλος της οικογενείας της που πήγε στο πανεπιστήμιο, έκανε καριέρα στην Αμερική ως ειδικός για την τρομοκρατία και την πολιτική βία και τώρα επέστρεψε για να αναλάβει τη νέα της θέση: κοσμήτορας του Σαιντ Άντριους, του πιο παλιού πανεπιστημίου της Σκωτίας, η πρώτη γυναίκα που αναλαμβάνει ένα τέτοιο πόστο. Ο λόγος που ο διορισμός της έχει προκαλέσει αίσθηση, όμως, δεν έχει να κάνει με το φύλο της, αλλά με τις πολιτικές της θέσεις.

Στο βιβλίο της «Τι θέλουν οι τρομοκράτες», η Ρίτσαρντσον υποστηρίζει πως, όσο επαχθείς κι αν είναι οι πράξεις τους, οι περισσότεροι τρομοκράτες δεν είναι ούτε παρανοϊκοί ούτε ανήθικοι. Άνθρωποι σαν κι εμάς είναι, συχνά μάλιστα διαπνέονται από βαθύ ιδεαλισμό και αλτρουισμό. Η τρομοκρατία είναι μια τακτική- τονίζει- και ο τρόμος είναι ένα συναίσθημα. Δεν έχει νόημα λοιπόν να τους κηρύσσεις τον πόλεμο. Αυτό που πρέπει να κάνεις είναι να κατανοήσεις την απήχηση που έχει η τρομοκρατία σε αυτούς που την ασκούν και να προσπαθήσεις να την περιορίσεις αντλώντας διδάγματα από επιτυχημένες εκστρατείες σε άλλες χώρες: από τον τρόπο που αντιμετώπισε η Βρετανία τον ΙRΑ, για παράδειγμα, ή η Ινδία την τρομοκρατία των Σιχ στο Πουντζάμπ.

Πολλοί την έχουν κατηγορήσει ότι το να προσπαθείς να κατανοήσεις την τρομοκρατία ισοδυναμεί με νομιμοποίησή της. Ο πρώτος εκδότης στον οποίο έδωσε το χειρόγραφο του βιβλίου της απαίτησε να αποσύρει το απόσπασμα όπου αναφέρει ότι τα 3.000 θύματα των Δίδυμων Πύργων ωχριούν μπροστά στις 30.000 αυτοκτονίες και τις 16.000 δολοφονίες που σημειώθηκαν εκείνη τη χρονιά στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Ρίτσαρντσον επέστρεψε την προκαταβολή και πήγε αλλού. «Ο ηθικός μου κώδικας είναι απλός», λέει σε συνέντευξή της στους Φαϊνάνσιαλ Τάιμς. «Η άσκηση βίας σε άλλους είναι απολύτως καταδικαστέα». Τι θα έκανε εκείνη μετά τις 11/9; Θα πρότεινε στα κανάλια να γυρίσουν ντοκιμαντέρ για τους μουσουλμάνους που η ειρηνική ζωή τους στην Αμερική έγινε κομμάτια λόγω της αλ-Κάιντα, και θα μοίραζε τις ταινίες στη Μέση Ανατολή. Θα ζητούσε από τους Πακιστανούς και τους Σαουδάραβες να παραδώσουν τον μπιν Λάντεν- όχι στην Ουάσιγκτον, αλλά σε ένα διεθνές δικαστήριο κάπου στη Μέση Ανατολή. Και πάνω απ΄ όλα θα σεβόταν τις αρχές του ανθρωπισμού και της δημοκρατίας. Τα Αμπού Γράιμπ δεν έχουν θέση στον σύγχρονο κόσμο.