Κόλαση στη Δύση

«Μας ασκούν μια μορφή εκβιασμού. Όταν δεν δεχόμαστε να συλλάβουμε λαθρομετανάστες στα πάρκα, τις εισόδους του μετρό ή τους τηλεφωνικούς θαλάμους, μας απειλούν με απόλυση ή δυσμενή μετάθεση». Ισπανοί αστυνομικοί, στην Ελ Μούντο.

Πολλά μειονεκτήματα θα μπορούσε να βρει κανείς στην τελευταία ταινία του Κώστα Γαβρά, τoν «Παράδεισο στη Δύση». Κάποιοι φίλοι τη βρήκαν αφελή, προβλέψιμη, γεμάτη κλισέ. Το βέβαιο είναι πως αφού δεις αυτή την ταινία, δεν μπορείς πια να αντιμετωπίζεις το ζήτημα της λαθρομετανάστευσης με το ίδιο μάτι. Σε κάθε πρόσωπο κυνηγημένου βλέπεις τον Ηλία. Κάθε φορά που διαβάζεις για τον πνιγμό κάποιων απελπισμένων που τους πήραν ό,τι είχαν και δεν είχαν και στη συνέχεια τους παράτησαν στη μέση του πελάγους, σου έρχονται στο μυαλό τα πτώματα που ξεβράστηκαν στην Κρήτη και τα φωτογράφιζαν οι γυμνιστές για να τα περιλάβουν στις ταξιδιωτικές τους διηγήσεις.

Από την Ιταλία του Μπερλουσκόνι δεν περιμέναμε τίποτα καλύτερο. Το κέντρο υποδοχής της Λαμπεντούζα έχει μετατραπεί σε κέντρο ταχέων απελάσεων, οι συνθήκες κράτησης είναι άθλιες, κάθε τόσο ξεσπούν συγκρούσεις ανάμεσα σε αστυνομικούς και λαθρομετανάστες. Πώς έφτασε όμως η σοσιαλιστική κυβέρνηση του Χοσέ Λουίς Θαπατέρο να στέλνει στα αστυνομικά τμήματα ποσοστώσεις για τους clandestinos; Τριάντα πέντε συλλήψεις την εβδομάδα: αυτό αναφέρει, για παράδειγμα, η οδηγία που έχει δοθεί σε ένα αστυνομικό τμήμα του Βαγιέκας, νοτιοδυτικά της Μαδρίτης. Η πρακτική αυτή ξεκίνησε τον περασμένο Οκτώβριο. Η αστυνομία κυνηγάει λαθρομετανάστες παντού, στα αεροδρόμια, τους σιδηροδρομικούς σταθμούς, τις εισόδους του μετρό, τα εργοτάξια, ακόμη και στη μέση του δρόμου. Όπως σημειώνει η Λιμπερασιόν, η εντολή είναι να δίνεται προτεραιότητα στους Μαροκινούς, που ο επαναπατρισμός τους είναι φτηνότερος σε σχέση με τους Λατινοαμερικανούς...

Το 2005, όταν η ανάπτυξη έφτανε το 4%, η ισπανική κυβέρνηση νομιμοποίησε σε διάστημα τριών μηνών 580.000 λαθρομετανάστες. Ο Σαρκοζί και άλλοι Ευρωπαίοι ηγέτες είχαν εξαπολύσει τότε μια σφοδρή επίθεση εναντίον του Θαπατέρο, για να λάβουν την απάντηση ότι οι μετανάστες είναι απαραίτητοι στην ισπανική οικονομία. Τέσσερα χρόνια αργότερα, με την ανεργία να φτάνει το 14%, η κατάσταση έχει ανατραπεί: οι έλεγχοι στα σύνορα έχουν ενισχυθεί, το διάστημα παραμονής στα κέντρα «υποδοχής» έχει αυξηθεί και οι απελάσεις είναι μαζικές (πάνω από 100.000 από το 2007). Ο υπουργός Εσωτερικών Πέρεθ Ρουμπαλκάμπα θεωρείται πλέον πρότυπο αποτελεσματικότητας σε όλη την Ευρώπη. Μερικές φορές, βέβαια, γίνονται λάθη, όπως στην περίπτωση ενός Καναδού ερευνητή με καταγωγή από την Γκάνα, του Τζέιμς Αουέγια, που είχε προσκληθεί σε ένα σεμινάριο στη Μαδρίτη. Ενώ βρισκόταν στο Μπαράχας για να επιστρέψει στη χώρα του, ξαφνικά οι αστυνομικοί τον πέταξαν κάτω και του πέρασαν χειροπέδες. Τελικά είχε γίνει λάθος, του ζήτησαν συγγνώμη, αλλά κάτι το χρώμα του δέρματός του, κάτι οι ποσοστώσεις, δεν φταίνε κι αυτοί, έχει στρες αυτή η ρημάδα η δουλειά, πρέπει να υπάρχει κατανόηση.