Ο Μαρξ δεν ήταν Νοστράδαμος

Σ΄ ένα συνέδριο του ΚΚΕ, ποτέ μα ποτέ δεν θα συνέβαινε κάτι τέτοιο. Κι αν συνέβαινε, είναι βέβαιο ότι οι υπεύθυνοι θα τιμωρούνταν παραδειγματικά.

«Oι ιδιοκτήτες του κεφαλαίου θα παρακινήσουν την εργατική τάξη να αγοράζει όλο και περισσότερα αγαθά, σπίτια και ακριβή τεχνολογία, αναγκάζοντάς τους να συνάπτουν δάνεια που κάποια στιγμή θα γίνουν αφόρητα. Τα απλήρωτα δάνεια θα οδηγήσουν στη χρεοκοπία των τραπεζών, οι οποίες θα χρειαστεί να εθνικοποιηθούν». Δύσκολα θα μπορούσε ένας πολιτικός αναλυτής της εποχής μας να περιγράψει την οικονομική κρίση καλύτερα από τον τρόπο με τον οποίο την είχε προβλέψει ο Καρλ Μαρξ πριν από ενάμιση αιώνα, στο Κεφάλαιο. Γι΄ αυτόν το λόγο, άλλωστε, καταχειροκροτήθηκε πριν από μερικές ημέρες ο γενικός συντονιστής της ισπανικής Ενωμένης Αριστεράς Κάγιο Λάρα, όταν διάβασε το παραπάνω απόσπασμα στη συνεδρίαση της Πολιτικής Επιτροπής του κόμματος.

Το απόσπασμα δημοσιεύθηκε την επομένη στην Ελ Παΐς. Κι αμέσως άρχισαν να εκφράζονται κάποιες αμφιβολίες. Το Διαδίκτυο πήρε φωτιά, καθώς πολλοί μπλόγκερ επισήμαναν ότι όροι όπως «εθνικοποίηση» και «τεχνολογία» δεν είχαν εκείνη την εποχή το περιεχόμενο που έχουν σήμερα. Επιπλέον, η συγκεκριμένη διατύπωση δεν συμφωνεί με τον τρόπο με τον οποίο ο Μαρξ θεωρούσε ότι θα υλοποιηθεί ο κομμουνισμός. «Ο Μαρξ δεν ήταν Νοστράδαμος», έγραψε η ιστοσελίδα Μalaprensa.com, που ασχολείται εδώ και χρόνια με την ανάλυση των λαθών στον ισπανικό Τύπο (μμμ, ωραία ιδέα...). Το παραπάνω απόσπασμα- διευκρίνιζε- δεν έχει καμιά σχέση με το Κεφάλαιο. Κυκλοφορεί εδώ και έναν μήνα με mail στις Ηνωμένες Πολιτείες, και έχει πιθανότατα την αφετηρία του σε μια αμερικανική σατιρική σελίδα που λέγεται Νews Μutiny.

Όπως είναι φυσικό, η Ελ Παΐς απευθύνθηκε στον συντονιστή της Ενωμένης Αριστεράς και τον ρώτησε πού βρήκε αυτό το απόσπασμα. «Μου το υπέδειξε ένας σύντροφος», απάντησε εκείνος, «που το βρήκε στο Ιnternet». Κάπως έτσι είχε κυκλοφορήσει παλιότερα- και κάθε τόσο επανέρχεται στο προσκήνιο- η υποτιθέμενη διαθήκη του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες. Τελικά το κόμμα αναγκάστηκε να ζητήσει συγγνώμη για το λάθος. Για να μην αδικήσει όμως τον μεγάλο φιλόσοφο (αφού, όπως επισήμανε ένα στέλεχος της Ενωμένης Αριστεράς, «ακόμη κι αν ο Μαρξ δεν είπε τις παραπάνω φράσεις, σίγουρα θα τις σκέφτηκε!»), έψαξε στο Κεφάλαιο και βρήκε ένα παρεμφερές απόσπασμα: «Σε ένα σύστημα παραγωγής όπου όλος ο ιστός της διαδικασίας αναπαραγωγής στηρίζεται στην πίστωση, όταν η τελευταία διακόπτεται ξαφνικά, και γίνονται δεκτές μονάχα οι πληρωμές τοις μετρητοίς, εκδηλώνεται αυτομάτως μια μεγάλη κρίση». Σίγουρα δεν είναι το ίδιο δυνατό με το άλλο, αλλά είναι λιγότερο ύποπτα προφητικό.

Μ΄ αυτά και μ΄ εκείνα αποκτούν ενδιαφέρον στο εξωτερικό οι διαδικασίες στα (πρώην ή νυν) κομμουνιστικά κόμματα. Ίσως να πρέπει να σκεφτούν ένα ανάλογο επικοινωνιακό τέχνασμα και οι Έλληνες σύντροφοι για το 19ο Συνέδριο...