Ο κατακλυσμός δεν θα αργήσει

Εντάξει, σήμερα είναι πια αναγνωρισμένος και ζει τη ζωή ενός προνομιούχου. Όπως του αρέσει να λέει, όμως, μπορεί να πάει παντού.

Στον Μάικ Ντέιβις δεν αρέσει το Παρίσι. Μιλώντας στις αρχές του καλοκαιριού στη Μοντ, με αφορμή τη συμμετοχή του σε ένα συνέδριο για την αρχιτεκτονική την ώρα των καταστροφών, είπε ότι η γαλλική πρωτεύουσα δεν είναι τίποτα παραπάνω από «ένα Μπέβερλυ Χιλς με περισσότερα μουσεία και βιβλιοπωλεία».

Στον Αμερικανό ριζοσπάστη οικολόγο δεν αρέσει ούτε το Λος Άντζελες, στο οποίο ήταν αφιερωμένο το βιβλίο που τον έκανε διάσημο το 1990 («Λος Άντζελες, η πρωτεύουσα του μέλλοντος»). Στην πόλη αυτή, με τις ιδιωτικοποιημένες συνοικίες και ένα χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών που θυμίζει Ντίκενς, βλέπει ένα θλιβερό εργαστήρι του μέλλοντος.

Ζοφερή είναι η εντύπωσή του και για το Ντουμπάι, το νέο ελντοράδο των Ενωμένων Αραβικών Εμιράτων που έχει γίνει εσχάτως ο αγαπημένος ταξιδιωτικός προορισμός των Ευρωπαίων. Δεν το έχει επισκεφθεί, αλλά με τόσα που έχει διαβάσει είναι σαν να το ξέρει, γι΄ αυτό και δεν δίστασε να του αφιερώσει ένα άλλο βιβλίο («Το Στάδιο Ντουμπάι του Καπιταλισμού»). Μέχρι πριν από είκοσι χρόνια, ο Ντέιβις ήταν ένας περιθωριακός Αμερικανός, που γεννήθηκε στην Καλιφόρνια, πέρασε για λίγο από το Κομμουνιστικό Κόμμα και στη συνέχεια έβγαζε το ψωμί του οδηγώντας φορτηγά και τουριστικά λεωφορεία. Η ζωή του άλλαξε το 1987, όταν κέρδισε το δικαίωμα να διδάσκει μια ημέρα την εβδομάδα στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας (UCLΑ). Από αυτόν, οι φοιτητές έμαθαν για πρώτη φορά για τους απόβλητους που μένουν στο κέντρο του Λος Άντζελες. Από αυτόν άκουσαν την πρόβλεψη ότι αργά ή γρήγορα η μεγαλούπολη θα εκραγεί. Το 1992, η πρόβλεψή του δικαιώθηκε.

Κι αν δεν επήλθε τότε η καταστροφή, είναι βέβαιο ότι κάποια στιγμή θα έλθει. Η κοινωνία έχει γίνει ένα σύνολο προστατευόμενων περιοχών για τους λίγους, ανάμεσα στις οποίες οι φτωχοί προσπαθούν να επιβιώσουν όπως μπορούν. Κοιτάξτε τους λόφους σκουπιδιών στη Μανίλα. Τις πολυτελείς, κλειστές συνοικίες του Βόρειου Πεκίνου. Την «πράσινη ζώνη» της Βαγδάτης. Την παρανοϊκή αρχιτεκτονική του Ντουμπάι. Ο κατακλυσμός δεν θα αργήσει. Κι αν ο Ντέιβις μπορούσε, θα έπαιρνε ως σύγχρονος Νώε στην Κιβωτό του όλους τους καταραμένους του πλανήτη: τους λαθρομετανάστες, τους εργάτες που πέφτουν καθημερινά θύματα εκμετάλλευσης, τους φτωχούς των παραγκουπόλεων.

Ο 62χρονος μαρξιστής σύγχρονος προφήτης δεν αφήνει κανέναν αδιάφορο. Άλλοι, όπως ο αστέρας της αρχιτεκτονικής Ρεμ Κούλχαας, τον περιφρονούν. Άλλοι διατηρούν επιφυλάξεις, σημειώνοντας ότι αποδομεί χωρίς να προτείνει εναλλακτική λύση. Κι άλλοι τον θαυμάζουν απεριόριστα. «Πρόκειται για έναν ακτιβιστή της γνώσης, τύπου Μπουρντιέ», λέει ο Γάλλος ιστορικός των ιδεών Φρανσουά Κισέ. «Έναν ανθρωπολόγο που έχει την ικανότητα να αναλύει τις κοινωνικές σχέσεις και ενδιαφέρεται για φανταστικά τοπία όπως το Χόλυγουντ».