Η Ιαπωνία είναι πιο κοντά στη Δύση

Πόσο κοντά βρίσκεται η Τουρκία στη Δύση; Το ζήτημα αυτό συζήτησαν πριν από λίγο καιρό στη Ναγκόγια της Ιαπωνίας δύο νομπελίστες: ο Ορχάν Παμούκ και ο Κενζαμπούρο Οέ.

Κ.O.: «Ο εκσυγχρονισμός της Ιαπωνίας ξεκίνησε πριν από 180 χρόνια, υπό την επιρροή των αμερικανικών πολιτικών δυνάμεων και του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Τόσο η Ιαπωνία όσο και η Τουρκία ξεκίνησαν αυτή τη διαδικασία σχεδόν ταυτόχρονα, χρησιμοποιώντας ως πρότυπο δυτικές χώρες. Όταν όμως διάβασα την ΄΄Ισταμπούλ΄΄ του Παμούκ, διαπίστωσα ότι η σχέση της Τουρκίας με την Ευρώπη είναι πολύ πολύπλοκη. Όπως είπε ο Παμούκ όταν κέρδισε το Νόμπελ Λογοτεχνίας, το 2006, όλοι ξέρουν ότι υπάρχει πάντα στους ανθρώπους μια υποψία αλαζονείας και περιφρόνησης απέναντι σε κάποιον που συμπεριφέρεται με αξιοπρέπεια. Και το μυθιστόρημά του το έγραψε χρησιμοποιώντας συναισθήματα όπως αλαζονεία, υπερηφάνεια, απώθηση και οργή».

O. Π.: «Συγκινήθηκα πολύ όταν κατάλαβα πόσο προσεκτικά είχε διαβάσει ο Κενζαμπούρο Οέ το έργο μου. Οι συγγραφείς στη Δύση δεν μας καταλαβαίνουν πάντα. Ορισμένες φορές, οι επισκέπτες έχουν συμβάλει στη διάδοση λανθασμένων απόψεων για μας. Αν όμως αρκούμαστε στην κριτική αυτών των απόψεων, καταλήγουμε απλώς να προστατεύουμε υπερβολικά τον εαυτό μας. Πρέπει να ακολουθούμε μια ισορροπημένη προσέγγιση και να είμαστε έτοιμοι να ασκήσουμε κριτική στον πολιτισμό μας από το εσωτερικό».

Κ. O.: «Ελπίζω οι νέοι άνθρωποι να διαβάζουν περισσότερα μυθιστορήματα, γιατί είναι ιδιαίτερα σημαντικό να χρησιμοποιούν τη φαντασία τους για να μάθουν να καταλαβαίνουν τους άλλους. Στις σημερινές κοινωνίες, ιδιαίτερα, όπου οι νέοι άνθρωποι έχουν την τάση να κλείνονται στο καβούκι τους, τα μυθιστορήματα τους βοηθούν να καλλιεργήσουν τη φαντασία τους. Και είμαι ευγνώμων που συνομιλώ σήμερα με έναν άνθρωπο που πραγματεύεται σε μεγάλη κλίμακα τα προβλήματα του τουρκικού λαού».

O. Π.: «Κοιτώντας τον χάρτη, είναι αλήθεια ότι η Τουρκία βρίσκεται κοντά στην Ευρώπη. Λαμβάνοντας όμως υπόψη παράγοντες όπως η ελευθερία της έκφρασης, ο σεβασμός των μειονοτήτων και η λειτουργία των επιχειρήσεων, πρέπει να πω ότι η Ιαπωνία είναι πιο κοντά στη Δύση από την Τουρκία. Μόνο που δεν μπορείς να κρίνεις αν μια χώρα ανήκει στη Δύση μόνο από την ελευθερία της έκφρασης ή το εθνικό της εισόδημα. Από πολιτιστική άποψη, η Τουρκία είναι μια ισλαμική χώρα, αλλά μεγάλο μέρος του λαού της είναι φιλελεύθεροι μουσουλμάνοι και άνθρωποι εξοικειωμένοι με την Ευρώπη. Όσο για μένα, δεν λειτουργώ ως γέφυρα ανάμεσα στην Ανατολή και τη Δύση. Δεν γράφω μυθιστορήματα για να εκφράσω το έθνος μου ή τη φυλή μου. Αποστολή μου είναι να γράφω όμορφα βιβλία. Δεν είμαι ούτε εκπρόσωπος ούτε συνήγορος του τουρκικού λαού. Αλλά είναι σημαντικό για μένα να μπορώ να γράφω ελεύθερα, χωρίς να φοβάμαι ότι θα με δολοφονήσουν».