Οι Βρυξέλλες δεν υπάρχουν

Όταν έπρεπε να αποφασίσουν διάφορα σαδιστικά μέτρα για τους μετανάστες, ήταν αποφασιστικοί και αποτελεσματικοί. Αλλά όταν κλήθηκαν να δώσουν κάποια λύση στο αδιέξοδο της Ευρώπης, οι ηγέτες της σήκωσαν τα χέρια ψηλά.

«Δεν φταίω εγώ, το επέβαλαν οι Βρυξέλλες»: το κλισέ αυτό το χρησιμοποιούν όλο και συχνότερα οι Ευρωπαίοι ηγέτες για να δικαιολογήσουν διάφορες δυσάρεστες αποφάσεις στην κοινή τους γνώμη. Αλλά πρόκειται για μύθο- ή, καλύτερα, για τέχνασμα.
Οι Βρυξέλλες δεν υπάρχουν, επισημαίνει ο Ντανιέλ Κον-Μπεντίτ σε μια συζήτηση που είχε την περασμένη εβδομάδα με Γάλλους πολίτες μέσα από τις στήλες της Μοντ. Αυτό που υπάρχει είναι ένα ευρωπαϊκό Συμβούλιο, όπου λαμβάνουν μέρος όλες οι κυβερνήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ένα ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όπου λαμβάνονται αποφάσεις με πλειοψηφία. Οι περισσότερες από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν σήμερα δεξιό προσανατολισμό. Το Ευρωκοινοβούλιο, πάλι, είναι κεντροδεξιό σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο, και μάλλον κεντροαριστερό σε επίπεδο ατομικών ελευθεριών.

Έτσι εξηγείται γιατί υπερψηφίστηκε πρόσφατα από την «Ευρώπη» μια πολύ σκληρή οδηγία για τους μετανάστες. Ο άνεμος που φυσά σήμερα σε όλο τον κόσμο είναι ένας άνεμος συντήρησης, περιχαράκωσης και φόβου. Αν γινόταν δημοψήφισμα στη Γαλλία για τους μετανάστες, η πλειοψηφία θα τασσόταν υπέρ ακόμη πιο σκληρών μέτρων. Είναι λάθος λοιπόν να λέμε ότι οι λαοί θέλουν το καλό και οι κυβερνήσεις το κακό. Την περασμένη εβδομάδα, αποφασίστηκε ότι στο όνομα του πολέμου κατά της τρομοκρατίας, οι μυστικές υπηρεσίες της Σουηδίας θα έχουν από τον ερχόμενο Ιανουάριο το δικαίωμα να υποκλέπτουν χωρίς δικαστική άδεια τηλεφωνικές συνομιλίες, φαξ και e-mail προς το εξωτερικό. Την απόφαση δεν την έλαβε η κυβέρνηση, αλλά το Κοινοβούλιο. Και πού θα προσφύγουν οι αντίπαλοι του νόμου, ζητώντας την ακύρωσή του; Στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ανθρωπίνων δικαιωμάτων, φυσικά.

Ακόμη και οι πιο καχύποπτοι απέναντι στην Ευρώπη αναγνωρίζουν ότι προβλήματα όπως η ακρίβεια, η υπερθέρμανση του πλανήτη ή η τρομοκρατία δεν μπορούν να επιλυθούν σε εθνικό επίπεδο. Πώς να οικοδομηθεί όμως μια κοινή ευρωπαϊκή πολιτική όταν υπονομεύεται συνεχώς από κάποιο δημοψήφισμα; Ο Κον-Μπεντίτ προτείνει να συνταχθεί μία απλή, περιεκτική και κατανοητή συνθήκη, καμιά δεκαπενταριά σελίδες το πολύ, που θα ορίζει την πολιτική Ευρώπη του μέλλοντος και θα υποβληθεί σε ένα πανευρωπαϊκό δημοψήφισμα. Για να περάσει, θα πρέπει να εγκριθεί από μια διπλή πλειοψηφία: πλειοψηφία των λαών και πλειοψηφία του ΝΑΙ στις μισές τουλάχιστον χώρες συν μία. Οι χώρες που θα την απορρίψουν θα κληθούν στη συνέχεια να αποφασίσουν, σε ένα εθνικό δημοψήφισμα, αν θέλουν να μετέχουν σε αυτή τη νέα ευρωπαϊκή ομοσπονδία με αυτή τη συνθήκη ή αν προτιμούν να έχουν μαζί της μια προνομιακή σχέση.

Μια αληθινή συζήτηση, όπου η ευρωπαϊκή φαντασία θα είναι στην εξουσία: σαράντα χρόνια μετά τον Μάη, αυτή είναι η νέα ουτοπία του αρχηγού του.