Εδώ είναι Βαλκάνια

Η Ευρώπη, το έχει πει ο Τσώρτσιλ, παράγει περισσότερη ιστορία απ΄ όση μπορεί να απορροφήσει. Στην περίπτωση των Βαλκανίων, η παραγωγή είναι πραγματικά φρενήρης.

Δώδεκα χιλιάδες ευρώ καλούνται να πληρώσουν στον Εμίρ Κουστουρίτσα η εφημερίδα του Μαυροβουνίου Μόνιτορ και ο συγγραφέας Αντρέι Νικολαΐδης επειδή χαρακτήρισαν τον σκηνοθέτη σύμμαχο του Μιλόσεβιτς σε όλη τη διάρκεια του πολέμου της Βοσνίας. Το δικαστήριο της Ποντγκόριτσα είχε πρωτοδίκως αθωώσει τον Νικολαΐδη στο όνομα της ελευθερίας της έκφρασης, αλλά το δευτεροβάθμιο τον καταδίκασε. Με πρωτοβουλία του υπουργού Πολιτισμού του Σαράγιεβου, το ποσό θα συγκεντρωθεί από τους καλλιτέχνες της Βοσνίας και θα καταβληθεί στον «άνθρωπο που συνεργάστηκε ευθέως με τους εχθρούς της».

«Το κυριότερο λάθος του Μιλόσεβιτς», είπε κάποτε ο Κουστουρίτσα, «ήταν ότι πίστεψε πως οι Σέρβοι ήταν 250 εκατομμύρια και ότι δεν είχε δύο ατομικές βόμβες στις τσέπες». Συνιστά άραγε αυτή η δήλωση υποστήριξη του άλλοτε ισχυρού άνδρα των Βαλκανίων ή δικαιολόγηση των εγκλημάτων του; Δύσκολο να αποδειχθούν τέτοια πράγματα στα δικαστήρια, ιδίως όταν έχει χυθεί τόσο αίμα. Ακόμη πιο δύσκολο είναι να αποδειχθεί η καταγγελία της Κάρλα ντελ Πόντε για αφαίρεση οργάνων από Σέρβους κρατουμένους και πώλησή τους από τους Κοσοβάρους του Θάτσι. Το ερώτημα όμως είναι άλλο. Γιατί περιέλαβε η πρώην εισαγγελέας αυτή την καταγγελία στο βιβλίο της, τη στιγμή που παραδέχεται ότι δεν υπάρχουν αποδείξεις κι ότι οι έρευνες δεν οδήγησαν πουθενά; Και πώς υιοθέτησαν τόσο εύκολα αυτή την καταγγελία όλοι εκείνοι που επί χρόνια στόλιζαν την ντελ Πόντε με τους πιο χυδαίους χαρακτηρισμούς;

Φήμες για εμπόριο οργάνων εμφανίζονται συχνά σε διάφορες συγκρούσεις, από τη Λατινική Αμερική ώς την Κίνα, επισημαίνει στην εφημερίδα Le Τemps η Φλοράνς Αρτμάν, πρώην εκπρόσωπος της ντελ Πόντε και συγγραφέας του βιβλίου «Ειρήνη και τιμωρία» (εκδ. Flammarion). Σπανίως αποδεικνύεται κάτι: το εμπόριο οργάνων απαιτεί συνθήκες που δεν πληρούνται στους πολέμους. Η ίδια η πρώην εισαγγελέας είχε στείλει μια ομάδα ερευνητών στο κτίριο όπου κρατήθηκαν το καλοκαίρι του 1999 τριακόσιοι Σέρβοι και πόρνες από την Ανατολική Ευρώπη, αλλά το μόνο που βρήκαν ήταν μερικές σύριγγες και κηλίδες αίματος (το οποίο δεν αναλύθηκε ποτέ για να διαπιστωθεί αν ανήκε σε ανθρώπους ή ζώα). Και οι δημοσιογράφοι που είχαν κάνει την καταγγελία δεν έδωσαν συνέχεια.

Ήταν ικανοί οι αντάρτες για μια τέτοια ακρότητα; Φυσικά- δεν υπάρχει πιο αδίστακτο ζώο από τον άνθρωπο. Άλλο είναι η ακρότητα, όμως, κι άλλο η φήμη. Με τις ανεύθυνες και φτηνές καταγγελίες της- γράφει η Φλοράνς Αρτμάν- η Κάρλα ντελ Πόντε μας βυθίζει και πάλι στις πιο σκοτεινές ώρες της προπαγάνδας. Ίσως η πρώην εισαγγελέας να ήθελε να λύσει παλιούς λογαριασμούς. Ίσως να έπεσε κι αυτή θύμα της υπερβολικής παραγωγής ιστορίας σ΄ αυτή την πολυτάραχη γωνιά της Ευρώπης.