Η Αφρική πεινάει

Κάποτε ήταν η έλλειψη τροφίμων. Τώρα είναι η αύξηση των τιμών. Το φάσμα της πείνας απειλεί και πάλι την Αφρική. Και οι αντιδράσεις του πληθυσμού είναι όλο και πιο βίαιες.

Η Γιέσι Ντεγκέφου, που είναι 50 ετών και ζει στην Αντίς Αμπέμπα, σταμάτησε να τρώει κρέας πριν από έναν χρόνο. Ύστερα έκοψε και τα λαχανικά. Πριν από λίγο καιρό αφαίρεσε από τη διατροφή της τον αρακά και τις φακές. Τώρα κάθεται στις ουρές για να προμηθευτεί το μοναδικό προϊόν που μπορεί να αγοράσει για την ίδια και την οικογένειά της: επιδοτούμενο σιτάρι. Όταν κοπεί κι αυτό ή θα δεχθεί το μοιραίο- να πεθάνει από την πείνα- ή θα βγει στον δρόμο για να διαμαρτυρηθεί. Τέτοιες διαμαρτυρίες έχουν γίνει τους τελευταίους μήνες στον Νίγηρα, τη Σενεγάλη, την Μπουρκίνα Φάσο, το Καμερούν. Το σύνθημά τους, τόσο πεζό, τόσο ξεπερασμένο, τόσο επίκαιρο: «Πεινάμε!»

Άνθρωποι που πριν από μόλις οκτώ μήνες τα έβγαζαν πέρα, τώρα χρειάζονται βοήθεια σε τρόφιμα, προειδοποιεί η Ζοζέτ Σίραν, διευθύντρια του Παγκοσμίου Προγράμματος Τροφίμων. Και ο λόγος δεν είναι αυτήν τη φορά ούτε οι πόλεμοι ούτε κάποια ακραία φυσικά φαινόμενα, αλλά η ραγδαία αύξηση των τιμών. Η τιμή του ρυζιού έχει διπλασιαστεί: την περασμένη εβδομάδα έφτασε τα 760 δολάρια τον τόνο, έναντι 373 δολαρίων που ήταν τον Ιανουάριο. Στην Αντίς Αμπέμπα, το σιτάρι έχει αυξηθεί κατά 32% από το περασμένο καλοκαίρι, οι φακές κατά 73% και το καλαμπόκι κατά 47%. Όπως επισημαίνουν οι Φαϊνάνσιαλ Τάιμς, το γεύμα ενός μέσου Αφρικανού έχει αυξηθεί κατά 40% μέσα σε έναν χρόνο. Και η κρίση πλήττει πολύ περισσότερο τους κατοίκους των πόλεων απ΄ ό,τι τους κατοίκους της υπαίθρου. «Στα ράφια υπάρχουν τρόφιμα, αλλά ο κόσμος δεν μπορεί να τα αγοράσει», λέει η κ. Σίραν.

Οι αυξήσεις των τιμών οφείλονται σε πολλούς παράγοντες: την αύξηση της ζήτησης (αφού αυξάνεται ο πληθυσμός του πλανήτη και ταυτόχρονα επεκτείνεται η μεσαία τάξη), τον πολλαπλασιασμό των πλημμυρών και των ξηρασιών (λόγω του φαινομένου του θερμοκηπίου), τη στροφή της βιομηχανίας (έστω και προσωρινά) στα βιοκαύσιμα. Και το φαινόμενο πλήττει την Αφρική περισσότερο από άλλες περιοχές, επειδή η ήπειρος αυτή στηρίζεται στις εισαγωγές τροφίμων. Οι κυβερνήσεις προσπαθούν να αντιδράσουν μειώνοντας τους φόρους και αυξάνοντας τις επιδοτήσεις. Στην Αιθιοπία λειτουργούν σήμερα αγορές επιδοτούμενων σιτηρών σε 13 πόλεις, από τις οποίες επωφελούνται κάπου 4 εκατομμύρια άνθρωποι. Αλλά τέτοια μέτρα έκτακτης ανάγκης δεν μπορούν να λύσουν ένα τόσο σοβαρό πρόβλημα όπως είναι η δομική αλλαγή στις τιμές των τροφίμων. Η έννοια της «φυσιολογικής τιμής» δεν υπάρχει πλέον. Για να τα βγάλουν πέρα, οι αφρικανικές οικογένειες αναγκάζονται να κάνουν περικοπές στην εκπαίδευση και την υγεία.

Τώρα που ο κ. Καραμανλής είναι ανεβασμένος και τον αγάπησε κι ο Σαρκοζί, μήπως να αναλάβουν από κοινού μια πρωτοβουλία υπέρ των φτωχών της Αφρικής;