Οικογένεια Μπους

Ο γνωστός Βρετανός ιστορικός Τίμοθυ Γκάρτον Ας θέτει ένα απλό ερώτημα: μήπως τελικά αυτό το W ανάμεσα στο George και το Βush σημαίνει weak, δηλαδή «αδύναμος»;

O πατέρας ήταν επιδέξιος, υπομονετικός και αποτελεσματικός. Εργάστηκε για την ενοποίηση της Ανατολικής και της Δυτικής Ευρώπης. Αντιμετώπισε τη Ρωσία με τον απαιτούμενο σεβασμό. Και κατόρθωσε να οικοδομήσει μία ευρεία διεθνή συμμαχία που εκδίωξε τα στρατεύματα του Σαντάμ Χουσεΐν από το Κουβέιτ.

Ο γιος απέδειξε ότι βρίσκεται στο άλλο άκρο. Αντιμετώπισε με περιφρόνηση τους συμμάχους του και τους διεθνείς οργανισμούς. Χειρίστηκε με τον χειρότερο δυνατό τρόπο ένα (δικαιολογημένο) πόλεμο κατά της αλ-Κάιντα και των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν. Ενέπλεξε τη χώρα του σε ένα οδυνηρό στρατιωτικό φιάσκο στο Ιράκ. Ταυτίστηκε με μια σύγχρονη εκδοχή του Πολέμου των Άστρων- την αντιπυραυλική ασπίδα- που είναι εντελώς ακατάλληλη για την αντιμετώπιση των σημερινών απειλών. Και στο τελευταίο του ταξίδι στην Ευρώπη, εισέπραξε ένα βροντερό ΟΧΙ στην απαίτησή του να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ η Ουκρανία, η Γεωργία και η ΠΓΔΜ.

Ο πρώτος είναι ο Τζωρτζ Μπους σήνιορ. Δεν τα έκανε ασφαλώς όλα σωστά. Στο άρθρο του στη χθεσινή Γκάρντιαν, ο Ας αξιολογεί ως μεγαλύτερα λάθη του πρώην προέδρου την απόφαση να μην προελάσουν το 1991 τα διεθνή στρατεύματα μέχρι τη Βαγδάτη, τη «ρεαλιστική» συμμαχία του με τον Οίκο των Σαούντ και την έκκλησή του το 1991 προς τους Ουκρανούς να μην επιδιώξουν την ανεξαρτησία τους. Άλλοι μπορεί να διαφωνούν με κάποιες από αυτές τις εκτιμήσεις. Δύσκολα όμως θα βρουν θετικά στοιχεία στις δύο θητείες του σημερινού προέδρου. Αρκεί να συγκρίνει κανείς τη Γερμανία του 1990 με την Ουκρανία του 2008. Ο πατέρας είχε πείσει τη Βρετανία και τη Γαλλία να αποδεχθούν τη γερμανική ενοποίηση, καθησυχάζοντας ταυτόχρονα τον Μιχαήλ Γκορμπατσώφ ότι η ενωμένη Γερμανία μέσα στο ΝΑΤΟ δεν θα αποτελεί απειλή για τη Ρωσία. Ο γιος κατόρθωσε να εξοργίσει τη Βρετανία, τη Γαλλία (και φυσικά τη Ρωσία) με την επιμονή του να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ μια χώρα που ο μισός της πληθυσμός διαφωνεί με αυτή την προοπτική.

Η ρεαλπολιτίκ νίκησε λοιπόν την «εξαγωγή της δημοκρατίας»; Ο Κίσινγκερ νίκησε τους νεοσυντηρητικούς; Ίσως αυτή η ποδοσφαιρική αντίληψη της πολιτικής να είναι κάπως απλουστευτική. Το βέβαιο είναι ότι η πολιτική δεν σχεδιάζεται σε πολιτικά γραφεία ούτε σε στρατιωτικά επιτελεία. Απαιτεί επαφές, ελιγμούς, εκβιασμούς, υποχωρήσεις, πιέσεις, ευελιξία. Ο απερχόμενος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών ήταν ακατάλληλος γι΄ αυτόν το ρόλο. Δεν κατάφερε καν να λύσει το οιδιπόδειο σύμπλεγμά του απέναντι στον πατέρα του. Έχει όμως τουλάχιστον μια παρηγοριά, όπως παρατηρεί με σαρκασμό ο Τίμοθυ Γκάρτον Ας: θα έχει πάντα μαζί του την Αλβανία. Όποτε την επισκέπτεται, θα τον υποδέχονται με αλαλαγμούς.