Όταν παραβιάζονται τα ταμπού

Το τελευταίο πράγμα που περιμέναμε από την κλιμάκωση της βίας στη Γάζα ήταν ένας φραστικός ανταγωνισμός γύρω από μια λέξη που ήταν ώς τώρα ταμπού: το Ολοκαύτωμα.

Το 1940, όταν ο Ααρόν Άπελφελντ ήταν οκτώ ετών, οι ναζί εισέβαλαν στο χωριό του, το Τσέρνοβιτς της Ρουμανίας, σκότωσαν τη μητέρα του και εκτόπισαν τον πατέρα του και τον ίδιο σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης της Ουκρανίας. Αλλά ο Ααρόν δραπέτευσε, κι έζησε για τέσσερα χρόνια κρυμμένος στα δάση, σαν το ζώο. Σώθηκε μόνος του, και μόνος του έκανε το 1946 το ταξίδι μέχρι το Ισραήλ. «Η καρδιά έχει ξεχάσει πολλά, κυρίως ημερομηνίες, τόπους, ονόματα ανθρώπων», γράφει σε ένα από τα τριάντα βιβλία του, που έχει τίτλο Ιστορία μιας ζωής. «Αλλά το σώμα μου τα θυμάται καλά εκείνα τα χρόνια. Κάθε φορά που βρέχει, κάνει κρύο ή φυσάει, επιστρέφω στο γκέτο, στο στρατόπεδο συγκέντρωσης ή στο δάσος».

Σήμερα ο Άπελφελντ είναι 76 ετών. Και ξέρει καλά ότι κανένα γεγονός δεν μπορεί να συγκριθεί με αυτά που συνέβησαν τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Έκπληκτος άκουσε, έτσι, τον υφυπουργό Αμύνης της χώρας του να απειλεί τους Παλαιστινίους με ένα «ακόμη μεγαλύτερο Ολοκαύτωμα». Και με μεγάλη δυσαρέσκεια άκουσε τον Παλαιστίνιο πρόεδρο Μαχμούντ Αμπάς να δηλώνει ότι τα γεγονότα των τελευταίων ημερών «είναι κάτι χειρότερο από Ολοκαύτωμα». Είναι αλήθεια ότι ο Ισραηλινός υφυπουργός χρησιμοποίησε τη λέξη Shoah, που παραπέμπει γενικότερα στην καταστροφή, αλλά και πάλι έπρεπε να προσέχει. «Η σύγκρουση των Ισραηλινών με τους Παλαιστινίους δεν έχει καμιά σχέση με το Ολοκαύτωμα», λέει ο συγγραφέας στην Κοριέρε. «Είναι μια σύγκρουση ανάμεσα σε δύο λαούς, για τον έλεγχο ενός εδάφους. Κανείς από τους δύο δεν σκοπεύει να ανοίξει στρατόπεδα συγκέντρωσης».

Οι Ισραηλινοί είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι- και δικαίως- απέναντι σε οποιαδήποτε αναφορά στο Ολοκαύτωμα. Ένας άλλος συγγραφέας, ο Αβραάμ Γεοσούα, διαμαρτυρόταν πρόσφατα για τη σύγκριση που έκαναν κάποιοι μεταξύ των Ισραηλινών στρατιωτών και των ναζί κατά τη δεύτερη Ιντιφάντα. «Στα τέσσερα χρόνια που κράτησε εκείνη η εξέγερση», είπε στη Χααρέτζ, «ένας από τους πιο σύγχρονους και ισχυρούς στρατούς στον κόσμο ήλθε αντιμέτωπος με αντάρτες. Το αποτέλεσμα ήταν να σκοτωθούν 4.000 Παλαιστίνιοι και 1.000 Ισραηλινοί. Είναι αυτό ναζισμός; Οι ναζί θα είχαν σκοτώσει 4.000 ανθρώπους σε ένα λεπτό». Σωστό. Αλλά αυτό που ξεχνά ο Γεοσούα είναι ότι τις συγκρίσεις αυτές τις έχουν «νομιμοποιήσει» οι ίδιοι οι Ισραηλινοί. Πολύ πριν από τον προκλητικό υφυπουργό, ακροδεξιοί διαδηλωτές είχαν παρουσιάσει σε αφίσες τον Γιτζάκ Ράμπιν ντυμένο με ναζιστική στολή. Αλλά και ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου είχε κατηγορηθεί από την Αριστερά ότι δανείστηκε το σύνθημά του «Ένας ισχυρός ηγέτης από ένα ισχυρό έθνος» από το Τρίτο Ράιχ.

Εν τέλει, όλα αυτά μπορεί να μην έχουν και τόση σημασία. Όλα τα ταμπού κάποτε παραβιάζονται. Και οι καινούργιες γενιές ούτε καν το καταλαβαίνουν.