Ένα σύστημα με ενάμισι κόμμα

Φόβος: αυτός είναι ο βασικός παράγων που εξασφαλίζει τη συνοχή της ρωσικής κοινωνίας. Φόβος του μαθητή απέναντι στο δάσκαλο, φόβος του αξιωματούχου απέναντι στον κυβερνήτη, φόβος του κυβερνήτη απέναντι στο Κρεμλίνο. Το Κρεμλίνο, αντίθετα, δεν φοβάται πια.

Τρεις είναι οι βασικοί πολιτικοί σύμβουλοι του ρωσικού καθεστώτος: ο Σεργκέι Μαρκόφ, ο Βιατσεσλάβ Νικόνοφ και ο Γκλεμπ Παβλόφσκι. Οι τρεις αυτοί στενοί συνεργάτες του Πούτιν μίλησαν με απόλυτη ειλικρίνεια στον Νουβέλ Ομπζερβατέρ, και αυτά που είπαν είναι συνταρακτικά. «Στη διάρκεια των γεγονότων της Ουκρανίας, το 2004, η ρωσική ηγεσία είχε καταληφθεί από έναν “πορτοκαλί” φόβο ανάλογο με τον “κόκκινο” φόβο που είχε καταλάβει τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις τη δεκαετία του ΄20», λέει ο Νικόνοφ. «Είναι αλήθεια! Το περιβάλλον του Πούτιν είχε πανικοβληθεί. Όλοι φοβόμασταν ότι θα αναδεικνυόταν ένας ηγέτης που θα οργάνωνε διαδηλώσεις και θα αποσπούσε την υποστήριξη του πληθυσμού», συμπληρώνει ο Παβλόφσκι. «Τι χρειάζεται για να ξεσπάσει εδώ μια πορτοκαλί επανάσταση; Μια εκτεταμένη διαφθορά, ένα γιγαντιαίο χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών, ένα υψηλό μορφωτικό επίπεδο, έλλειψη εμπιστοσύνης στους θεσμούς, άνοιγμα της κοινωνίας σε επιρροές από το εξωτερικό και μια ελίτ που έχει τα χρήματά της στο εξωτερικό. Ε, λοιπόν, τα έχουμε όλα!», τονίζει ο Μαρκόφ.

Για να αντιμετωπίσει αυτόν τον κίνδυνο, η ρωσική ηγεσία έθεσε σε εφαρμογή ένα σχέδιο. Ο Παβλόφσκι δεν έχει κανένα πρόβλημα να μιλήσει γι΄ αυτό: «Θέσαμε τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις υπό τον έλεγχό μας. Θεσπίσαμε νόμους κατά του “εξτρεμισμού”. Και ιδρύσαμε οργανώσεις νέων για να ελέγχουν τους δρόμους». Μετά το 2005, το Κρεμλίνο έστησε μια εκστρατεία για να στηρίξει τον ισχυρισμό μιας δυτικής συνωμοσίας εναντίον της Ρωσίας. Παρουσίασε από την τηλεόραση υποτιθέμενα δίκτυα Βρετανών πρακτόρων που χρηματοδοτούσαν την πορτοκαλί επανάσταση, εξουδετέρωσε κάθε πιθανό ηγέτη μιας ειρηνικής επανάστασης (όπως ο Κασπάροφ ή ο πρώην πρωθυπουργός Μιχαήλ Κασιάνοφ), φυλάκισε τους διαφωνούντες. Κι ύστερα πέρασε σε ένα δεύτερο στάδιο: την εγκατάσταση μιας «δημοκρατίας Ποτέμκιν», με διάφορους συνδυασμούς κομμάτων εικονικής αντιπολίτευσης. Αλλά ούτε έτσι ο Πούτιν ήταν ευχαριστημένος. Κάποιοι του μίλησαν τότε για το κινεζικό μοντέλο, κάποιοι άλλοι για το μοντέλο Σιγκαπούρης. «Τελικά καταλήξαμε στη μέση λύση», λέει ο Μαρκόφ. «Ένα σύστημα με ενάμισι κόμμα». Μια «δημοκρατορία», που εδραίωσε την εξουσία της ύστερα από μαζική νοθεία στις εκλογές του περασμένου Δεκεμβρίου.

Χθες δεν χρειάστηκε κάτι ανάλογο, η εκλογική διαδικασία ήταν πολύ απλούστερη. Ο Πούτιν θα εξακολουθήσει να ηγείται της χώρας του από τη θέση του πρωθυπουργού, για να εκλεγεί εκ νέου πρόεδρος το 2012 και το 2016. Ύστερα θα έλθει πάλι η σειρά του Μεντβέντεφ. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Δούμα, το δίδυμο θα μπορούσε να παραμείνει στην εξουσία μέχρι το 2032. Σενάριο πολιτικής φαντασίας; «Καθόλου», απαντά ο Νικόνοφ. «Η εποχή Πούτιν μόλις ξεκίνησε».