Ο Ζοάν, η Μαργιάν και τα άλλα παιδιά

Με πολύ κέφι και μεγάλη αισιοδοξία άνοιξε χθες τις πόρτες του το 35ο Διεθνές Φεστιβάλ Κόμικς, στην Ανγκουλέμ. Δικαιολογημένα: πέρυσι πουλήθηκαν στη Γαλλία πάνω από 34 εκατομμύρια άλμπουμ.

Oι πιο γνωστοί είναι δύο: ο Ζοάν Σφαρ και η Μαργιάν Σατραπί. Ο πεντάτομος «Γάτος του Ραββίνου», του πρώτου, έχει πουλήσει ως τώρα 100.000 αντίτυπα για κάθε τόμο και έχει κάνει τους κριτικούς να μιλήσουν για «Sfar Αcademy». Η γνωστή μας «Περσέπολις» έχει πουλήσει περισσότερα από ένα εκατομμύριο αντίτυπα σε όλο τον κόσμο, ενώ γυρίστηκε και σε ταινία. Ο εκδοτικός οίκος όπου κυκλοφόρησαν τα ανατρεπτικά κόμικς της Σατραπί, η L΄ Αssociation, εμφανίστηκε πριν από είκοσι χρόνια και έγινε το σύμβολο των «άλλων» κόμικς, πιο εφευρετικών και πιο απαιτητικών από τις παραδοσιακές ιστορίες του Αστερίξ και του Τεντέν. Στην έδρα αυτού του εκδοτικού οίκου, όπως και στο Αtelier des Vosges που βρίσκεται στην ομώνυμη πλατεία του Παρισιού, συναντώνται πλέον όλοι οι κομίστες που «μετράνε» στη γαλλική εκδοτική σκηνή. Όπως γράφει χαρακτηριστικά το περιοδικό Le Ρoint, πρόκειται για «την καινούργια μαφία των κόμικς».

Εμφανίστηκαν στις αρχές της δεκαετίας του ΄90 με στόχο να διαλύσουν το «τυραννικό μοντέλο» της προηγούμενης γενιάς, όπως ακριβώς είχε εμφανιστεί τριάντα χρόνια νωρίτερα η νουβέλ βαγκ για να σαρώσει τον μεταπολεμικό ακαδημαϊκό κινηματογράφο. Ήταν τολμηροί, δυναμικοί και τυχεροί: χάρις σε μια συλλογή του εκδοτικού οίκου Dargaud με τίτλο «Ρoisson Ρilote», είχαν την ευκαιρία να απευθυνθούν στο ευρύ κοινό πολύ πριν τους προσέξουν τα μέσα ενημέρωσης. Εκεί δημοσίευσε ο Κριστόφ Μπλαιν τον «Ισαάκ τον πειρατή», ο Λιούις Τροντέμ τον «Lapinot» και ο Ζοάν Σφαρ τον «Γάτο του Ραββίνου» (ο τελευταίος θα εκδώσει αργότερα και το Συμπόσιο του Πλάτωνα). Υστερα ακολούθησε ο καθένας τον δικό του δρόμο. Δεν θα λείψουν και οι αντιπαραθέσεις: ένας από τους λαμπρότερους επιγόνους του Σφαρ, ο Ριάντ Σατούφ («Οι φτωχές περιπέτειες του Ιερεμία»), θα αναγκαστεί να πάρει τις αποστάσεις του γιατί δεν άντεχε το βάρος του δασκάλου του. Δύο άλλοι νεαροί σχεδιαστές, ο Υμπέρ και ο Κερασκοέ, θα κατηγορηθούν από τον Σφαρ για λογοκλοπή.

Η εισβολή αυτής της «μαφίας» έχει προκαλέσει μια εμφανή αμηχανία στους παλιούς. Η Κλαιρ Μπρετεσέρ για παράδειγμα, που ο Ρολάν Μπαρτ είχε χαρακτηρίσει «καλύτερη κοινωνιολόγο της χρονιάς», έχει να βγάλει άλμπουμ εδώ και τέσσερα χρόνια. Όπως λέει στη Μοντ, έχει ξεκινήσει μια καινούργια ιστορία της Αγριππίνας και δεν μπορεί να προχωρήσει πέρα από τη σελίδα 25. «Δεν καταλαβαίνω τίποτα από την εποχή μου» ομολογεί. «Ακούω τον γιο μου να μιλάει με τους φίλους του και πεθαίνω στα γέλια. Αλλά δεν υπάρχει κάποια ιδανική εποχή όπου θα μου άρεσε να ζω. Η προσωπική μου ζωή είναι μια χαρά, τα υπόλοιπα με αφήνουν αδιάφορη».