Γερνάω, μαμά

Είχαν κλείσει τριάντα χρόνια γάμου. Και ξαφνικά εκείνος της ομολόγησε ότι αισθανόταν παγιδευμένος και ότι είχε αποφασίσει να αναζητήσει την αυτογνωσία στην αγκαλιά μιας άλλης γυναίκας. «Δεν είναι ότι δεν σ΄ αγαπώ», της είπε. «Απλώς η σχέση μας δεν είναι πια συναρπαστική». Εκείνη το απέδωσε στην κρίση της μέσης ηλικίας. Και ένα απόγευμα αποφάσισε να τον παρακολουθήσει. Έκπληκτη διαπίστωσε τότε ότι η ερωμένη του άνδρα της ήταν ένας νεώτερος κλώνος της, μια γυναίκα που είχε ακριβώς την ίδια κόμμωση μ΄ εκείνη και ντυνόταν με τον ίδιο ακριβώς τρόπο.

Ουδεμία έκπληξη, σχολιάζει στη Νιου Γιορκ Τάιμς ο καθηγητής ψυχιατρικής Ρίτσαρντ Φρίντμαν, που άκουσε αυτή την υπόθεση από έναν φίλο του ψυχαναλυτή. Ο τύπος ήθελε να γυρίσει το ρολόι μερικές δεκαετίες πίσω και να ξεκινήσει από την αρχή. Να είναι όμως πράγματι ένα ακόμη θύμα της θρυλικής «κρίσης της μέσης ηλικίας»; Ή απλώς είναι ένας μεσήλικας νάρκισσος που δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τη μεγαλύτερη προσβολή που έχει δεχθεί ποτέ: ότι μεγαλώνει; Ένας άλλος πελάτης του ίδιου ψυχαναλυτή, ένας 49χρονος δικηγόρος στο αποκορύφωμα της καριέρας του, τα ΄φτιαξε με μια νεαρή συνάδελφό του. «Αγαπώ τη γυναίκα μου», είπε κι αυτός. «Δεν μπορώ να καταλάβω τι με έχει πιάσει». Ίσως ότι έκανε παιδί στα 43 του. Θα ήταν άραγε διαφορετικά αν το είχε κάνει στα 25;

Το 1999, το ΜcΑrthur Foundation πραγματοποίησε σχετική έρευνα μεταξύ 8.000 Αμερικανών ηλικίας 25 ώς 74 ετών. Ενώ όλοι αναγνώριζαν τον όρο «κρίση της μέσης ηλικίας», μόνο το 23% δήλωσαν ότι περνούσαν ή είχαν περάσει κάποτε μια τέτοια κρίση. Κι όταν οι ερευνητές το έψαξαν περισσότερο, βρήκαν ότι μόνο το 8% θεωρούσε ότι αυτή η κρίση συνδεόταν με το γεγονός πως μεγάλωναν. Το άλλο 15% την απέδιδε σε συγκεκριμένα γεγονότα που είχαν συμβεί στη ζωή τους. Να είναι λοιπόν μύθος αυτή η κρίση; Και στην περίπτωση αυτή, τι κρατά αυτόν το μύθο ζωντανό; Ο βασικός ένοχος, γράφει ο Φρίντμαν, είναι η εμμονή του πολιτισμού μας με τη νεότητα. Τα μέσα ενημέρωσης είναι γεμάτα με ιστορίες ανθρώπων που προσπαθούν να ξαναβρούν τα χαμένα νιάτα τους απορρίπτοντας τις συζύγους τους, αλλάζοντας δουλειά ή εγκαταλείποντας τις οικογένειές τους. Ποιος θα μπορούσε να αντισταθεί σ΄ αυτόν τον πειρασμό;

Οι περισσότεροι μεσήλικες, αν πιστέψουμε τις έρευνες. Ο θεσμός του γάμου περνά κρίση, αυτό είναι σίγουρο: στη Γαλλία, ο αριθμός των παιδιών εκτός γάμου ξεπέρασε πέρυσι για πρώτη φορά το 50% του συνόλου. Πολλές επιφυλάξεις θα μπορούσε να διατυπωθούν και για την αποτελεσματικότητα ή την παραγωγικότητα της μονογαμίας. Ένα είναι βέβαιο: όλα αυτά δεν έχουν καμιά σχέση με την κρίση της μέσης ηλικίας.