«Ελάτε μέσα μου, βαθιά!»

«Ένας άνδρας ή μια γυναίκα που μιλά πολλές γλώσσες σαγηνεύει, κατακτά, θυμάται κατ΄ αναλογία με τη γλώσσα που χρησιμοποιεί. Η λαγνεία που ασκεί ένας πολύγλωσσος διαφέρει από εκείνη του ανθρώπου που είναι πιστός σε μία γλώσσα».

O παραπάνω ισχυρισμός ανήκει σε έναν άνθρωπο που χειρίζεται με άνεση τουλάχιστον τέσσερις γλώσσες (αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά και ιταλικά): τον Τζωρτζ Στάινερ. Και, φυσικά, χρήζει τεκμηρίωσης. Γι΄ αυτόν ακριβώς τον λόγο, ο μεγάλος γλωσσολόγος και δοκιμιογράφος θυμάται στο τελευταίο του βιβλίο τις σεξουαλικές σχέσεις της ζωής του σε τέσσερις διαφορετικές γλώσσες. Γράφει για την S, που ήταν Γερμανίδα, κι όταν γδυνόταν μουρμούριζε ένα παιδικό τραγουδάκι που αναφερόταν σαφώς σε έναν ευνουχισμό. Για τη V, που είχε έναν καθαρά βιεννέζικο τρόπο να κάνει έρωτα. Για την Ιταλίδα Α-Μ, ιδιαίτερα υπερήφανη για τον «φλεγόμενο θάμνο» της, που μετατρεπόταν σε αληθινό ηφαίστειο όταν ο Στάινερ απήγγελλε Προυστ ή Απντάικ. Για τη διακεκριμένη Αγγλίδα καθηγήτρια που καθόταν δίπλα του σε ένα βαρετό σεμινάριο κι έγραφε στο σημειωματάριό της: «Δεν θα είχε μεγαλύτερη πλάκα να πηδιόμασταν;». Για την πρώτη του (γαλλόφωνη) δασκάλα στην τέχνη του οργασμού, τέλος, που του έλεγε «ελάτε, ελάτε τώρα μέσα μου, βαθιά», φροντίζοντας ευλαβικά να διατηρεί τον πληθυντικό...

Να το θέμα ενός βιβλίου που θα ήθελε να γράψει ο πολύγλωσσος Καζανόβας. Αντί γι΄ αυτό, του αφιέρωσε ένα κεφάλαιο σε ένα βιβλίο που του έδωσε τίτλο «Τα βιβλία που δεν έγραψα» (εκδ. Weidenfeld & Νicolson). Παραθέτει κι άλλα παραδείγματα, όπως τη σχέση του με την υποχόνδρια Γαλλίδα Ν: «Ορισμένες φορές είχα την αίσθηση, τόσο έντονη στον Μολιέρο, ότι συνουσιαζόμουν με ένα φαρμακείο». Αλλά ας μη μείνουμε στα πικάντικα, όσο συναρπαστικά κι αν είναι. Σε ένα άλλο κεφάλαιο, αναλύει τη δύναμη του φθόνου. Αφορμή είναι η ζήλεια που αισθανόταν ο Τσέκο Ντ΄ Άσκολι για έναν πολύ διασημότερο σύγχρονό του που λεγόταν Δάντης, αλλά ο συγγραφέας αξιοποιεί την ευκαιρία για να αποκαλύψει τον φθόνο που αισθάνθηκε ο ίδιος τις δύο φορές που κτύπησε το τηλέφωνο στο διπλανό γραφείο κι ήταν από την επιτροπή Νόμπελ. Όχι πως θεωρεί ότι θα έπρεπε να πάρει εκείνος το Νόμπελ, κριτικός είναι, όχι «αληθινός λογοτέχνης». Αλλά να, την ημέρα που ένας ποιητής με τον οποίο είχε αντιπαρατεθεί δημοσίως επέστρεψε από τη Στοκχόλμη με το βραβείο κι όταν τον είδε του πέταξε ένα κοροϊδευτικό «Σόρυ», ο Στάινερ το πήρε πολύ πολύ βαριά.

Σε άλλα κεφάλαια, ο Στάινερ μιλά περιφρονητικά για τα κόμματα και τη θρησκεία. Επίκαιρη, όμως, είναι και η αναφορά του στη σχέση του με τον ιουδαϊσμό. Είναι κρίμα, γράφει, «που το Ισραήλ έχασε αυτή την ηθική ιδιαιτερότητα, αυτή την αριστοκρατία της μηβίας απέναντι στους άλλους, που αποτελούσε το τραγικό κλέος του Εβραίου».