Μήπως ήξερε κάτι;

«Πρέπει να μετατρέψουμε τα οικονομικά επιτεύγματα των τελευταίων οκτώ ετών σε ένα πραγματικό κοινωνικό πρόγραμμα που, ουσιαστικά, έχει ήδη ξεκινήσει». Αυτή ήταν η πρώτη δήλωση του Ντμίτρι Μεντβέντεφ μετά τον «διορισμό» του στην προεδρία της Ρωσίας. Ελπίζουμε να την εννοεί.

Μιλώντας πρόσφατα σε μια ομάδα ξένων ανταποκριτών, ο Μεντβέντεφ θυμήθηκε ένα τηλεφώνημα που δέχθηκε ένα πρωί του Σεπτεμβρίου του 1990, όταν ήταν σύμβουλος του δημάρχου του Λένινγκραντ Ανατόλι Σαμπτσάκ. Στο τηλέφωνο ήταν ένας άνδρας που του συστήθηκε ως Βλαντίμιρ Πούτιν και του ζήτησε να τον δει. Η συνάντησή τους κατέληξε σε μια συνεργασία στον δήμο που κράτησε έναν χρόνο. Και ο Μεντβέντεφ, που ήταν νεαρός και άπειρος, αποφάσισε πως δεν ήταν ώριμος να ασχοληθεί με την πολιτική. Επέστρεψε έτσι στο πανεπιστήμιο, διατηρώντας πάντως μια επαφή με τον Πούτιν και αναλαμβάνοντας πότε πότε κάποιες δουλειές που του ανέθετε. Ανάμεσα σ΄ αυτές ήταν να ταξιδέψει στη Γαλλία και να εμποδίσει μια ομάδα επιτήδειων επιχειρηματιών να σφετεριστεί την εμπορική ονομασία «Αγία Πετρούπολη».

Τα χρόνια πέρασαν, ο Πούτιν έγινε πρωθυπουργός και στη συνέχεια πρόεδρος, ενώ ο Μεντβέντεφ ανέλαβε τη διοίκηση της Gazprom (μαζί με διάφορα κυβερνητικά πόστα). Κάποια στιγμή, άρχισε να γίνεται αντιληπτό στη Δύση ότι το ρωσικό κράτος και ο γίγαντας του φυσικού αερίου είχαν ασυνήθιστα στενές σχέσεις: το κράτος χρησιμοποιούσε τους αγωγούς ως εργαλείο για να ισχυροποιήσει τη θέση και το κύρος του. Έτσι, δεν θα έπρεπε να αποτελέσει έκπληξη η επιλογή του νεαρού Μεντβέντεφ για την ηγεσία του κράτους, όπως δεν θα είναι έκπληξη αν ο Πούτιν επιλέξει να περάσει τα επόμενα χρόνια στο τιμόνι της... Gazprom.

Υπάρχουν βέβαια κι άλλοι λόγοι που εξηγούν την εξέλιξη αυτή. Πρώτα απ΄ όλα, ο Ρώσος πρόεδρος ήθελε ως διάδοχό του έναν άνθρωπο έμπιστο και μετριοπαθή, που δεν θα του δημιουργήσει προβλήματα αν θελήσει να επιστρέψει στην προεδρία. Επιλέγοντας έναν φιλελεύθερο που δεν έχει βγει από τον μηχανισμό της ΚGΒ (όσο κι αν στη Ρωσία είναι γνωστές οι σχέσεις ανάμεσα στις επιχειρήσεις και τις μυστικές υπηρεσίες), στέλνει επιπλέον ένα διπλό μήνυμα. Πρώτον, στο εσωτερικό: τον τελευταίο καιρό, η FSΒ (διάδοχος της ΚGΒ) έχει εξαπολύσει μια σφοδρή επίθεση εναντίον των φιλελεύθερων της κυβέρνησης, ενορχηστρώνοντας τη σύλληψη του Αλεξάντερ Μπουλμπόφ, από το Ομοσπονδιακό Κέντρο Ελέγχου των Ναρκωτικών, και του υφυπουργού Οικονομικών Σεργκέι Στορτσάκ. Δεύτερον, στο εξωτερικό: σε μια περίοδο που οι σχέσεις της Ρωσίας με τη Δύση διέρχονται σοβαρή κρίση, οδηγείται στην ηγεσία του Κρεμλίνου ένας άνθρωπος των συμβιβασμών και των ισορροπιών.

Σ΄ εκείνη την κουβέντα με τους ξένους ανταποκριτές, ο Μεντβέντεφ είχε επαινέσει τόσο το ιταλικό σύστημα, που επιτρέπει την εναλλαγή των πολιτικών στην εξουσία, όσο και το σύστημα των Ηνωμένων Πολιτειών, που επιτρέπει σε έναν πολιτικό να περνά στον επιχειρηματικό τομέα και αντιστρόφως. Μήπως ήξερε κάτι;