Το παράδειγμα του Βίσμαρκ

O Βίσμαρκ έκανε αρκετές δημόσιες ομιλίες, μεταξύ των οποίων κι εκείνη όπου είπε ότι τα γερμανικά κράτη θα ενωθούν «διά πυρός και σιδήρου». Σε γενικές γραμμές, όμως, προτιμούσε να λύνει τα προβλήματα με τη διπλωματική οδό και τις διαπραγματεύσεις. Έχει μείνει στην ιστορία η τακτική που ακολουθούσε όταν ο ανταγωνισμός ανάμεσα στα βαλκανικά κράτη και μερικές από τις Μεγάλες Δυνάμεις απειλούσε να οδηγήσει σε έναν πανευρωπαϊκό πόλεμο. Καθώς τις δεκαετίες του 1870 και του 1880 οι στρατοί μπορούσαν να πολεμούν μόνο κατά τους ζεστούς μήνες του χρόνου, ο Βίσμαρκ επέλεγε εκείνη την περίοδο για να αποσύρεται στα εξοχικά του. Αρνιόταν να δεχθεί επισκέψεις και παρέπεμπε όλη την αλληλογραφία του στο υπουργείο Εξωτερικών. Μη γνωρίζοντας τις θέσεις του Βερολίνου, ούτε τον τρόπο με τον οποίο θα αντιδρούσε σε τυχόν σύρραξη, οι άλλες δυνάμεις προτιμούσαν να υποχωρήσουν. Η ζέστη περνούσε, κι όταν έπιανε το κρύο ο πόλεμος ήταν πια αδύνατος.

Η εποχή εκείνη ήταν βέβαια μοναδική, γράφει ο ιστορικός Πωλ Κένεντυ στη Χέραλντ Τρίμπιουν. Η Γερμανία βρισκόταν στην καρδιά της Ευρώπης και ο Βίσμαρκ ήταν ένας δαιμόνιος παίκτης του πόκερ, ένας πραγματικός διπλωμάτης που δεν περιοριζόταν από το Κοινοβούλιο, την κοινή γνώμη ή τα μέσα ενημέρωσης. Δύσκολα μπορεί να φανταστεί κανείς έναν σημερινό ηγέτη να εγκαταλείπει τα καθήκοντά του για δύο ή τρεις μήνες τον χρόνο. Δεν θα μπορούσε όμως τουλά- χιστον κάθε τόσο να σωπαίνει; Όχι για πολύ, για έναν μήνα, έστω για μια εβδομάδα. Για να παραφράσουμε τη μνημειώδη φράση του βασιλιά Χουάν Κάρλος προς τον Ούγκο Τσάβες, που μεταξύ άλλων έγινε από τα δημοφιλέστερα ring tones στα κινητά: «Ρor que no se callan?».

Οι χειρότεροι απ΄ όλους, σημειώνει ο Κένεντυ, είναι οι Αμερικανοί. Όλοι οι υποψήφιοι για το προεδρικό αξίωμα θεωρούν δικαίωμα και χρέος τους να μιλούν επί παντός επιστητού- κι έχουμε ακόμη έναν χρόνο μπροστά μας μέχρι τις εκλογές! Εξίσου κουραστικός είναι ο Λευκός Οίκος με τις καθημερινές του ανακοινώσεις, για να μη μιλήσουμε για τους αξιωματούχους που ταξιδεύουν καθημερινά σε διάφορες χώρες και μιλούν για τους Παλαιστίνιους, για τη Βόρεια Κορέα, για τα όπλα και για δεκάδες άλλα θέματα. Φλυαρία και αβάσταχτη υπερκινητικότητα χαρακτηρίζουν και τον Σαρκοζί. Πολύ καλύτερη εικόνα παρουσιάζει ο Πούτιν, παρά τις σφοδρές επιθέσεις που εξαπολύει κάθε τόσο εναντίον της Δύσης. Αλλά οι καλύτεροι μαθητές του Βίσμαρκ είναι οι Κινέζοι. Τις εσωτερικές τους διαφορές τις λύνουν κεκλεισμένων των θυρών. Και στις συνεδριάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας, αρκεί ο υπαινιγμός ότι θα βάλουν βέτο για να αλλάξει αμέσως το περιεχόμενο ενός σχεδίου ψηφίσματος...