Επάγγελμα δολοφόνος

«Μassaker»: η ψυχο-πολιτική μελέτη έξι Χριστιανών Φαλαγγιτών του Λιβάνου που έλαβαν μέρος στη σφαγή χιλιάδων Παλαιστινίων αμάχων στη Σάμπρα και τη Σατίλα, το 1982. Τα περισσότερα από τα θύματα ήταν γέροι, γυναίκες και παιδιά.

Μόλις αναφέρουμε στη Νίνα Μένκες αυτή την ταινία, που πρωτοπαρουσιάστηκε το 2005 και προβλήθηκε την περασμένη εβδομάδα στην Αθήνα από τις Νύχτες Πρεμιέρας, σπεύδει να πάρει τις αποστάσεις της από τον τρόπο που μονταρίστηκε. Εκείνη πήρε τις συνεντεύξεις από τους δολοφόνους, πάνω από 70 ώρες κουβέντα, καμιά σχέση δεν έχει με το τελικό αποτέλεσμα. Μα εμάς άλλο πράγμα μας ενδιαφέρει. Της δείχνουμε ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε εκείνη την ημέρα στη Χέραλντ Τρίμπιουν, στηρίζεται σε ανέκδοτες φωτογραφίες από το Άουσβιτς και περιγράφει πώς οι SS διασκέδαζαν και τραγουδούσαν δίπλα στους θαλάμους αερίων. Τι είναι τελικά η βία, μια επαγγελματική δραστηριότητα στην οποία μπορεί καθένας από εμάς να επιδίδεται για οκτώ ώρες την ημέρα, κι ύστερα να πηγαίνει να τραγουδήσει και να χορέψει; Τι συμπέρανε από τις συνεντεύξεις της με τους Λιβανέζους δολοφόνους;

Η Μένκες συγκινείται πολύ με τις φωτογραφίες από το Άουσβιτς. Και οι δύο γονείς της ήταν Εβραίοι της Κεντρικής Ευρώπης που πέρασαν από τα ναζιστικά στρατόπεδα, ο πατέρας της ήταν ο μόνος από την οικογένειά του που επέζησε. «Από τους έξι δολοφόνους με τους οποίους μίλησα», θυμάται, «μόνο ένας έδειξε να βασανίζεται από τύψεις. Οι υπόλοιποι περιέγραφαν ψυχρά πώς έσφαζαν τους Παλαιστινίους, πότε πότε ενθουσιάζονταν, έτσι μαχαίρωσα εκείνο το παιδί, έτσι έκοψα τον λαιμό εκείνης της γυναίκας, ήταν φανερό πως ήταν υπερήφανοι για τις πράξεις τους. Φυσικά δεν μιλάμε για ανθρώπους υψηλής ευφυΐας. Και βρίσκονταν υπό την επήρεια ναρκωτικών». Αναζητούσαν δικαιολογίες γι΄ αυτό που έκαναν; «Μόνο ένας είπε ότι απάντησαν σε εχθρικά πυρά, φυσικά έλεγε ψέματα και το ήξερε, οι υπόλοιποι δεν αισθάνονταν την ανάγκη να δικαιολογηθούν». Λίγο το μίσος, λίγο η προπαγάνδα, λίγο τα ναρκωτικά, μπορεί λοιπόν ο καθένας μας να γίνει βασανιστής και δολοφόνος; «Έχω διαβάσει ένα βιβλίο και μ΄ έχει επηρεάσει πολύ, το έγραψε ένας επιζήσας με ψευδώνυμο, τον βασάνισαν άγρια οι ναζί, δεν μπορούσε να το ξεπεράσει, ώσπου επισκέφθηκε στην Ολλανδία έναν γιατρό που πειραματίζεται με LSD. Μια μέρα, υπό την επήρεια του φαρμάκου, είχε μια παραίσθηση. Είδε τον εαυτό του να γίνεται βασανιστής και κατάλαβε ότι ο καθένας θα μπορούσε να βρεθεί σε αυτή τη θέση. Και επιτέλους απελευθερώθηκε».

Η Νίνα Μένκες ζει στην Αμερική. Με τις ταινίες της μάχεται με τον δικό της τρόπο κατά της βαρβαρότητας. Είναι απαισιόδοξη για τις εκλογές, «ποτέ δεν θα αφήσουν να κερδίσει μια γυναίκα ή ένας μαύρος», η συζήτηση πηγαίνει μοιραία στην 11η Σεπτεμβρίου, «δεν φαντάζομαι να πιστεύετε αυτή την προπαγάνδα περί Αράβων τρομοκρατών». Την κοιτάμε έκπληκτοι, «ελάτε τώρα, το λιγότερο που μπορούμε να πούμε είναι ότι η αμερικανική κυβέρνηση συνεργάστηκε σ΄αυτές τις επιθέσεις», κάπου εδώ η συζήτηση τελειώνει, δεν θέλουμε να τα χαλάσουμε.