Παιχνίδια συμφερόντων

Οι δημοσιογράφοι της Μοντ δεν το βάζουν κάτω. Μετά τον Ζαν-Μαρί Κολομπανί αμφισβητούν τώρα τον Αλαίν Μενκ, τον άνθρωπο που φέρνει τα ξένα κεφάλαια στην επιχείρηση. Μήπως η έννοια της ανεξάρτητης εφημερίδας αποτελεί πλέον έναν μύθο;

Το αδιέξοδο ήταν πλήρες την περασμένη εβδομάδα, στη συνεδρίαση του εποπτικού συμβουλίου της εφημερίδας. Δέκα μέλη, οι εκπρόσωποι των δημοσιογράφων και του προσωπικού, τάχθηκαν εναντίον του ανθρώπου που εδώ και 13 χρόνια διοικεί αυτό το συμβούλιο, του «γκουρού» των επενδυτών που φέρει το όνομα Αλαίν Μενκ. Τον κατηγορούν ότι είναι υπερβολικά κοντά στον νέο πρόεδρο της Γαλλίας, ότι υπηρετεί τις εξουσίες περιορίζοντας και υπονομεύοντας όλα όσα μπορούν να λειτουργήσουν ως αντίβαρο σε αυτές τις εξουσίες, ότι θέτει με λίγα λόγια σε κίνδυνο την ανεξαρτησία αυτής της ιστορικής εφημερίδας. Υπέρ του 58χρονου Μενκ τάχθηκαν οι δέκα εκπρόσωποι των εξωτερικών εταίρων, άνθρωποι που δεν θέλουν αναταράξεις και που πιστεύουν ότι η αποχώρηση του Κολομπανί είναι αρκετή, η εφημερίδα πρέπει τώρα να προχωρήσει, η επιβίωση είναι πιο σημαντική από την ανεξαρτησία.

Η αλήθεια όμως είναι ότι η Μοντ δεν πηγαίνει καλά. Η κρίση που τη διαπερνά είναι πρώτα απ΄ όλα η γενικότερη κρίση του Τύπου. Όπως επισημαίνει στο περιοδικό Μαριάν ο πρώην διευθυντής σύνταξης της εφημερίδας Εντουί Πλενέλ, η τρίτη βιομηχανική επανάσταση κλονίζει το κλασικό εμπορικό μοντέλο της καθημερινής εφημερίδας. Η προσπάθεια που γίνεται είναι να αλλάξει ο συσχετισμός δυνάμεων ανάμεσα στους κατόχους του κεφαλαίου και στις δυνάμεις της εργασίας, να μειωθεί δηλαδή η αυτονομία εκείνων που παράγουν κάτι τόσο απαραίτητο για τη δημοκρατία όσο η ανεξάρτητη πληροφόρηση. Σε αυτή την οικονομική κρίση προστίθεται και μια πολιτική κρίση, ιδιαίτερα έντονη στη Γαλλία, όπου υπήρχε ανέκαθεν μια τάση πρόσδεσης των δημοσιογράφων στη σφαίρα των εξουσιών.

Παρά ταύτα, μέχρι την άνοιξη του 2003 η Μοντ διατηρούσε μια ανερχόμενη κυκλοφορία, διεκδικώντας ταυτόχρονα την ανεξαρτησία της: αν και η Vivendi έδινε μεγάλες διαφημίσεις και ο πρόεδρός της ήταν φίλος του Μενκ, το οικονομικό τμήμα δεν είχε κανένα πρόβλημα να ερευνήσει τις, συχνά σκοτεινές, δραστηριότητες της εταιρείας. Και τότε κυκλοφόρησε το Κρυφό Πρόσωπο της Μοντ. Το βιβλίο των Πιερ Πεάν και Φιλίπ Κοέν- που ο Πλενέλ χαρακτηρίζει «εκδοτικό πραξικόπημα»- αποκάλυπτε ίντριγκες, καβγάδες και κουτσομπολιά στην κορυφή της εφημερίδας, αμφισβητώντας ευθέως το κύρος και τη σοβαρότητά της. Ήταν η στιγμή που περίμενε ο Μενκ για την αντεπίθεσή του.

«Στη δουλειά μας», λέει ο Εντουί Πλενέλ, «γνωρίζουμε καλά ότι η ιεραρχία, οι γωνίες, αυτό που τονίζουμε ή αυτό που αποσιωπούμε, είναι πιο αποτελεσματικά από μια ρητή στήριξη ή καταδίκη». Κάπως έτσι βρέθηκε η εφημερίδα μπλεγμένη σε παιχνίδια συμφερόντων που δεν έχουν καμιά σχέση με τη δημοσιογραφία. Αλλά οι δημοσιογράφοι αντιδρούν, ίσως ορισμένοι να είχαν υποτιμήσει τον δυναμισμό τους, η εξίσωση αποδεικνύεται πιο σύνθετη του αναμενομένου.