Η δημοσιογράφος και ο κρατούμενος

Η πρώτη ανάγνωση του κειμένου έγινε στις 18 Ιουνίου, στο Τheatre national de la Colline, στο Παρίσι. Οι 600 θεατές την παρακολούθησαν μαγνητισμένοι, άλλοτε δακρύζοντας κι άλλοτε γελώντας. Κι όταν τελείωσε, ξέσπασε μια συζήτηση παθιασμένη, όπως παλιά.

Τη λένε Αμίρα Χας. Είναι 51 ετών. Είναι η μοναδική Ισραηλινή δημοσιογράφος που από το 1993 έχει εγκατασταθεί στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη. Στην πατρίδα της ή τη λατρεύουν ή τη μισούν. Οι πρώτοι θαυμάζουν το θάρρος της και την επιμονή της να καταγγέλλει όλα τα εγκλήματα, είτε των Ισραηλινών είτε των Παλαιστινίων. Οι δεύτεροι την κατηγορούν ότι οι αναλύσεις της δεν είναι αντικειμενικές- λες και γίνεται στη θέση της να είσαι αντικειμενικός.

Τον λένε Μαχμούντ αλ-Σαφάντι. Είναι 40 ετών. Κατάγεται από μια φτωχή οικογένεια της Ιερουσαλήμ. Το 1989, στη διάρκεια της πρώτης ιντιφάντας, καταδικάστηκε σε κάθειρξη 27 ετών. Όχι επειδή σκότωσε ή τραυμάτισε κάποιον, αλλά επειδή ήταν μέλος του Λαϊκού Μετώπου για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, πέταγε βόμβες Μολότωφ και έκαιγε αυτοκίνητα. Στις φυλακές της Άσκελον, στη Γάζα, έμαθε εβραϊκά, πήρε πτυχίο Κοινωνιολογίας δι΄ αλληλογραφίας και διάβασε πολλά βιβλία. Ένα απ΄ αυτά τον εντυπωσίασε ιδιαίτερα. Ήταν η αλληλογραφία ενός Παλαιστινίου με την κόρη ενός ζευγαριού Ισραηλινών που γλίτωσαν από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Συγγραφέας ήταν κάποια Αμίρα Χας.

Το 2004 εκδηλώθηκε στις φυλακές μια απεργία πείνας. Η δημοσιογράφος θέλησε να την καλύψει, αλλά η είσοδός της ήταν αυστηρά απαγορευμένη. Σκέφτηκε τότε να χρησιμοποιήσει ένα εργαλείο που είχε ήδη προκαλέσει μια μικρή επανάσταση στη ζωή των κρατουμένων: το κινητό τηλέφωνο. Οι πρώτες της κουβέντες με τον κρατούμενο ήταν τυπικές. Σιγά- σιγά εκείνος ανοίχτηκε, άρχισε να μιλά για την οικογένειά του, για τους φίλους του, για τα διαβάσματά του. Κάθε μέρα μιλούσαν μία, μιάμιση ώρα. Δημοσιεύτηκε ένα άρθρο, ύστερα ένα δεύτερο. Και ξαφνικά η διοίκηση των φυλακών απαγόρευσε τα κινητά. «Ήταν σαν μια δεύτερη σύλληψη» λέει ο κρατούμενος. «Ή σαν ένα πένθος, με την απουσία να σε καταδιώκει».

Εκείνη ακριβώς τη δύσκολη στιγμή, δύο Γάλλοι θεατρικοί συγγραφείς και σκηνοθέτες πρότειναν στη δημοσιογράφο να ανεβάσουν μια κωμωδία με βάση τις συνομιλίες της με τον κρατούμενο. Η Αμίρα Χας ενθουσιάστηκε. «Η εβραϊκή ιστορία μάς διδάσκει ότι η κωμωδία αποτελεί ένα άριστο μέσο για την κατανόηση της καταπίεσης». Η παράσταση θα ανέβει τον Ιανουάριο του 2008 με τον τίτλο ΜurΜure, πρώτα στο Παρίσι κι ύστερα στη Χάιφα και την Τζενίν. Η πρώτη ανάγνωση ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρουσα, είχε άλλωστε μια μεγάλη έκπληξη: την παρουσία του ίδιου του Μαχμούντ αλ-Σαφάντι, που απελευθερώθηκε τον περασμένο Σεπτέμβριο υπό όρους. Κανονικά απαγορευόταν να βγει από το Ισραήλ, αλλά οι αρχές του έδωσαν δεκαήμερη άδεια: ίσως συγκινήθηκαν από μια ανοιχτή επιστολή που έγραψε προς τον πρόεδρο του Ιράν, με την οποία του ζητούσε να σταματήσει να αρνείται το Ολοκαύτωμα...