Τα ομορφότερα βιβλία του κόσμου

Την ερχόμενη Παρασκευή θα απονεμηθεί στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Λειψίας ένα πρωτότυπο βραβείο. Θα αφορά το Ομορφότερο Βιβλίο του Κόσμου. Και θα απονεμηθεί σε μια τολμηρή σχεδιάστρια από την Ολλανδία.

Η Ίρμα Μπόομ αγαπούσε πάντα τα βιβλία, αλλά τον σχεδιασμό τους τον ανακάλυψε κατά τύχη, στη διάρκεια μιας διάλεξης στο Πανεπιστήμιο. Ο καθηγητής έδειχνε μερικά βιβλία και διάβαζε από αυτά, κι εκείνη αποφάσισε να γραφτεί στο τμήμα γραφιστικής. Όταν αποφοίτησε, έπιασε δουλειά στο κρατικό τυπογραφείο, στη Χάγη. Έκανε πειραματισμούς από την αρχή. Τύπωσε, για παράδειγμα, έναν κατάλογο αποκλειστικά σε κόκκινο, μπλε και κίτρινο χρώμα, με το μέγεθος των τυπογραφικών στοιχείων να εξαρτάται από την έκταση του κειμένου σε κάθε δισέλιδο. Εκεί γνώρισε και τον Πολ Φέντενερ φαν Φλισίνγκεν, διευθυντή του ολλανδικού ομίλου SHV. Κι όταν παραιτήθηκε από το τυπογραφείο για να ανοίξει το δικό της στούντιο, ο Φέντενερ της ζήτησε να σχεδιάσει ένα βιβλίο για τα εκατοστά γενέθλια του ομίλου.

«Κάνε κάτι πρωτότυπο», της είπε. Ο προϋπολογισμός ήταν απεριόριστος, και το έργο έπρεπε να τελειώσει σε πέντε χρόνια. Η Μπόομ και ο ιστορικός τέχνης Γιόχαν Πινάπελ ταξίδεψαν σε όλο τον κόσμο για να βρουν το κατάλληλο χαρτί. Κι όταν ένας Ιάπωνας παραγωγός τούς είπε ότι το χαρτί που είχαν διαλέξει θα χρειαζόταν 14 χρόνια για να ετοιμαστεί, έφτιαξαν το δικό τους χαρτί. Το βιβλίο που κατασκεύασαν αποτελείται από 2.136 σελίδες. Δεν έχει αρίθμηση στις σελίδες ούτε ευρετήριο, γιατί η Μπόομ θέλει οι αναγνώστες να μπαινοβγαίνουν, όχι να το διαβάζουν από την αρχή μέχρι το τέλος. Τα τυπογραφικά στοιχεία είναι ανάμεικτα. Και οι άκρες των σελίδων απεικονίζουν έναν αγρό με τουλίπες αν τις δει κανείς από τα αριστερά προς τα δεξιά και ένα ολλανδικό ποίημα αν τις δει κανείς από δεξιά προς τα αριστερά.

«Ξεκίνησε σαν όνειρο, αλλά εξελίχθηκε σε εφιάλτη», λέει η Μπόομ, που όταν παρέδωσε το βιβλίο ήταν 20 κιλά βαρύτερη και υπέφερε από φρικτούς πονοκεφάλους. Σιγά-σιγά συνήλθε. Κι άρχισε να δοκιμάζει ακόμη πιο ριζοσπαστικές ιδέες, όπως να τυπώνει βιβλία σε φίλτρα του καφέ ή να κόβει τις άκρες τους με ένα κυκλικό πριόνι. Το αγαπημένο της βιβλίο, και αυτό που θα βραβευτεί την Παρασκευή, κυκλοφόρησε πέρυσι από τις εκδόσεις Yale University Press για να συνοδεύσει μια έκθεση υφαντών της Σίλα Χικς στη Νέα Υόρκη. Έχει ασυνήθιστο σχήμα και μέγεθος, λευκό εξώφυλλο, οι άκρες των σελίδων είναι ακανόνιστες και η εισαγωγή είναι γραμμένη με τυπογραφικά στοιχεία που στην αρχή είναι μεγάλα και με την πάροδο των σελίδων μικραίνουν. «Σε μια εποχή όπου το Internet είναι τόσο δυνατό, η κατασκευή βιβλίων αποκτά όλο και μεγαλύτερη σημασία», λέει η Μπόομ. «Αυτός είναι ο λόγος που πειραματίζομαι συνεχώς».