Όσοι δεν κάνουν δήλωση θα απολυθούν

Ωραίοι τύποι είναι αυτοί οι δίδυμοι που κυβερνούν την Πολωνία. Αφού κατάφεραν με διάφορες πρωτοβουλίες τους να διχάσουν και να οδηγήσουν σε παράλυση την Ευρώπη, τώρα θέλουν να κάνουν το ίδιο και στη χώρα τους.

«Έχετε συνεργαστεί μυστικά και συνειδητά με τις πρώην κομμουνιστικές μυστικές υπηρεσίες;». Σε αυτό το ερώτημα καλούνται να απαντήσουν από χθες 700.000 δημοσιογράφοι, πανεπιστημιακοί, δικηγόροι, διπλωμάτες, εκδότες και διευθυντές σχολείων, στο πλαίσιο του νέου κυνηγιού μαγισσών που έχουν ξεκινήσει οι αδελφοί Κατσίνσκι. Μέσα στους προσεχείς δύο μήνες, θα πρέπει να στείλουν τις απαντήσεις τους στο Ινστιτούτο Εθνικής Μνήμης, το οποίο θα τις αντιπαραβάλει με τα αρχεία της πρώην μυστικής αστυνομίας (που θεωρούνται προφανώς αξιόπιστα). Όσοι πουν ψέματα ή δεν ανταποκριθούν στην «πρόσκληση» των αρχών, θα αποκλείονται για μια δεκαετία από όλες τις δημόσιες θέσεις, καθώς και από ορισμένα επαγγέλματα όπως η δημοσιογραφία. «Οι δημοσιογράφοι που δεν θα κάνουν δήλωση ή που θα ομολογήσουν τη συνεργασία τους θα απολυθούν», προειδοποίησε ο πρόεδρος του κρατικού ραδιοφώνου Κριστόφ Τσαμπάνσκι. Λεπτομέρεια: ο ίδιος ήταν μέλος του... κομμουνιστικού κόμματος!

Τα κρατικά μέσα ενημέρωσης, αλλά και ο γενικός γραμματέας της Ένωσης Δημοσιογράφων τάσσονται υπέρ του νόμου, στο όνομα της διαφάνειας. Άλλοι επισημαίνουν ότι θα δημιουργηθούν τεράστια προβλήματα και θα καταστραφούν χωρίς λόγο πολλές ζωές. Ας πάρουμε, για παράδειγμα, τον πρώην ακτιβιστή της Αλληλεγγύης Αντρέι Κράουτσικ, που συνελήφθη το 1982 στη Βαρσοβία έχοντας πάνω του αντικαθεστωτικές προκηρύξεις. Στη φυλακή τον υποχρέωσαν με εκβιασμούς και πιέσεις να υπογράψει δήλωση συνεργασίας με το καθεστώς. Αφέθηκε ελεύθερος, επέστρεψε στην έγκυο γυναίκα του και συνέχισε τις αντιστασιακές του δραστηριότητες, χωρίς ποτέ να συνεργαστεί με τη μυστική αστυνομία - απόδειξη ότι δεν συνελήφθη κανείς συνεργάτης του. Είκοσι πέντε χρόνια μετά, και ενώ ο Κράουτσικ υπηρετούσε ως σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής του προέδρου, ήταν αρκετή η αναφορά μιας εφημερίδας σ' εκείνη τη δήλωση για να εξαναγκαστεί να παραιτηθεί. Αυτή την εβδομάδα, ένα δικαστήριο της Βαρσοβίας τον αθώωσε από κάθε κατηγορία.

«Έχω μείνει πολλές φορές χωρίς δουλειά και δεν με φοβίζει να μείνω άλλη μία», λέει η Ελένα Λούτσιβο, διευθύντρια σύνταξης της Γκαζέτα Βιμπόρτσα, μιας εφημερίδας που πολεμά το μέτρο με όλες της τις δυνάμεις. «Μα είναι δυνατόν να δικάσουν τον κόσμο με βάση τα έγγραφα που συνέτασσαν οι πράκτορες των μυστικών υπηρεσιών, για τους οποίους όλοι ξέρουμε ότι έγραφαν συχνά ψέματα για να ικανοποιούν τους ανωτέρους τους;». Η Λούτσιβο δεν πρόκειται να συμπληρώσει το χαρτί. Και ελπίζει ότι το Συνταγματικό Δικαστήριο, που θα συνέλθει την Πρωτομαγιά, θα χαρακτηρίσει αντισυνταγματικό αυτό το μέτρο. Σε αντίθετη περίπτωση, θα καταθέσει προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Αλλά αυτοί είναι εχθροί της Πολωνίας, οι δίδυμοι δεν πρόκειται να σεβαστούν την ετυμηγορία τους.