«Ο θάνατος μας απειλεί και μας απελευθερώνει»

Έχει τα καλύτερα σχολεία του κόσμου. Έχει όμως και τις περισσότερες αυτοκτονίες. Η Φινλανδία, που ετοιμάζεται να ανανεώσει αύριο την εμπιστοσύνη της στην κεντροαριστερή κυβέρνησή της, έχει και αρκετούς γοητευτικούς διανοούμενους.

Εννέα λέξεις χαρακτηρίζουν τον προσωπικό και λογοτεχνικό κόσμο του Άρτο Πααζιλίννα: «Η κατάθλιψη μπορεί να σε αναζωογονήσει αν τη νικήσεις. Η χαρά δίνει περιεχόμενο στη ζωή. Η μελαγχολία είναι το πρώτο βήμα προς το βάθος των ιδεών. Η σιωπή σε γαληνεύει και μοιάζει με γιορτή. Ο θάνατος μας απειλεί, αλλά και μας απελευθερώνει. Η ζωή είναι ένα τεράστιο δώρο που δεν πρέπει να υποτιμάμε. Η ευημερία είναι κάτι σαν βραβείο. Και το μυθιστόρημα, ένα κομμάτι της ζωής».

Ο Πααζιλίννα μπορεί να είναι Φινλανδός, αλλά είναι ένας φανατικός της ζωής. Στο βιβλίο του «Μικρές αυτοκτονίες μεταξύ φίλων», που έχει κυκλοφορήσει στην Ελλάδα από τις Εκδόσεις Εμπειρία Εκδοτική, προσπαθεί μέσα από το χιούμορ και την παρωδία να δώσει στους συμπατριώτες του λόγους για να χαίρονται τη ζωή - ή τουλάχιστον να την αποχαιρετούν με χάρη! Τριάντα υποψήφιοι αυτόχειρες λαμβάνουν μέρος κατ' αρχήν σε μια σειρά σεμιναρίων για την αυτοκτονία. «Μπορεί το θέμα της συνάντησής μας να είναι μοιραία σοβαρό και κατά κάποιον τρόπο καταθλιπτικό», τους λέει μια μέρα ένας από τους οργανωτές των σεμιναρίων, «αλλά αυτός δεν είναι λόγος να χαλάσουμε τούτη την υπέροχη καλοκαιρινή μέρα». Μετά το τέλος της εκπαίδευσης, οι υποψήφιοι μπαίνουν σε ένα υπερσύγχρονο λεωφορείο και αρχίζουν να ταξιδεύουν σε όλη την Ευρώπη αναζητώντας τον ιδανικό τόπο για να δώσουν τέλος στη ζωή τους. Το βιβλίο μετατρέπεται έτσι σε ένα road movie, που δεν τα βάζει με την ίδια την αυτοκτονία, αλλά με τις πομπώδεις διακηρύξεις εκείνων που φλερτάρουν με τον θάνατο.

Οι άνθρωποι είναι υποχρεωμένοι να συμβιβαστούν με τη μοίρα τους, λέει ο συγγραφέας σε συνέντευξή του στην «Ελ Παΐς» με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του στα ισπανικά. Αλλά η αναμονή, και ακόμη περισσότερο η προσδοκία, του θανάτου δεν προσδίδει στη ζωή το περιεχόμενο που της αξίζει. Κάθε πρωί ξεκινάμε την πρώτη μέρα της υπόλοιπης ζωής μας, αλλά σπανίως σκεφτόμαστε με αυτόν τον τρόπο. Κι όμως, έχουμε τόσα σοβαρά πράγματα να κάνουμε σ' αυτή τη ζωή, όπως για παράδειγμα να διαφυλάξουμε τον κόσμο που θα αφήσουμε στα παιδιά μας. Η καταστροφή του περιβάλλοντος θα έπρεπε να θεωρείται έγκλημα, λέει αυτός ο πρώην δασοφύλακας, πρώην δημοσιογράφος και πρώην ποιητής. Και οι βιομηχανίες που μολύνουν θα έπρεπε να υποχρεώνονται να πληρώνουν για τις καταστροφές που προκαλούν. Απλά πράγματα, από έναν απλό άνθρωπο, που στα δέκα του χρόνια άρχισε να στέλνει κείμενά του σε έντυπα της Λαπωνίας και στα εξήντα πέντε του έχει γράψει ήδη 40 βιβλία.

Τον βοηθάει βέβαια κι αυτή η υπέροχα μελαγχολική χώρα.