Αναζητώντας την ουτοπία

«Το να ζεις εδώ είναι μια αισθησιακή εμπειρία. Υπάρχει ένα είδος απολαυστικού πρωτογονισμού, λες και απομακρύνθηκαν όλες οι περιττές σκαλωσιές του πολιτισμού ώστε να μείνουν οι άνθρωποι πιο ανθρώπινοι».

Ο Τομπίας Τζόουνς ήταν από μικρός δυσαρεστημένος με τον κόσμο στον οποίο ζει. Διαπίστωσε πολύ νωρίς ότι η υπόσχεση της ευτυχίας έχει δημιουργήσει μια επιδημία κατάθλιψης και ότι η Δύση έχει ιδιωτικοποιηθεί και εξατομικευτεί τόσο πολύ, ώστε ελάχιστοι άνθρωποι κάτω των 30 ετών έχουν ζήσει έστω και για λίγο σε μια αληθινή κοινότητα. Θα ήθελε πολύ να δημιουργήσει έναν καινούργιο κόσμο. Επειδή όμως κάτι τέτοιο είναι αδύνατο, ξεκίνησε να βρει έναν κόσμο που να του αρέσει. Επί ένα χρόνο γυρνούσε στην Ιταλία και την Αγγλία για να συναντήσει ανθρώπους σαν κι αυτόν που διάλεξαν διαφορετικό τρόπο ζωής. Επισκέφθηκε το Νταμανχούρ, κοντά στο Τορίνο, έναν εμπορικό παράδεισο ανθρώπων που κατέχουν καταστήματα duty free στο Αμπού Ντάμπι. Βρέθηκε σε ένα συνεταιρισμό στη Σικελία, όπου πρώην τοξικομανείς καλλιεργούν γη που έχει κατασχεθεί από μαφιόζους. Έζησε για αρκετούς μήνες στη Νομαντέλφια, μια πειραματική καθολική αδελφότητα που ιδρύθηκε το 1945 στην Τοσκάνη για να στεγάσει τα ορφανά του πολέμου. Εδώ, σε μια ενορία χωρίς ατομική ιδιοκτησία και κλειδωμένες πόρτες, ανάμεσα στ' αμπέλια που βλέπουν τη θάλασσα, δίπλα σε «ανθρώπινους ανθρώπους» που ζουν «ένα είδος απολαυστικού πρωτογονισμού», πίστεψε ότι βρήκε επιτέλους την ουτοπία που αναζητούσε.

Κατάλαβε ότι έκανε λάθος όταν ήλθε αντιμέτωπος με την απαίτηση της κοινότητας για ομοιογένεια και υπακοή. «Δεν μπορεί να υπάρχει παρά μία αλήθεια», του είπε ξερά κάποια μέρα ένας κάτοικος. «Οι μη καθολικοί δεν μπορούν να γίνουν ποτέ ολοκληρωτικά χριστιανοί». Έτσι, πιο απαισιόδοξος από ποτέ, ο Τομπίας Τζόουνς πήρε και πάλι τους δρόμους. Μια μέρα έφτασε στο Πίλσντον, στις ακτές του Ντόρσετ, στη νοτιοδυτική Αγγλία. Και είδε με έκπληξή του οδοιπόρους, αλκοολικούς, διάσημους σεναριογράφους κι αποτυχημένους ζωγράφους να βρίσκουν εδώ ειρήνη και ηρεμία. Όπως και η Νομαντέλφια, το Πίλσντον στηρίχθηκε στην ισότητα, την αυτάρκεια και τη χειρωνακτική εργασία. Αντίθετα όμως με τη Νομαντέλφια, η «αληθινή, προφητική αυτή κοινότητα» δεν αξιολογεί και δεν αποκλείει κανέναν. Οι καινούργιοι δεν αισθάνονται διαφορετικοί από τους παλιούς. Μέσα από τη συμμετοχή τους στην κοινή ζωή μαθαίνουν από τους συνανθρώπους τους, διδάσκονται από τα λάθη τους και κατακτούν την ελευθερία.

Ο Τζόουνς αφηγείται την εμπειρία του στο βιβλίο του «Ουτοπικά όνειρα: Αναζητώντας μια καλύτερη ζωή» (εκδ. Faber). Ως ταξιδιωτικός οδηγός το βιβλίο έχει αναμφισβήτητα ενδιαφέρον. Ως οδηγός ζωής, αποπνέει έντονη θρησκευτικότητα και ως εκ τούτου δεν είναι πειστικό. Ο Τζόουνς γύρισε τόσους τόπους, συνάντησε τόσους ανθρώπους και ξέχασε να μιλήσει με τον πιο προφανή και συνάμα τον πιο δύσκολο απ' όλους: τον εαυτό του.