Οι απόβλητοι των αποβλήτων

Η Μάρι Κάρμεν ζούσε μέχρι πριν από τέσσερα χρόνια με μια έμμονη ιδέα: να βρει λεφτά και να πάει στο πάρκο για να βαρέσει ένεση. Μόνο αυτό σκεφτόταν. Κοιμόταν ελάχιστα και δεν έτρωγε σχεδόν τίποτα. Τώρα, παίρνει το ναρκωτικό δωρεάν, έχοντας επιπλέον εξασφαλισμένο ότι είναι καλής ποιότητας: «Στον δρόμο μού έχουν δώσει ακόμη και ποντικοφάρμακο». Έτσι, το μυαλό της μπορεί να ασχοληθεί και με άλλα πράγματα. Μπορεί να δυσκολεύεται να βρει δουλειά, αλλά για πρώτη φορά στη ζωή της βλέπει το μέλλον με αισιοδοξία.

Ο Μιγκέλ ξεκίνησε δύσκολα. Στην κλήρωση για το ποιος θα ακολουθήσει το πρόγραμμα ηρωίνης και ποιος το πρόγραμμα μεθαδόνης, του έλαχε το δεύτερο. Μα εκείνος έπαιρνε ήδη μεθαδόνη και ήξερε ότι δεν τον βοηθούσε. Στους εννιά μήνες που διήρκεσε το πρόγραμμα, χάλασε 12.000 με 18.000 ευρώ σε ηρωίνη. Πήγαινε στο νοσοκομείο στις 9 το πρωί, και στις 9.30 ήταν στο πάρκο με 50 ευρώ στην τσέπη ψάχνοντας για ηρωίνη. Όταν τον πέρασαν στο πρόγραμμα ηρωίνης, όλα άλλαξαν. Ακόμα και η εμφάνισή του. Άρχισε 54 κιλά και σήμερα είναι 73.

Η Μάρι Κάρμεν και ο Μιγκέλ είναι δύο από τους 62 εθελοντές που έλαβαν μέρος στο πρόγραμμα Pepsa. Για πρώτη φορά στην Ισπανία - με βάση ανάλογες εμπειρίες στην Ολλανδία και την Ελβετία - η Σχολή Δημόσιας Υγείας της Ανδαλουσίας άρχισε τον Αύγουστο του 2003 να χορηγεί ηρωίνη σε τοξικομανείς που έπασχαν από AIDS ή ηπατίτιδα, είχαν αποτύχει σε προηγούμενες θεραπείες με μεθαδόνη και αντιμετώπιζαν ψυχιατρικά προβλήματα. Ήταν, με άλλα λόγια, οι απόβλητοι των αποβλήτων. Κάθε μέρα τους χορηγούνταν 274,5 mg ηρωίνης σε δύο δόσεις, ενώ το βράδυ έπαιρναν μία δόση μεθαδόνης για να βγάλουν τη νύχτα. Μια άλλη ομάδα εθελοντών με ανάλογα προβλήματα έπαιρνε το ίδιο διάστημα αποκλειστικά μεθαδόνη.

Από τους εθελοντές, 12 εγκατέλειψαν το πρόγραμμα για διάφορους λόγους: δύο μπήκαν στη φυλακή, δύο στο νοσοκομείο, ένας πέθανε. Οι υπόλοιποι ακολούθησαν όλο το πρόγραμμα επί εννιά μήνες. Τα αποτελέσματα δημοσιεύθηκαν αυτή την εβδομάδα και είναι εντυπωσιακά: μολονότι και οι δύο ομάδες παρουσίασαν βελτίωση, η βελτίωση που προκάλεσε η ηρωίνη ήταν 2,5 φορές μεγαλύτερη από εκείνη της μεθαδόνης. Επιπλέον, οι εθελοντές που ακολούθησαν το πρόγραμμα ηρωίνης βελτίωσαν θεαματικά την ποιότητα ζωής τους, μείωσαν την κατανάλωση κοκαΐνης και την από κοινού χρησιμοποίηση συρίγγων και γενικά άρχισαν να εντάσσονται στον κοινωνικό τους περίγυρο. Το συμπέρασμα των ερευνητών είναι αδιαφιλονίκητο: για τους τοξικομανείς με σοβαρά προβλήματα υγείας που έχουν αποτύχει σε προηγούμενες θεραπείες, η ενδοφλέβια χορήγηση ηρωίνης είναι ασφαλής και αποτελεσματική. Με άλλα λόγια, αποτελεί μια σοβαρή εναλλακτική θεραπεία.