Η συγγνώμη της Αντριάνα

Ήταν ηγετικό στέλεχος των Ερυθρών Ταξιαρχιών. Και όταν αποφάσισε να αποκηρύξει τη βία, δεν πρόδωσε τους παλιούς συντρόφους της. Αλλά η διαδικασία της κάθαρσης είναι μακρά, δεν εξαντλείται σε μια συγγνώμη.

Η Αντριάνα Φαράντα άρχισε να καταλαβαίνει ότι είχε πάρει λάθος δρόμο μετά τη δολοφονία του Άλντο Μόρο. Είχε λάβει μέρος στην απαγωγή του Ιταλού πολιτικού το 1978, αλλά ήταν αντίθετη με την εξόντωσή του. Ένα χρόνο αργότερα συνελήφθη και καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη, αλλά είχε αρχίσει ήδη να μετανιώνει. Είχε συνειδητοποιήσει ότι η ένοπλη πάλη δεν είναι το κατάλληλο εργαλείο για τον μετασχηματισμό της κοινωνίας. Είχε πάψει να πιστεύει ότι ο σκοπός αγιάζει τα μέσα. Άλλωστε, η κατάσταση χειροτέρευε. Τα περιθώρια ελευθερίας στένευαν, αντί να διευρύνονται. Η εργατική τάξη δυσκολευόταν όλο και περισσότερο να εκφραστεί. Όπως λέει σε συνέντευξή της στην Ελ Παΐς, «η ένοπλη πάλη είχε μετατραπεί σε ιδιωτικό πόλεμο ανάμεσα σε μια οργάνωση που πίστευε στη δικτατορία του προλεταριάτου και το κράτος, χωρίς αυτός ο πόλεμος να έχει σχέση με τις ελπίδες και τις συνθήκες διαβίωσης εκείνων που υποτίθεται ότι ήθελε να βοηθήσει». Το παραμύθι έπρεπε να λάβει τέλος, αρκετό αίμα είχε χυθεί. Και υπήρχαν δύο τρόποι να γίνει αυτό: η συνεργασία με τις αρχές και η «διαφοροποίηση».

Η Φαράντα και πολλοί συγκρατούμενοί της διάλεξαν τον δεύτερο δρόμο. Αναγνώρισαν τις ατομικές τους ευθύνες αλλά δεν έδωσαν ονόματα των συντρόφων τους, πιστεύοντας πως το ζήτημα πρέπει να λυθεί με πολιτικό, όχι με στρατιωτικό τρόπο. Δέχθηκαν βέβαια απειλές από τους «αδιάλλακτους», στις φυλακές άρχισε ένα «κυνήγι προδοτών», δεν έλειψαν και οι δολοφονίες συνεργατών στα κελιά τους, αλλά εκείνοι που «διαφοροποιήθηκαν» δεν είχαν σοβαρά προβλήματα, μόνο ένας κρατούμενος δολοφονήθηκε (αλλά μπορεί να ήταν λάθος) και μια γυναίκα δέχθηκε επίθεση (αλλά επέζησε). Η οργάνωση διασπάστηκε, οι αδιάλλακτοι πέρασαν στη μειοψηφία και οι υπόλοιποι προσπάθησαν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο να τα βρουν με τον εαυτό τους και με την κοινωνία.

Η Φαράντα έβγαλε ένα βιβλίο, το «Πέταγμα της πεταλούδας». Ήξερε όμως ότι ο μόνος τρόπος για να προχωρήσει ήταν να μιλήσει με τις οικογένειες των θυμάτων. «Όταν συνειδητοποιείς ότι έχεις κάνει ανεπανόρθωτα λάθη και έχεις προκαλέσει τεράστιο πόνο σε άλλους ανθρώπους, έχεις ανάγκη να εκφράσεις τη συντριβή σου. Όχι ζητώντας συγγνώμη από τα θύματα, αυτό θα αποτελούσε μια νέα μορφή βίας. Το να θέσεις τον άλλο μπροστά στο δίλημμα να σε συγχωρήσει ή να μη σε συγχωρήσει θα πρόσθετε κι άλλο πόνο στον πόνο. Ίσως είναι καλύτερα να τον αφήσεις να ξεσπάσει». Ούτε αυτό όμως της φαινόταν αρκετό. Καθώς ήξερε ότι το κράτος δεν είχε δώσει τις αποζημιώσεις που είχε υποσχεθεί, πούλησε ένα σπίτι που είχε και έδωσε το ποσό σε μια φιλανθρωπική οργάνωση για να μοιραστεί με ανώνυμο τρόπο στις οικογένειες των θυμάτων της τρομοκρατίας.