Το μάθημα της Ουγγαρίας

Δημόσια συγγνώμη ζήτησε τελικά ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας. Αλλά για ποιο ακριβώς παράπτωμα; Επειδή έλεγε ψέματα πρωί - βράδυ επί χρόνια; Επειδή το παραδέχθηκε μιλώντας σε κλειστή κομματική συνεδρίαση; Ή επειδή δεν απέτρεψε τη διαρροή αυτής της πρωτοφανούς ομολογίας;

Όταν ο Επιμενίδης, ο λαμπρός εκείνος φιλόσοφος του 6ου π.Χ. αιώνα, δήλωσε ότι «όλοι οι Κρήτες είναι ψεύτες», έσπειρε τη σύγχυση. Με δεδομένο πως ήταν κι εκείνος από την Κρήτη, δύο τινά μπορούσαν να συμβαίνουν. Αν όλοι οι Κρήτες ήταν ψεύτες, ψεύτης ήταν κι ο ίδιος, άρα και ο ισχυρισμός του ήταν ψευδής. Αν πάλι υπήρχε έστω και ένας Κρης που έλεγε την αλήθεια (ο ίδιος), ο ισχυρισμός του υπονομευόταν από μόνος του. Ένα ανάλογο παράδοξο διαφάνηκε με την ομολογία του Φέρεντς Τζιουρτσιάνι ότι έλεγε για χρόνια ψέματα για την κατάσταση της οικονομίας και με τις διαδηλώσεις που γίνονταν για μέρες έξω από το πρωθυπουργικό γραφείο με αίτημα την παραίτησή του. Κι εδώ οι ρόλοι ήταν αντεστραμμένοι: ο ειλικρινής ήταν εκείνος που παραδέχθηκε ότι έλεγε ψέματα και οι ψεύτες ήταν εκείνοι που περίμεναν από αυτόν να συνεχίσει να τους λέει ψέματα, αφού είναι πολιτικός, και «όλοι οι πολιτικοί είναι ψεύτες». Η Ουγγαρία μπορεί να ζήσει με τα δικά της μέσα, ισχυρίστηκε (ψευδώς, φυσικά) ο αρχηγός της Δεξιάς Βίκτορ Όρμπαν, αρκεί να απαλλαγεί από αυτή την Αριστερά που ισχυρίζεται το αντίθετο και την έχει παραδώσει στα αρπακτικά των Βρυξελλών.

Σύμφωνα με τον βετεράνο Ούγγρο διπλωμάτη Ίστβαν Γκιαρμάτι, όλα αυτά είναι μέρος του δημοκρατικού παιχνιδιού. Τα περισσότερα εμφράγματα - λέει στην Κοριέρε - συμβαίνουν τη δεύτερη ημέρα των διακοπών, όταν η αδρεναλίνη αρχίζει να πέφτει. Κάτι ανάλογο συμβαίνει με την ουγγρική κοινωνία. Τα τελευταία έξι χρόνια, το βιοτικό επίπεδο των Ούγγρων αυξήθηκε κατά 46%. Τώρα η χώρα έχει αρχίσει να κατεβάζει ταχύτητα, για μια περίοδο ίσως να κάνει και όπισθεν. Πρόκειται για τις δικές της «διακοπές», για την εποχή των κοινωνικών εμφραγμάτων. Αλλά θα περάσει κι αυτή, ήδη η κατάσταση εξομαλύνεται. Η κυβέρνηση θα πληρώσει στις δημοτικές εκλογές της Κυριακής, αλλά θα συνεχίσει να κυβερνά.

Η ουγγρική κρίση πρέπει όμως να παραδειγματίσει και την υπόλοιπη Ευρώπη, σημειώνει η Μπάρμπαρα Σπινέλι στη Στάμπα. Οι πολιτικοί πρέπει να μάθουν να μη δίνουν υποσχέσεις που δεν μπορούν να τηρήσουν. Το 1981 ο Φρανσουά Μιτεράν υποσχέθηκε τον σοσιαλιστικό παράδεισο, και δύο χρόνια αργότερα έκανε πίσω. «Ανθισμένα τοπία» υποσχέθηκε και ο Χέλμουτ Κολ στην Ανατολική Γερμανία μετά την ενοποίηση, αλλά αντί για τα τοπία αυτά ήρθε η δυσωδία της ακροδεξιάς. Μείωση των φόρων είχε εξαγγείλει ο Μπερλουσκόνι, αλλά αναγκάστηκε να τους αυξήσει. Η δημαγωγία μπορεί να φέρνει εκλογικές νίκες, αλλά βλάπτει σοβαρά τη δημοκρατία. Τουλάχιστον η Σεγκολέν Ρουαγιάλ δεν υπόσχεται τίποτα.