Τρίτη, Μαΐου 16, 2006

Άιχμαν, ένας άνθρωπος της εποχής μας



Το να γράψεις σήμερα ένα βιβλίο για τον Άιχμαν προσκρούει σε ένα πολύ μεγάλο εμπόδιο: τα έχει πει όλα η Χάνα Άρεντ εδώ και 40 χρόνια. Με μία εξαίρεση: δεν έδειξε την απαιτούμενη αγάπη προς τον εβραϊκό λαό...

Στη δίκη του Άιχμαν, που έγινε το 1961 στην Ιερουσαλήμ, η πολιτική αγωγή παρουσίασε τον αξιωματικό των Ες-Ες ως ένα τέρας που είχε αποφασίσει να σβήσει τους Εβραίους από το πρόσωπο της γης. Ήταν ένας Ναζί, και όπως όλοι οι Ναζί αποτελούσε την ενσάρκωση του κακού. Αλλά η Χάνα Άρεντ, που παρακολούθησε τη δίκη, είδε μια άλλη εικόνα. Στο πρόσωπο του κατηγορουμένου δεν διέκρινε έναν φανατικό διψασμένο για αίμα, αλλά έναν γραφειοκράτη που ήθελε να ευχαριστήσει τους ανωτέρους του. Ήταν ασφαλώς ένας μαζικός δολοφόνος, ένας άνθρωπος που είχε στείλει εκατομμύρια Εβραίους στους θαλάμους αερίων. Αλλά το κίνητρό του δεν ήταν ο αντισημιτισμός. Έγινε Ναζί επειδή του άρεσε να πηγαίνει με το πλήθος. Τα εγκλήματά του ήταν η απόδειξη της «κοινοτοπίας του κακού».

Με τα βασικά συμπεράσματα της Άρεντ, που εκτίθενται στο βιβλίο της «Ο Άιχμαν στην Ιερουσαλήμ», συμφωνεί απολύτως ο Ντέηβιντ Σιζαράνι, ένας Βρετανός ειδικός στην εβραϊκή ιστορία. Στο βιβλίο του «Πώς έγινε ο Άιχμαν. Επανεξέταση της ζωής, των εγκλημάτων και της δίκης ενός "δολοφόνου του γραφείου"», που μόλις κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Da Capo Press, επισημαίνει πως υπό τις κατάλληλες συνθήκες οποιοσδήποτε μπορεί να διαπράξει κατά συρροή φόνους. Και οι σημερινές συνθήκες, με τον ρατσισμό, την εθνοκάθαρση, τους καμικάζι και τις γενοκτονίες, προσφέρονται ιδιαίτερα για κάτι τέτοιο. «Ο Άιχμαν μοιάζει όλο και περισσότερο με έναν άνθρωπο της εποχής μας», τονίζει. «Οποιοσδήποτε μπορεί να διαπράξει γενοκτονία».

Αν όμως ο Σιζαράνι συμφωνεί σε γενικές γραμμές με την Άρεντ, γιατί έγραψε αυτό το βιβλίο; Και γιατί την κατηγορεί για προκατάληψη απέναντι στους Εβραίους της Ανατολικής Ευρώπης, ένας εκ των οποίων ήταν και ο εισαγγελέας της δίκης; H προφανής εξήγηση, γράφει ο Μπάρυ Τζούεν στους Νιου Γιορκ Τάιμς, είναι ότι θέλει να ξεφύγει από τη σκιά της. Υπάρχει όμως κάτι βαθύτερο. H Αμερικανίδα φιλόσοφος έχει επικριθεί επειδή κατήγγειλε τη συνεργασία Εβραίων ηγετών με τους Ναζί και μίλησε για την «ηθική κατάρρευση» εκείνης της εποχής. Κατά την άποψή της, το Ολοκαύτωμα ήταν ένα έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, που διαπράχθηκε στην πλάτη του εβραϊκού λαού. Όταν ο ιστορικός Γκέρσομ Σόλεμ την κατηγόρησε ότι στερείται αγάπης για τον εβραϊκό λαό, εκείνη απάντησε: «Ποτέ στη ζωή μου δεν αγάπησα έναν συγκεκριμένο λαό, την εργατική τάξη ή οτιδήποτε τέτοιο. Αγαπώ "μονάχα" τους φίλους μου και το μόνο είδος αγάπης που γνωρίζω και πιστεύω είναι η αγάπη των ανθρώπων».

Αυτή τη στάση προσπαθεί να «διορθώσει» με το βιβλίο του ο Σιζαράνι. Αλλά δεν τα καταφέρνει. H Χάνα Άρεντ είναι ανυπέρβλητη.

12 Comments:

At 16/5/06 12:40 μ.μ., Blogger Αθήναιος said...

Ας μας θυμίσει κάποιος. Πού είπαμε πως βρισκόταν η Άρεντ όταν στην Ευρώπη γινόταν το Ολοκαύτωμα;

 
At 16/5/06 1:37 μ.μ., Blogger Μαύρο πρόβατο said...

Πολύ μελάνι έχει επίσης χυθεί για τις αγάπες της Αρεντ...

 
At 16/5/06 4:26 μ.μ., Blogger Μιχάλης Μητσός said...

Ο Ιχνηλάτης τα είπε όλα. Μισογυνισμό δεν είδα πουθενά. Θα ήθελα όμως διευκρινίσεις από τον Αθήναιο και το Μαύρο Πρόβατο. Για τι ακριβώς κατηγορείτε τη Χάνα Αρεντ, σύντροφοι;

 
At 16/5/06 4:27 μ.μ., Blogger Μαύρο πρόβατο said...

Οχι.
Βρίσκω την Αρεντ πολύ ενδιαφέρουσα. Το "΄Αιχμαν στην Ιερουσαλήμ" είναι οξυδερκέστατο.
Αντίθετα, συμφωνώ με ελάχιστα πράγματα από την πολιτικο-φιλοσοφική της θεώρηση.
Σε κάθε περίπτωση είναι ένας πραγματικά μεγάλος ιδεολογικός αντίπαλος της αριστεράς.

Το προηγούμενο σχόλιο ήταν για να "τσιμπήσει" η ομήγυρη ;-))

 
At 17/5/06 12:05 π.μ., Anonymous Ανώνυμος said...

Για όποιον ενδιαφέρεται το εξαιρετικά ενδιαφέρον βιβλίο της Χάνα Αρεντ «Ο Άιχμαν στην Ιερουσαλήμ» κυκλοφόρησε στα ελληνικά από τις εκδόσεις Θύρσος. Προς Αθηναίο: Η Αρεντ εγκαταστάθηκε στη Γαλλία το 1933 όταν λόγω της εβραϊκής της καταγωγής τής απαγορεύθηκε να διδάξει στα γερμανικά πανεπιστήμια. Από το Παρίσι διέφυγε για τις ΗΠΑ το 1941. Της χορηγήθηκε παράνομα βίζα - όπως και σε ακόμη 2500 Εβραίους - από τον αμερικανό διπλωμάτη Χάιραμ Μπίνγκχαμ.

 
At 17/5/06 9:31 π.μ., Blogger Αθήναιος said...

Εγώ δεν την κατηγορώ για τίποτε. Ενίσταμαι σε εκφράσεις του στυλ " συνεργασία των εβραίων ηγετών με τους Ναζί". Αυτά ειναι απαράδεκτα. Δεν λέω ότι είναι ψέμματα αλλά αυτή η διατύπωση αποτελεί ηθική κρίση κ αυτή είναι απαράδεκτη.

Όταν είσαι ασφαλής κάπου μακριά, είναι εύκολο να κάνεις τέτοιες ηθικές κρίσεις για άλλους που δεν κινδύνευε απλώς η ζωή τους αλλά είδαν την ανθρώπινή τους υπόσταση να ακυρώνεται πριν να πεθάνουν.

Γενικά αυτές οι συζητήσεις προσφέρονται μόνο για σεντόνια αλλά ουσία μηδέν. Δηλαδή κ να θές να καταλήξεις σ'ενα συμπέρασμα, δεν γίνεται. Ελάχιστοι μη εβραίοι είναι σε θέση να καταλάβουν ορισμένα πράγματα. Από την άλλοι οι εβραίοι είναι ανίκανοι να καταλάβουν κάποια άλλα. Κοινώς, μηδέν εις το πηλίκον.Σε δουλειά να βρισκόμαστε, ποντάροντας εκ του ασφαλούς σ'ενα θέμα που γνωρίζουμε από τα πριν πως θα προκαλέσει συζητήσεις. Η συζήτηση για τη συζήτηση δηλαδή κ μάλιστα η ανεπίκαιρη συζήτηση για την ανεπίκαιρη συζήτηση. Έλεος!

Είμαι άνθρωπος που τον ενδιαφέρει το δια ταύτα κ όταν αυτό απουσιάζει ομιλώ περι διανοητικού αυνανισμού.

 
At 17/5/06 9:36 π.μ., Blogger Αθήναιος said...

Κ αν κάτι έχει ενδιαφέρον από τη δίκη του Άιχμαν είναι το πώς αυτή επηρρέασε την κοινή γνώμη κ την πορεία της κοινωνίας μέσα στο Ισραήλ.

Σας πληροφορώ πως η επίδρασή της ήταν καταλυτική. Αυτή η δίκη, ήταν η αρχή της σιχαμάρας που βιώνει κάθε σόφρων ισραηλινός σήμερα όταν για να πει καλημέρα χωρίς να παρεξηγηθεί, πρέπει να αναφερθεί στο γεννεαλογικό του δέντρο.

Πριν τη δίκη του Άιχμαν, όταν κάποιος ξένος επισκεπτόταν το Ισραήλ, τον πήγαιναν να του δείξουν τα κιμπούτς. Μετά τη δίκη του Άιχμαν, όλους τους πάνε να προσκηνύσουν στο Yad Vashem.

Αυτό τα λέει όλα.

 
At 17/5/06 10:50 π.μ., Blogger Μιχάλης Μητσός said...

Αθήναιε, να σου θυμίσω απλώς κάτι που το λέω συχνά και για την τηλεόραση. Οταν δεν σε ενδιαφέρει μια συζήτηση, είσαι ελεύθερος να μη συμμετέχεις σ'αυτήν. Το να συμμετέχεις όμως και ταυτόχρονα να την καταγγέλλεις είναι μαζοχιστικό για σένα και προσβλητικό για τους άλλους.
Οσο για τη λέξη "έλεος", σαν πολύ δεν τη χρησιμοποιούμε τελευταία εδώ πέρα; Ελεος!

 
At 17/5/06 12:03 μ.μ., Blogger Αθήναιος said...

Το έλεος δεν πήγαινε σε αυτή εδώ την συζήτηση αλλά στα κάθε λογής βιβλία που κατά καιρούς επανέρχονται σε ζητήματα τελειωμένα.

Τέτοια φαινόμενα με ενδιαφέρουν κ με αφορούν, επειδή θεωρώ ότι επαναφέροντας αυτά τα τελειωμένα ζητήματα μετατοπίζουμε τη συζήτηση από εκεί που όφειλε να είναι προσανατολισμένη, κατ'εμέ εννοείται.

Για να μην πω ότι το να εκφέρεις την άποψη ότι μια συζήτηση είναι άτοπη ή ανούσια συνιστά θέση κ όχι άρνηση.

 
At 27/5/06 2:23 π.μ., Anonymous Ανώνυμος said...

Η δίκη του Eichmann υπάρχει σε ντοκιμαντέρ, όπου και η Arendt παρακολουθεί τη δίκη. Παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον.

 
At 28/5/06 6:30 μ.μ., Anonymous Ανώνυμος said...

Το να συζητάτε για μία παρωδία δικαίου (ΚΑΝΕΝΑ ΕΓΚΛΗΜΑ ΑΝΕΥ ΝΟΜΟΥ) και για μία "δίκη" προϊόν απαγωγής είναι βαρύτατο δείγμα εγκληματικότητος διότι ήδη νομιμοποιείτε το έγκλημα!
Εάν το διαρκές ρατσιστικό έγκλημα των Εβραίων, δηλαδή η έμμονη ενοχοποίηση των Γερμανών προς κατίσχυση του δικού τους κράτους σας βρίσκει συνεργούς, απλά εκθέτετε την ανυπαρξία συνειδήσεώς σας.
Εξασκολουθείστε να υπερασπίζεστε τους σφαγείς της Σάμπρα και Σατίλα, τους εφευρέτες της διεθνούς τρομοκρατίας (Χαγκανά) και εξακολουθείστε να τους πληρώνετε ποικιλοτρόπως: ...

 
At 17/8/06 7:54 π.μ., Anonymous Ανώνυμος said...

You have an outstanding good and well structured site. I enjoyed browsing through it
»

 

Δημοσίευση σχολίου

<< Home