Tο μανιφέστο των νεο-Δημοκρατικών

Όσοι πιστεύουν πως έρχεται το τέλος του καπιταλισμού και σχεδιάζουν ήδη στο μυαλό τους το σύστημα που θα τον αντικαταστήσει, ας μη διαβάσουν το παρακάτω κείμενο. Οι άλλοι, οι ρεαλιστές, οι ξενέρωτοι τέλος πάντων, μπορεί να πάρουν ιδέες.

Ο Ρόμπερτ Ρούμπιν δεν είναι κανένας επαναστάτης. Ο άνθρωπος που χρημάτισε υπουργός Οικονομικών του Κλίντον από το 1995 ώς το 1999 δεν ονειρεύεται την ανατροπή του καπιταλισμού, αλλά τη χρηστή και ορθολογική διαχείριση ενός δημοκρατικού καπιταλισμού που απειλείται σήμερα από το «bushnomics», την οικονομική πολιτική του προέδρου Μπους. Με αυτόν το στόχο στο μυαλό του παρουσίασε την περασμένη Πέμπτη στην Ουάσινγκτον, μαζί με μια ομάδα οικονομολόγων του Brookings Institution, ένα μανιφέστο που μπορεί να αποτελέσει την εκλογική πλατφόρμα της μετριοπαθούς αμερικανικής Αριστεράς (γνωστής ως «νεο-Δημοκρατικοί», neodemocrats) για τις εκλογές του 2008.

H βασική αρχή αυτού του μανιφέστου, που τιτλοφορείται «Χάμιλτον» από το όνομα του πρώτου Αμερικανού υπουργού Οικονομικών, είναι ότι μια ισχυρή και διαρκής ανάπτυξη προϋποθέτει μια ευρύτερη βάση, δηλαδή μια δικαιότερη ανακατανομή του πλούτου. H ανάπτυξη για την οποία υπερηφανεύεται ο Μπους είναι εφήμερη, αφού τροφοδοτείται από ένα τεράστιο δημοσιονομικό έλλειμμα και από ένα έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών που έχει σπάσει όλα τα ρεκόρ. Στο πρόγραμμα καταγγέλλεται επίσης η άκριτη υποστήριξη του σημερινού Αμερικανού προέδρου προς την παγκοσμιοποίηση και επισημαίνεται η ανάγκη να στηρίξει το Κράτος όλους όσοι πλήττονται από αυτό το φαινόμενο, για παράδειγμα εκείνους που χάνουν τη δουλειά τους από τη μετεγκατάσταση των επιχειρήσεων.

Το Hamilton Project υπογράφεται από Αμερικανούς οικονομολόγους, αλλά θα μπορούσε να διασκευαστεί και για την Ευρώπη. Όπως γράφει ο Ερίκ Λε Μπουσέ στη Μοντ, ένα τέτοιο κείμενο θα αναφερόταν οπωσδήποτε στους δύο μεγάλους κινδύνους που αντιμετωπίζουν σήμερα οι νέοι: το συσσωρευμένο χρέος και την ανασφάλεια. Θα έδινε έμφαση σε τρεις αρχές. 1) H σύγχρονη οικονομία στηρίζεται στο ανθρώπινο κεφάλαιο και δεν μπορεί να αποκλείει οποιοδήποτε κομμάτι του πληθυσμού. 2) H οικονομική ανασφάλεια πλήττει την ανάπτυξη: τα οφέλη από την τεχνολογία και τον ανταγωνισμό αντισταθμίζονται από τις αποσταθεροποιητικές επιπτώσεις τους σε ορισμένα τμήματα του πληθυσμού. 3) H αγορά είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της ανάπτυξης, αλλά αποτελεί χρέος του Κράτους να εξασφαλίζει επενδύσεις στην παιδεία, την επιστήμη, την έρευνα. Και θα κατέληγε κάπως έτσι: «H παιδεία και η εργασία μπορούν να δώσουν σε κάθε άτομο μια ευκαιρία να πετύχει και σε κάθε γενιά μια ευημερία ανώτερη από εκείνη των γονιών τους. H υπόσχεση αυτή, που αποτέλεσε τον πυρήνα της οικονομικής και κοινωνικής προόδου εδώ και δύο αιώνες, υπονομεύεται σήμερα από την έλλειψη επενδύσεων για το μέλλον. Αν αυτό δεν αλλάξει, το μέλλον των νέων της Ευρώπης θα συνεχίσει να προσκρούει σε ανυπέρβλητα εμπόδια».