H ιστορία του Nέλιο

«Έχω ένα είδωλο στη ζωή μου: μια φωτογραφία που έχω κρατήσει πολλά χρόνια. Είμαι εγώ στα έντεκα χρόνια μου. Εκείνη την εποχή πίστευα απόλυτα στη φαντασία ως εργαλείο για τη διαχείριση της πραγματικότητας. Πίστευα ότι μπορώ να κάνω τα πάντα». Χένινγκ Μάνκελ

Ο Αντόνιο Μαρία Βας είναι ένας φούρναρης που δουλεύει στο Μαπούτο της Μοζαμβίκης. Μια μέρα ακούει πυροβολισμούς από το θέατρο της πόλης, που έχει ιδρύσει και διευθύνει η εργοδότισσά του, μια εύπορη κυρία από την εποχή της πορτογαλικής κυριαρχίας. Πάνω στη σκηνή, μέσα σε μια λίμνη αίματος, βρίσκει ένα βαριά τραυματισμένο παιδί του δρόμου. Τον λένε Νέλιο, ο Βας έχει ακούσει πολλά γι' αυτόν: είναι από τους αρχηγούς των παιδιών του δρόμου, ένα αγόρι δυνατό και ευγενικό που απεχθάνεται τη βία. Ο Νέλιο τού ζητά να τον μεταφέρει στην ταράτσα. «Εκεί θέλω να μείνω», του λέει. «Εκεί θέλω να απελευθερώσω το πνεύμα μου». Τις επόμενες εννιά νύχτες, το παιδί διηγείται στον φούρναρη την ιστορία της ζωής του, κάθε νύχτα και ένα επεισόδιο. Την ένατη νύχτα, αφού διηγηθεί ποιος και γιατί του έριξε τη μοιραία σφαίρα, ο Νέλιο πεθαίνει. Την επομένη, ο Βας παρατάει τον φούρνο και αρχίζει να γυρίζει τον κόσμο για να διαδώσει την ιστορία του παιδιού.

«Ο φούρναρης κι εγώ είμαστε το ίδιο», λέει στην Ιντιπέντεντ ο Σουηδός συγγραφέας Χένινγκ Μάνκελ, ο οποίος άφησε στο τελευταίο του βιβλίο τον επιθεωρητή Κουρτ Βάλαντερ και ασχολήθηκε με ένα θέμα από την «άλλη του ζωή», στην Αφρική. Το 1987, αφού είχε ήδη γράψει και σκηνοθετήσει πολλά θεατρικά έργα στη Σουηδία, δέχθηκε μια πρόσκληση να διευθύνει το Τεάτρο Αβενίδα του Μαπούτο, το μοναδικό επαγγελματικό θέατρο της πόλης. Ήταν 39 ετών. Και αυτό που του έκανε αμέσως εντύπωση ήταν τα παιδιά του δρόμου που περικύκλωναν το θέατρο. «Θυμάμαι ένα επτάχρονο αγόρι, που το έβλεπα συχνά μαζί με τον δεκατετράχρονο αδελφό του. Όταν του μιλούσα, είχα την περίεργη αίσθηση ότι απέναντί μου βρισκόταν ένας άνθρωπος όχι επτά ετών, αλλά εβδομήντα. Όταν μιλάμε γι' αυτά τα παιδιά, αναφερόμαστε συνήθως στην τραγωδία της ζωής τους. Υπάρχει όμως και μια άλλη διάσταση: η σοφία τους, η αξιοπρέπειά τους και η τεράστια ικανότητά τους για επιβίωση».

Ο Μάνκελ ήθελε πάντα να γράψει ένα μυθιστόρημα με ήρωες αυτά τα παιδιά, αλλά δεν ήξερε από πού να το πιάσει. H λύση ήλθε ένα απ' αυτά τα μεσημέρια που είναι η ιερή ώρα του θεάτρου, ανάμεσα στην πρόβα και την παράσταση. Καθόταν στο έρημο θέατρο και κάτι έκανε, όταν ξαφνικά άνοιξε η πόρτα από μια δυνατή ριπή του ανέμου και εισέβαλαν στην αίθουσα οι ακτίνες του ήλιου. Ο «Χρονικογράφος των ανέμων» (που κυκλοφορεί σε λίγες ημέρες στα αγγλικά από τις εκδόσεις Harvill Secker) γεννήθηκε εκείνο ακριβώς το νανοδευτερόλεπτο.