Eυτυχώς δεν φωνάζουν δυνατά

Όλοι συμφωνούν ότι οι εκλογές ήταν φάρσα. Όλοι ξέρουν ότι ο Λουκασένκο είναι ένας αδίστακτος δικτάτορας. Ευτυχώς, όμως, οι διαδηλωτές είναι λίγοι και δεν φωνάζουν πολύ δυνατά. Αυτή τη φορά δεν θα έχουμε συνειδησιακά προβλήματα.

H Λευκορωσία είναι μια μικρή, μακρινή και μάλλον αδιάφορη χώρα που στον B' Παγκόσμιο Πόλεμο έχασε το ένα τέταρτο του πληθυσμού της. Το 1991 απέκτησε την ανεξαρτησία της. Αντίθετα όμως με τις άλλες πρώην σοβιετικές δημοκρατίες, διατήρησε στενούς δεσμούς με τη μαμά Ρωσία. Το κοινοβούλιο εξακολουθεί να λέγεται Ανώτατο Σοβιέτ. Οι μυστικές υπηρεσίες, που αποκαλούν κάθε διαφωνούντα «τρομοκράτη», εξακολουθούν να φέρουν τον ηρωικό τίτλο «KGB». Και ο ηγέτης της χώρας είναι ένας δικτάτορας αντάξιος της σοβιετικής εποχής. Εξελέγη για πρώτη φορά πρόεδρος το 1994, επανεξελέγη το 2001 και ανανέωσε ξανά τη θητεία του την περασμένη Κυριακή. Εντάξει, οι εκλογές ήταν παρωδία. Υπάρχει όμως μια ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια: σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας, το ποσοστό των Λευκορώσων που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας μειώθηκε τα τελευταία χρόνια από 27% σε 18%. H χώρα γνωρίζει μια ετήσια ανάπτυξη της τάξης του 9,6%, όπως η Κίνα. Τι χρειάζεται λοιπόν η δημοκρατία; Προς τι οι καταγγελίες των ανεξάρτητων παρατηρητών και οι απειλές της Ευρωπαϊκής Ένωσης;

Ακόμη και ο Τίμοθυ Γκάρτον Ας βρίσκεται σε αμηχανία και ζητά τη βοήθεια του κοινού. Σε χθεσινό σημείωμά του στο νέο blog της Γκάρντιαν «Ελεύθερα Σχόλια» (http: //commentisfree.guardian.co.uk/index.html), ανακεφαλαιώνει τι ξέρουμε και τι δεν ξέρουμε από την κατάσταση σ' αυτή τη χώρα. Ξέρουμε λοιπόν ότι σε μια ευρωπαϊκή χώρα διεξήχθησαν εκλογές που δεν ήταν ούτε ελεύθερες ούτε τίμιες: ένα exit poll που οργανώθηκε από την κυβέρνηση, και ήταν το μόνο που επιτράπηκε, έδειξε - ενώ ακόμη συνεχιζόταν η ψηφοφορία (!) - ότι ο απερχόμενος πρόεδρος λάμβανε 80%. Ξέρουμε ότι το καθεστώς του Αλεξάντερ Λουκασένκο μονοπωλεί τα μέσα ενημέρωσης, έχει κλείσει τη μοναδική μεγάλη ανεξάρτητη εφημερίδα και έχει ρίξει χιλιάδες στελέχη της αντιπολίτευσης στη φυλακή. Ξέρουμε ακόμη ότι τον υποστηρίζει ένα κομμάτι του λαού, επειδή βελτίωσε το βιοτικό τους επίπεδο χάρις στη φτηνή εισαγόμενη ρωσική ενέργεια. Αυτό που δεν ξέρουμε, αφού δεν υπάρχουν ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης και δεν γίνονται ανεξάρτητες δημοσκοπήσεις, είναι πόσο μεγάλο είναι αυτό το κομμάτι. Όπως δεν ξέρουμε και αν θα συνεχιστούν οι διαδηλώσεις. Ο Βλαντίμιρ Κόμπετς, ηγέτης του παράνομου κινήματος της αντιπολίτευσης Zubr, προβλέπει ότι το καθεστώς θα πέσει μέσα στην επόμενη διετία. Θα επαληθευτεί η πρόβλεψή του;

H κρίση αυτή φέρνει στο προσκήνιο ένα ακόμη ερώτημα, το πιο σημαντικό απ' όλα, που διατυπώνει ο Βρετανός ιστορικός προς τους αναγνώστες του blog: πώς πρέπει να αντιδράσουν όσοι ζουν σε δημοκρατίες και ιδιαίτερα στις ευρωπαϊκές δημοκρατίες;