Eργασία, τι ανία!
Εκατοντάδες χιλιάδες Γάλλοι διαδήλωσαν ξανά προχθές στους δρόμους κατά του νομοσχεδίου που διευκολύνει την πρόσληψη και απόλυση των νέων. «Όχι στα συμβόλαια για σκλάβους», φώναζαν. Αλλά το πραγματικό πρόβλημα βρίσκεται αλλού.
Μια από τις σημαντικότερες, και πιο επίμαχες, αποφάσεις που έλαβε η σοσιαλιστική κυβέρνηση του Λιονέλ Ζοσπέν ήταν η καθιέρωση του 35ώρου. H μείωση του εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας χωρίς ανάλογη μείωση του μισθού παρουσιάστηκε μεταξύ άλλων ως ένα μέτρο για την αύξηση του ελεύθερου χρόνου των εργαζομένων και κατά συνέπεια τη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους. Οι σοσιαλιστές δεν κατάλαβαν όμως ότι αυτό δεν ήταν παρά ένα πρώτο βήμα: λύτρωσαν τους εργαζομένους από μερικές ώρες εργασίας, αλλά δεν φρόντισαν να κάνουν τις υπόλοιπες ώρες πιο ενδιαφέρουσες, πιο ελκυστικές, πιο δημιουργικές.
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι περισσότεροι Γάλλοι και το ίδιο ισχύει σε όλη την Ευρώπη βαριούνται αφόρητα τη δουλειά τους. Μόνο το 20% των μισθωτών θεωρούν αυτό που κάνουν χρήσιμο για τη χώρα τους. Και μόνο το 5% πιστεύουν ότι η καθημερινή τους απασχόληση απορρέει από ένα εσωτερικό πάθος. Τα δύο τρίτα των εργαζομένων δουλεύουν από υποχρέωση. Οι περισσότεροι πολίτες πιστεύουν ότι μια δουλειά είναι ενδιαφέρουσα μόνον όταν περιλαμβάνει ένα βαθμό ανθρώπινης επαφής και εξασφαλίζει ένα στοιχειώδη έλεγχο του αντικειμένου. Αλλά οι κυβερνήσεις και τα συνδικάτα μιλούν με άλλους όρους. Ασχολούνται μόνο με απολαβές, ώρες εργασίας, προσλήψεις, απολύσεις, συντάξεις. Και χάνουν την ουσία του προβλήματος.
Οι νέοι που διαδήλωσαν αυτή την εβδομάδα στη Γαλλία δεν ήθελαν μόνο να διατρανώσουν την αντίθεσή τους σε ένα συγκεκριμένο νομοσχέδιο, λέει στη Φιγκαρό ο Βρετανός ιστορικός Τίοντορ Ζέλντιν, που έχει γράψει μεταξύ άλλων την «Ιστορία των γαλλικών παθών». Οι διαδηλώσεις ήταν και ένα σύμπτωμα του διευρυνόμενου χάσματος ανάμεσα στον λαό και την ελίτ που τον κυβερνά. Όπως ένα ζευγάρι έρχεται στα χέρια επειδή δεν μπορεί να επικοινωνήσει, έτσι και οι Γάλλοι προσφεύγουν στις διαδηλώσεις ως ένα εναλλακτικό είδος διαλόγου. Με τον τρόπο αυτόν έχουν τουλάχιστον την ικανοποίηση ότι εκφράζουν τη δυσαρέσκειά τους.
Όταν ερωτώνται για το είδος της δουλειάς που τους εκφράζει, το ένα τρίτο των νεαρών Γάλλων απαντούν ότι θα ήθελαν να κάνουν κάτι δημιουργικό. Πρότυπό τους δεν είναι πια ο «ειδικός», αλλά ο καλλιτέχνης. Σε μια εποχή που η πρόσβαση στη γνώση γίνεται όλο και πιο εύκολη και οι γυναίκες συμμετέχουν όλο και περισσότερο στην αγορά εργασίας, το ζητούμενο είναι ένα νέο «δικαίωμα στην εργασία» που εγγυάται την προσωπική ισορροπία, εμπλουτίζει το πνεύμα και κάνει τους εργαζομένους καλύτερους ανθρώπους. Το μέλλον, λέει ο Ζέλντιν, δεν ανήκει στην παραγωγή αγαθών, ούτε στην απόκτηση μιας ειδίκευσης ή μιας τεχνικής. Αλλά στην οικοδόμηση μιας σχέσης.
posted by Μιχάλης Μητσός @ 11:44 π.μ.
20 comments
20 Comments:
«Όχι στα συμβόλαια για σκλάβους», φώναζαν.Αλλά το πραγματικό πρόβλημα βρίσκεται αλλού.
Χα, χα. Ναι: στην αλλοτροίωση!
Πριν να περάσουμε στο ψητό, να δώσω ένα στίγμα για τα τεκταινόμενα:
Αν και όλοι γνωρίζουν το πολιτικό σκηνικό στη Γαλλία, είναι πολλοί αυτοί που επιμένουν να μην το "διαβάζουν". Τα τελευταία 10 χρόνια (για να θέσουμε ως ορόσημο τις κινητοποιήσεις του Δεκέμβρη του 95 που έριξαν τον "ικανό" Ζυπέ στο σκουπιδοτενεκέ της καθεστωτικής πολιτικής), μαίνεται
ένας "πόλεμος χαρακωμάτων" μεταξύ κυβέρνησης/εργοδοτών από τη μια και εργαζομένων από την άλλη. Οι όροι εργασίας και οι απολαβές (μισθοί-συντάξεις) δεν χειροτέρευσαν απότομα, αλλά έχουν διολισθήσει στην πράξη. Το μόνο "αντιμεταρρυθμιστικό" μέτρο που πραγματικά πέρασε χωρίς πολλές τριβές, αφορούσε το συνταξιοδοτικό και χρειάστηκαν τα μύρια κόλπα γι αυτό: θερινά διατάγματα, σαλαμοποίηση (πρώτα στον ιδιωτικό και μετά στο δημόσιο τομέα), εντατική προπαγανδιστική προετοιμασία, κατοπινή αποσιώπηση των μέτρων.
Σήμερα, η ταμπέλα "νεοφιλελεύθερος" ηχεί περίπου ως βρισιά στην κοινή γνώμη, και κάθε μη περιθωριακός γάλλος πολιτικός, της αριστεράς ή της δεξιάς, την αποποιείται. Αυτό άλλωστε ήταν, σε πείσμα των ερμηνειών διάφορων μεγαλοσχήμονων μπούφων-αναλυτών, το μήνυμα της ψήφου για το ευρωσύνταγμα.
Στην περίπτωση του νέου νομοσχεδίου, που επιτρέπει στον εργοδότη να απολύει χωρίς αιτιολόγηση και με μικρή αποζημίωση μέχρι να συμπληρωθούν δύο χρόνια από την πρόσληψη (αυτός ο τύπος σύμβασης αφορά καταρχήν νέους κάτω των 26), ο ντε Βιλπέν εφάρμοσε όλη την εξουσιαστική "τεχνολογία": ξαφνική ανακοίνωση, ψήφιση στη βουλή με διαδικασίες εκτάκτου, χαμηλότατοι τόνοι από τις εργοδοτικές ενώσεις, αδιαλλαξία επί της αρχής και μεγάλη ευελιξία στην αποδοχή επιμέρους τροποποιήσεων.
Η μαγιονέζα όμως έκοψε: ο πρωθυπουργός πληρώνει ήδη το πολιτικό κόστος (πατώνει στα γκάλοπ - μείον έντεκα τοις εκατό από τον ιανουάριο), το κίνημα φουντώνει αντί να πέφτει (38 πανεπιστήμια κλειστά τις επόμενες μέρες, και όλο και περισσότερα λύκεια), ενώ παράλληλα δίνεται μάχη σε νομικό επίπεδο (επί της αντισυταγματικότητας του νόμου) και στο βαθμό που θα εφαρμοστεί σε δικαστικό επίπεδο με προσφυγές που θα δημιουργούν νομικό προηγούμενο που θα ισοδυναμεί με ακύρωση της ουσίας του νόμου για ανεξέλεγκτες απολύσεις.
Κοντολογίς, ο ντε Βιλπέν θα βγει σίγουρα πολύ εξασθενημένος από αυτήν την περιπέτεια, που μπορεί να έχει και παραπέρα απρόβλεπτες συνέπειες - οψόμεθα εις Παρισίους...
Αυτά για τα τρέχοντα.
Για την ουσία του σημειώματος, άλλο σχόλιο!
"Σήμερα, η ταμπέλα "νεοφιλελεύθερος" ηχεί περίπου ως βρισιά στην κοινή γνώμη, και κάθε μη περιθωριακός γάλλος πολιτικός, της αριστεράς ή της δεξιάς, την αποποιείται."
οπως σε ολες τις χωρες που ειναι πνιγμενες στους παμφλεταριους και δεν εχει εφαρμοστει ποτε ο φιλελευθερισμος. Περιεργως στις χωρες που πραγματικα εχουν δει φιλελευθερισμο, δεν ακουγεται σαν βρισια ;-)
Τωρα, για την δουλεια, ειναι οντως ενα τεραστιο προβλημα, οτι λιγοι την διαλεγουν. Αλλα ειναι και θεμα νοοτροπιας λαου. Οι Γερμανοι εχουν πολυ καλη εργασιακη ηθικη και οτι δουλεια και να κανουν την κανουν καλα. Οταν κανεις καλα την δουλεια σου αντλεις και ικανοποιηση απο αυτο. Ας πουμε δεν θα με πειραζε να οδηγω λεωφορειο στην Γερμανια, οπου εχεις στοχους, πρεπει να εισαι στην ωρα σου, να οδηγεις σωστα και εισα περηφανος οτι βοηθας στο να κυλανε ολα ρολοϊ.
Στην Ελλαδα αντιθετα (και στην Γαλλια σε μικροτερο βαθμο) απλα δεν εχουμε εργασιακη ηθικη και καθε δουλεια μοιαζει βασανιστηριο. Σκοπος της ζωης μας ειναι να τα φαμε απο καποιον για να μην δουλευουμε πια.
Γουστα ειναι αυτα μαλλον, οπως θεμα γουσοτυ ηταν η ταφοπλακα που ειδα στην Βοννη, απο Εβραιογερμανο που πεθανε πριν 80 χρονια:
Arbeit und Pflicht waren der Inhalt seines Lebens
Η δουλεια και το καθηκον ηταν το περιεχομενο της ζωης του...
Το 35ωρο της Μαρτίν Ομπρύ ήταν ήδη ένα προϊόν συμβιβασμού με την εργοδοσία, καθώς δόθηκαν πολλά ανταλλάγματα που αφορούσαν την ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων. Κάτι τέτοιο ήταν φυσικό, καθώς το 35ωρο δεν ήταν ποτέ πρώτη διεκδίκηση των εργαζομένων. Οσο για το μέσο ωριαίο κόστος εργασίας, αυτό παραμένει χαμηλότερο στη Γαλλία απ'ό,τι στη Γερμανία και τη Δανία.
Παρ'όλ'αυτά, η εργοδοσία επιθυμεί διακαώς την απεμπόλησή του, ιδίως στον τομέα της μεταποίησης όπου η παραγωγικότητα δεν ανεβαίνει χωρίς μεγάλες επενδύσεις. Στην πραγματικότητα, το 35ωρο έχει ήδη παρακαμφθεί στο μεγαλύτερο τμήμα του ιδιωτικού τομέα, ιδιαίτερα δε στις μικρομεσαίες μεταποιητικές επιχειρήσεις, ενώ η ελαστικοποίηση που προέβλεπε ο ίδιος νόμος παραμένει κι ενισχύεται στις συμβάσεις αορίστου χρόνου. Επιπλέον, τα διαφόρων μορφών συμβόλαια "επισφαλούς" εργασίας αυξάνονται παντού με ταχύ ρυθμό. Εκεί δε μιλάμε για 35ωρο, αλλά για... 50ωρα όταν σε χρειάζονται, και πέταμα, όταν δεν είσαι απαραίτητος!
Στις υπηρεσίες υπάρχουν επιπλέον ιδιαιτερότητες: είναι προφανές οτι με λίγη επένδυση στην πληροφορική (μηχανοργάνωση - εκπαίδευση προσωπικού), λίγο "μαστίγιο" και μια μικρή πτώση της ποιότητας της υπηρεσίας (κυρίως στην επικοινωνία με τους "πελάτες"), ότι κάνουν 10 υπάλληλοι σε 8 ώρες, μπορούν να το κάνουν 9 σε 7!
Σε ένα δεύτερο επίπεδο δε, είναι εφιαλτικό το ποσοστό των άχρηστων ρόλων και επαγγελμάτων στις υπηρεσίες - από τους διάφορους "εμψυχωτές σχεδίων" (animateur de projet) ως τους συντονιστές πωλήσεων και άλλες απάτες! Πολλά από αυτά τα πόστα είναι καθαρά "πολιτικά", κοινώς καρφιά-χαφιέδες-παρατρεχάμενοι, πολλά είναι "εθυμικά", κι άλλα συντηρούν συλλογικά τους εαυτούς τους σε ένα γενικευμένα ανορθολογικό περιβάλλον συσκέψεων και παρουσιάσεων powerpoint με ακατάληπτες βλακείες.
Είναι δυνατόν λοιπόν όλοι αυτοί να βρίσκουν την εργασία τους χρήσιμη κι ενδιαφέρουσα;
Εμπειρικά εκτιμώ οτι αν οι υπηρεσίες αναδιοργανώνονταν με κριτήρια ορθολογικά, μαζί με μια ετήσια επένδυση όχι πάνω από 10% της ετήσιας μισθολογικής μάζας, θα οδηγούσε αμέσως στο δρόμο το 20% των κατώτερων, το 40% των μεσαίων και το 20% των ανώτερων υπαλλήλων!
Και αυτή είναι η ηπιότερη εκδοχή μιας αναδιοργάνωσης, για παραγωγή της ίδιας αξίας όπως πριν!
Μικρή άσκηση: αν σήμερα το τυπικό προφίλ μιας επιχείρησης υπηρεσιών αποτελείται από 60% κατώτερους, 30% μεσαίους και 10% ανώτερους υπαλλήλους και η σχέση των μισθών τους είναι 1:2:5, μετά την "αναδιοργάνωση" θα μπορούσε να γίνει 18% οικονομία στους μισθούς, έχοντας συμπεριλάβει στους υπολογισμούς και την επενδυτική δαπάνη (12% οικονομία ακόμη κι αν δοθεί 8% αύξηση στους εναπομείναντες)!
Ολες οι ανεπτυγμένες οικονομίες κάθονται σε αυτή τη "βόμβα", που δεν έχει να κάνει καν με την εκτόπιση παραγωγικής δραστηριότητας.
Ενα θεμελιώδες ερώτημα που μπορεί να θέσει κανείς σε σχέση με μια κοινωνική οργάνωση, πηγάζει αμείλικτο από κάθε πλευρά της κοινωνικής ζωής: ποιά οργάνωση, ποιοί κανόνες, ποιοί νόμοι επιτρέπουν την καλύτερη αυτοπραγμάτωση του δυναμικού κάθε ανθρώπου;
Ή, σε "ελάχιστη μορφή", τι πρέπει ν'αλλάξουμε, για να μην καταλήξουμε όλοι (στα) σκουπίδια μιας στίβας δοσοληψιών;
Απ' όλα αυτά τα κοινωνικοοικονομικά διαφαίνεται και η σημασία της διαφορετικής κουλτούρας των κοινωνιών.
Οι Γάλλοι έχουν παράδοση στη μαζική άντιεξουσιαστική αντίδραση ενώ εμείς έχουμε παράδοση στην υποταγή και την ατομική αντίδραση του Καραγκιόζη (ζητώ συγνώμη από τους διαννοούμενους αν τους προσβάλλω το Σύμβολο - πάντοτε με απωθούσε το θέατρο σκιών και οι σκιές γενικώς).
Ο καθηγητής Εμπέογλου λέει ότι το πιό ταιριαστό στον Έλληνα επάγγελμα είναι αυτό του Περιπτερά. Γιατί μπορεί και ελέγχει τον χώρο του, είναι αφεντικό και δεν έχει υπαλλήλους.
Όταν ξεφύγουμε από αυτή τη νοοτροπία, εάν ξεφύγουμε, εκτιμώ ότι θα μπορούμε να ελπίζουμε σε αποτελεσματικούς αγώνες για καλύτερες εργασιακές συνθήκες σε δουλειές που δεν θα μας προκαλούν ανία.
Συμφωνώ απολύτως με τα ποσοστά που αναλύει ο Μ.Π., σε οποιονδήποτε τομέα υπηρεσιών. Στη Γαλλία. Γιατί στην Ελλάδα θα γίνονταν θαύματα αν ήταν παραγωγικό το 20% του συνόλου. Αισιόδοξα εκτιμώ το ελληνικό ποσοστό στο 5%.
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από έναν διαχειριστή ιστολογίου.
Φοβάμαι όμως οτι κάθε ανάλυση που καταλήγει στην κακή αφαίρεση των "εθνότυπων" και της "νοοτροπίας του λαού" δεν μπορεί παρά να είναι "λίγη" - ανεξάρτητα από το αν επιδιώκει να δικαιώσει το φιλελευθερισμό ή άλλο ιδεολόγημα.
Εξάλλου, τι μπορεί να μας πει μια τέτοια προκρούστια προσέγγιση για τόπους όπου συνυπάρχουν και συνεργάζονται όλες οι φυλές του Ισραήλ; Και τι μπορεί να μας πει ο κ.Εμπέογλου για τη δουλειά πχ των ελλήνων ναυτικών που λειτουργούν πολλές φορές σαν απίστευτη "ορχήστρα", διορθώνοντας με άξιες βραβείου πατέντες απίθανους σκυλοπνίχτες εν πλω;
Ας αφήσουμε στην άκρη τις γελοιότητες περί χωρών που ειναι πνιγμενες στους παμφλεταριους (σα να μιλάμε για...δάκο, μουχρίτσα και ακρίδα!), περί Γερμανών που δεν κωλοβαρούν (και καλά) για γονιδιακούς λόγους κτλ κτλ.
Η μέση παραγωγικότητα δείχνει πάνω απ'όλα το επίπεδο οικονομικής ανάπτυξης μιας χώρας. Είναι κοινός τόπος οτι αυτή καθορίζεται καταρχήν από την υλικοτεχνική υποδομή (εγκατεστημένη τεχνολογία, γενικές υποδομές μεταφορών κι επικοινωνιών), το επίπεδο κατάρτισης της εργατικής δύναμης, το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο κτλ κτλ. Η "νοοτροπία" είναι παράγωγο και/ή ζήτημα στυλ και όχι ουσίας - γι αυτό και τα ζητήματα που επικαλείται το κείμενο του Μιχάλη δεν αφορούν μόνο τούτη ή την άλλη εθνική κοινωνία ή ήπειρο.
"το χρήμα είναι ωραίο γιατί είναι απελευθέρωση.Είσαι ελευθερος αν μπορείς να απομακρυνθείς από τους ανθρώπους ,χωρίς να σε υποχρεώνει να τούς αναζητάς η ανάγκη τού χρήματος..." Μπερνάντο Σοάρες, το βιβλίο τής ανησυχίας.
Φερνάντο Πεσσόα,ο αναρχικός τραπεζίτης.
Καλά τα λέει ο "Σοάρες"-Πεσσόα, για το χρήμα προς προσωπική κατανάλωση. Το χρήμα-κεφάλαιο είναι όμως άλλη ιστορία.
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από έναν διαχειριστή ιστολογίου.
Μαυρο Πρόβατε,
"....γι αυτό και τα ζητήματα που επικαλείται το κείμενο του Μιχάλη δεν αφορούν μόνο τούτη ή την άλλη εθνική κοινωνία ή ήπειρο."
Πασιφανές. Αλλά οι δικές μου προσεγγίσεις δεν ξεκινούν από σοφές καταγραμμένες σκέψεις (δεν είχα πολύ χρόνο για διάβασμα μικρότερος)ή στιβαρές ιδεολογικές βάσεις, αλλά από την τοπική πραγματικότητα που βιώνω και τις -αρκετές- εμπειρίες μου σε ξένα μέρη λόγω περιπετειών και επαγγέλματος.
Με βάση λοιπόν το κείμενο του Μιχάλη για αυτά που γίνονται στη Γαλλία, και τα τεκμηριωμένα σχόλια της παρέας, προσπαθώ να οδηγήσω τη σκέψη μου στα "δικά μας" και στο πως μπορούμε νε καλυτερεύσουμε τα πράγματα εδώ.
Καλή ή κακή η άποψη Εμπέογλου, ανταποκρίνεται στην εικόνα του Έλληνα που κατέστρεψε τη δημοκρατία που ο ίδιος -κατά το μύθο- δημιούργησε.
Τη δημοκρατία που ζεί και βασιλεύει χιλιάδες χρόνια στις ελληνικές βάρκες και στα ελληνικά καράβια και χαίρομαι αφάνταστα που επισημαίνεις κι εσύ το τι παράγεται εκεί. Το γιατί εκεί λειτουργεί ο εργαζόμενος διαφορετικά, ελπίζω να το συζητήσουμε κάποτε.
Δεν ξέρω γιατί "τσίμπησες" με τη διαφορά στη νοοτροπία ή στην "κουλτούρα". Εγώ, τουλάχιστον, δε μίλησα για "έθνη" αλλά για κοινωνίες
Συμφωνώ για τα χαρακτηριστικά που διαμορφώνουν/ορίζουν τη νοοτροπία. Και νομίζω ότι αυτά προκύπτουν από όλες τις παραμέτρους που προηγουμένως έχεις καταθέσει.
Και, τέλος, ο Μιχάλης εισάγει το θέμα γράφοντας, "...Αλλά το πραγματικό πρόβλημα βρίσκεται αλλού".
Πού;
Το δεύτερο -επί της ουσίας- σχόλιό σου δεν το εντοπίζει αλλού. Πολύ ωραία καταγραφή της πραγματικότητας στο εργασιακό περιβάλλον είναι.
Αλλά, τελικά, η Γαλλική κοινωνία γιατί αντιδρά μαζικά; Από ανία;
Ή για το
"τι πρέπει ν'αλλάξουμε, για να μην καταλήξουμε όλοι (στα) σκουπίδια μιας στίβας δοσοληψιών";
Αν δεν το ορίσουμε, πώς θα το διεκδικήσουμε;
"Είναι κοινός τόπος οτι [η παραγωγικοτητα] καθορίζεται καταρχήν από την υλικοτεχνική υποδομή ..., το επίπεδο κατάρτισης της εργατικής δύναμης, το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο κτλ κτλ. Η "νοοτροπία" είναι παράγωγο και/ή ζήτημα στυλ και όχι ουσίας - γι αυτό και τα ζητήματα που επικαλείται το κείμενο του Μιχάλη δεν αφορούν μόνο τούτη ή την άλλη εθνική κοινωνία ή ήπειρο."
δεν ξερω τι ακριβως σχεση εχει αυτο με αυτα που λεμε εδω. Ο Μιχαλης λεει οτι δυστυχως πολλοι ανθρωποι κανουν μια δουλεια που δεν τους αρεσει. Και γω λεω οτι μερικοι ανθρωποι δεν ευχαριστιουνται την δουλεια τους οποια και να ειναι. Θεωρω οτι σε μερικες κουλτουρες και μονο το να δουλευεις θεωρειται καλο και ευκταιο ενω σε αλλες θεωρειται μαγκια να αρμεγεις τους γειτονες.
Τωρα το αν η παραγωγικοτητα δεν εξαρταται καθολου απο την κουλτουρα και νοοτροπια ενος λαου δεν νομιζω οτι ειναι καθολου κοινος τοπος αυτο που ισχυριζεσαι. Ισα ισα θεωρω οτι η εξειδικευση καποιων λαων σε καποια προϊοντα και υπηρεσιες (που βλεπει ξεκαθαρα καποιος αν δει τι παραγεται σε καθε χωρα της ΕΕ) εχει πολλα να κανει με την ιδιοσυγκρασια και κυριαρχη νοοτροπια στην καθε χωρα...
Φίλε ημίαιμε, μα συμφωνώ! «Τσίτωσα» στην αναγωγή στοιχείων της ελληνικής κακοδαιμονίας (ή «δαιμονίου») στο «αίμα της φυλής».
Θέλω πάντως να φλυαρίσω κι άλλο για το θέμα – αυτή τη φορά βασισμένος σε όσα έτυχε να δω και να ζήσω ο ίδιος.
Αναφέρει ο Μιχάλης οτι η μεγάλη πλειοψηφία των μισθωτών (και θα έλεγα ακόμα μεγαλύτερη των νέων εργαζόμενων) δεν πιστεύει οτι αυτό που κάνει είναι σημαντικό, ενδιαφέρον ή χρήσιμο – και οτι αν δεν ήταν υποχρεωμένη από τις ανάγκες της επιβίωσης, δε θα δούλευε, αλλά θα έκανε κάτι «δημιουργικό» καλλιτεχνικής χροιάς.
Εγώ ανήκω στη φουρνιά αυτών μέχρι πριν λίγο νέων. Οι περισσότεροι από τους γνωστούς μου δουλεύουν πάνω από δεκάωρο, γεμίζουν τετράδια με σχεδιαγράμματα και αγγλικά σπίτι τους (σαν καλή ώρα αυτά που βγαίνουν στις εφημερίδες με αφορμή το πρόσφατο σκάνδαλο/όνομα και μη χωριό). Κάποιοι έχουν στήσει δικά τους «μαγαζιά»: αυτοί είναι να τους λυπάσαι ακόμη περισσότερο (γιατί εκτός από τη δουλειά του «επιστήμονα», είναι και εμπόροι – χρωστάνε δέκα, τους χρωστάνε δώδεκα κτλ κτλ.) Κάποιοι λιγότεροι, δουλεύουν σε πιό σοβαρές δουλειές – «στελεχάκια» ΔΕΚΟ, όπου τους δίνεται λίγο η ευκαιρία να κάνουν έργο με αρχή μέση και ενίοτε τέλος. Οσοι δουλεύουν σε μεγάλες εταιρίες κάνουν και δυό τρία ταξιδάκια τη χρονιά για δουλειές στο εξωτερικό – αλλά μετά βίας έχουν χρόνο/ενέργεια να κερδίσουν κάτι ως προσωπική εμπειρία. Συνήθως τους μαντρώνουν σε κάποιον υψηλό όροφο και τους ταράζουν στο βιντεοπροτζέκτορα. Το χρήμα όπως έρχεται πάει στα πάγια (δόσεις σπιτιών, λογαριασμοί, σχολεία παιδιών, βοήθεια στα οικιακά) συν κάρτες – πολύ κάρτες! Ξέρεις πώς γίνεται: με το που αυξάνεται το εισόδημα, προσαρμόζονται κι αυτά τα πάγια τα άτιμα στη νέα πραγματικότητα...
Ο κύκλος αυτός δεν είναι βέβαια αντιπροσωπευτικός του ηλικιακού μου στρώματος – ακόμα λογότερο αντιπροσωπευτική είναι η δική μου θέση του παρατηρητή (είμαστε μια χούφτα που το ρίξαμε στην επιστήμη και το δασκαλίκι. Δουλειά ευλογημένη από πολλές απόψεις!)
Υπάρχει ένα κοινό χαρακτηριστικό όμως: όλοι τους στα τελειώματα των τριανταφεύγα, αισθάνονται...καμμένοι. Το μυαλό αρχίζει να αρνείται να δουλέψει – ορισμένοι ζαλίζονται μόλις διαβάσουν μια δύσκολη παράγραφο από ο,τι δήποτε κείμενο. Το σώμα ακολουθεί με κάποια καθυστέρηση (άλλοι κρατιούνται λίγο σκάβοντας καμμιά ελιά στο χωριό, άλλοι με κανένα σκαφίδι, άλλοι παίζουν λίγο μπαλίτσα όποτε έχουν χρόνο, αλλά... η χολιστερίνη αρχίζει και νικάει!) Ελάχιστα έχουν νιώσει τη χαρά της δημιουργίας, ο καθένας όπως την προσλαμβάνει – άλλος να φτιάξει κάτι που δουλεύει, άλλος να αποδείξει μιαν αλήθεια, άλλος να πει κάτι ωραίο...
Μιλάω εδώ για ανθρώπους που ήταν στον ένα ή τον άλλο βαθμό ανήσυχες φύσεις, με όρεξη για πνευματικό κόπο, με περιέργεια, με δίψα για νέες εμπειρίες. Ενα ποσοστό από αυτούς δε, ήταν ήδη σκληραγωγημένοι, μαθημένοι στη δουλειά και ανθεκτικοί.
Ολοι λοιπόν, αισθάνονται οτι η δουλειά τους δεν είναι δημιουργική. Οτι το μεγαλύτερο μέρος της δεν είναι ενδιαφέρον. Πολλοί αισθάνονται οτι υποδύονται ρόλους κενούς και άχρηστους στην εργασιακή ζωή. Αλλά όλο και λιγότεροι θα πετούσαν τη σκούφια τους αν τους δινόταν η δυνατότητα να ζήσουν από μια «δημιουργική δραστηριότητα»: αισθάνονται οτι δεν έχουν πλέον την ενέργεια να κάνουν οποιαδήποτε άλλη στροφή εκτός από αλλαγή εργοδότη.
Μου λένε επιπλέον αυτοί οι φίλοι και γνωστοί, ότι οι νεώτεροι που έρχονται στα πράγματα δεν είναι καν έτσι. Πρώτα-πρώτα, δεν είναι εξοικιωμένοι με την εργασία ως κατάσταση – η δουλειά τους αρρωσταίνει κυριολεκτικά! Επειτα, τους απωθεί κάθε προσπάθεια συλλογισμού – προτιμούν τις συσχετίσεις, τις ενδείξεις, τα φαινόμενα με μια λέξη: την εικόνα. Ξεκινούν δηλαδή με την πνευματική οκνηρία που στην προηγούμενη γενιά πήρε μια δεκαπενταετία φθοράς για να αποκτηθεί! Τέλος, οι μισθοί με τους οποίους ξεκινούν είναι τόσο χαμηλοί που δεν μπορούν να αυτονομηθούν, να κρατήσουν το δικό τους σπίτι, να ξεκινήσουν να ζούν από και για τον εαυτό τους. Βέβαια ο,τι είναι ένας άθλιος μισθός, είναι ένα καλό χαρζηλίκι – που φεύγει λοιπόν στην κατανάλωση και, παρεμπιπτόντως, συντηρεί μια τεράστια λούμπεν οικονομία του φραπέ-των-τρισήμισι- ευρώ.
Στη Γαλλία τα πράγματα είναι από μια άποψη καλύτερα, στο βαθμό που οι συνθήκες εργασίας είναι καλύτερες και η κοινωνία των πολιτών (το κίνημα που λέγαμε) πιό βαθιά ριζωμένη και μαχητική. Από μιαν άλλη άποψη, είναι όμως χειρότερα, στο βαθμό που το πολιτικό σκηνικό είναι και φαντάζει ακόμη πιό αδιέξοδο σε πολίτες πιό υποψιασμένους.
Και σε αυτό το ταμπλώ που συγκροτούν οι προσωπικές μου εμπειρίες, μη ριζικές ριζικές λύσεις δεν υπάρχουν.
Τι τα θέλετε, ρε παιδιά. Οταν πέφτω σε ένα θέμα για τη Γαλλία, σπεύδω και το γράφω, γιατί ξέρω ότι θα τσιμπήσει το Μαύρο Πρόβατο και θα γίνουμε όλοι σοφότεροι. Οταν αυτό το παιδί (πώς το είπε: "μέχρι πριν λίγο νέος")αφήνει την αριστερίστικη προπαγάνδα και πιάνει τα βιώματα, δικά του και των άλλων, τα κείμενά του είναι αριστουργηματικά.
s_g, μπορούμε και να το γυρίσουμε στα ευρωανέκδοτα, με το γάλλο μάγειρα, το γερμανό μηχανικό και τον ιταλό εραστή.
Υπάρχει ένα μπλογκ που πιάνει τριψήφιο αριθμό σχολίων και ασχολείται συχνά πυκνά με αυτό το θέμα. Μήπως να τα πούμε εκεί;
Αγαπητέ Μιχάλη,
Εμένα μου αρέσει ο προβληματισμός σου.
Θα περίμενα απο σένα βέβαια (ίσως σ' ένα άλλο άρθρο) και απο τους εκλεκτούς συνδαιτημόνες μια εξήγηση του τι σημαίνει δημιουργική εργασία όχι για το ένα τρίτο των νέων Γάλλων και μόνο;
Πάντως γνώμη μου ειναι ότι ο καλλιτέχνης που έχουν σαν πρότυπο και οι σχέσεις τις οποίες προτείνει ο Ζέλντιν παρασάγγας απέχουν μεταξύ τους.
Για τον φίλο SG θα ήθελα να υποσημειώσω ότι η ταφόπλακα του Γερμανοεβραίου δεν μπορεί να αποτελεί σημείο αναφοράς. Και ο Αιχμαν στη δίκη της Νυρεμβέργης δήλωσε ότι απο προσήλωση στο καθήκον
έκανε τα όσα έκανε(του φαινόταν αδιανόητο να παρακούσει διαταγές).
Αυτό οδήγησε τον Φρόμ στις μελέτες του για την ανάλυση του "Κακού".
Bέβαια η αναζήτηση Ισχύος (διότι περί αυτού πρόκειται) είτε ώς χρήμα για προσωπική κατανάλωση, είτε
ώς κεφάλαιο δεν ελευθέρωσε ποτέ κανένα (τον Πεσσόα δεν γνωρίζω) ,αυτά όμως είναι μια άλλη συζήτηση .
Κι αν ρωτήσει κανείς γιά τήν οικοδόμηση τής σχέσης πού θα μάς κάνει να δούμε τόν κόσμο με άλλα ,ωραία άλλα μάτια?Γιά τήν ωραιότερη πρόταση τού κειμένου,τήν τελευταία?΄...
Ωραία όλα αυτά τα περί ποιότητας και ευχαρίστησης που απορρέει από τη δουλειά αλλά για επιστρέψτε στη σκληρή πραγματικότητα:
Ο Ασιάτης εργάζεται άπειρες ώρες σε κάθε είδους σκατοδουλειά και προς το παρόν δεν δυσανασχετεί αφού θυμάται σε ποια κατάσταση ήταν λίγα χρόνια πριν.
Πως λοιπόν θα τα καταφέρει να πουληθεί κάλτσα, σώβρακο ή αμάξι φτιαγμένο από Ευρωπαίο που ζητά να δουλεύει 35- ώρες με μισθό, ασφαλίσεις και εξασφαλίσεις που θέτουν το προϊόν τελείως εκτός ανταγωνισμού;
Από ποιούς θα αγοραστούν μετά αυτά τα ακριβά προϊόντα;
Ο Ασιάτης και αυτά τα λιγοστά χρήματα που παίρνει ως αμοιβή κατά κανόνα τα κάνει Αμερικανικά ομόλογα ή άλλα χρεώγραφα ενώ δαπανά και κάποια λιγότερα μέσα στην εσωτερική του αγορά αποκλειστικά.
Στη διαπάλη λοιπόν εντός του Ευρωπαϊκού χώρου, μεταξύ πραγματισμού και εργασιακής ικανοποίησης σημειώστε άσσο.
"Για τον φίλο SG θα ήθελα να υποσημειώσω ότι η ταφόπλακα του Γερμανοεβραίου δεν μπορεί να αποτελεί σημείο αναφοράς. Και ο Αιχμαν στη δίκη της Νυρεμβέργης δήλωσε ότι απο προσήλωση στο καθήκον
έκανε τα όσα έκανε"
ουτε εδω ειμαι σιγουρος τι σχεση εχει αυτο... Δεν ειπα οτι η προσηλωση στο καθηκον δεν μπορει να κανει κακο. Λεω ομως οτι κανει τον εργαζομενο πιο ικανοποιημενο απτην δουλεια του...
"s_g, μπορούμε και να το γυρίσουμε στα ευρωανέκδοτα, με το γάλλο μάγειρα, το γερμανό μηχανικό και τον ιταλό εραστή."
κρυβεται καποιο επιχειρημα εδω που δεν βλεπω?
αλλα νταξει το αφηνω το θεμα, απο σεβασμο στον Μιχαλη, για να μην εκτορχιαζεται η συζητηση...
"(στη Γαλλία)....και η κοινωνία των πολιτών (το κίνημα που λέγαμε) πιό βαθιά ριζωμένη και μαχητική..."
Αυτό εννοούσα κι εγώ με την επισήμανση της διαφοράς της Γαλλικής από την Ελληνική κοινωνία. Όταν αυτοί επαναστατούσαν, οι "εδώ" δεν παρίσταναν αλλά ήταν Καραγκιόζηδες (χωρίς λοιδωρία-κυριολεκτικά εννοώ)
Αγαπητέ Μ.Π., χαίρομαι που συμφωνούμε και στα πρακτικά. Επειδή ανήκω στη φουρνιά των "πριν από λίγο -περισσότερο- νέων", επιβεβαιώνω την περιγραφή σου και στο τελείως διαφορετικό από το δικό σου, και των φίλων σου, εργασιακό μου περιβάλλον.
Εγώ ευτύχησα να το απολαύσω δημιουργώντας και αποκτώντας απίθανες εμπειρίες.
Αν δεν "διολισθούσαν στην πράξη" επί μονίμου βάσεως και οι απολαβές, θα κατέτασσα τον εαυτό μου στους τυχερούς που δεν γνώρισαν "ανία".
Προσωπικά, λυπούμαι για τον χρόνο που σπαταλάτε για να γράφετε τόσες ανοησίες και να κουράζετε και τα μάτια των αναγνωστών σας. Όλη η ουσία του πράγματος εντοπίζεται σε μια πρόταση: «Τα δύο τρίτα των εργαζομένων δουλεύουν από υποχρέωση.»
Από τη στιγμή που η κερδοσκοπία αυξάνεται και μόνο, αντιστοίχως ανάλογη είναι και η βαρεμάρα εις τις εργασίες μας. Δυστυχώς.
Δημοσίευση σχολίου
<< Home