Συμμετοχή στην Ιστορία

Ελάχιστα κοινά σημεία με τον Μάη του ’68 έχει η εξέγερση κατά του Συμβολαίου Πρώτης Πρόσληψης. Μα με πόση χαρά φωνάζουν οι σημερινοί νέοι της Γαλλίας τα ίδια εκείνα συνθήματα, με πόση υπερηφάνεια γράφουν και πάλι «κάτω από το πλακόστρωτο, η παραλία»...

Τρεις ήταν οι αποδέκτες του μηνύματος που έστειλε την περασμένη εβδομάδα ο Ντομινίκ ντε Βιλπέν προσπαθώντας να σώσει το νόμο του για την απασχόληση των νέων: οι οικογένειες, οι αποκλεισμένοι των προαστίων και εκείνοι που πιάνουν για πρώτη φορά δουλειά. Οπως δείχνουν οι διαδηλώσεις και οι δημοσκοπήσεις, και οι τρεις απέρριψαν το μήνυμα. Οσοι βρίσκονται από την «καλή» πλευρά της κοινωνικής διαχωριστικής γραμμής φοβούνται ότι πολύ εύκολα μπορεί να πέσουν στην άλλη. Κι όσοι βρίσκονται από την «κακή» πλευρά έχουν χάσει την πίστη τους στην κοινωνία. «Αρκετά προβλήματα είχαμε μέχρι τώρα με τα ρούχα που φοράμε, με τη γλώσσα μας και με την κουλτούρα μας, τώρα τα πράγματα γίνονται ακόμη πιο δύσκολα», λέει ο 18χρονος Εντιλσον Μοντέιρο, που έχει παρατήσει το σχολείο και μένει σ’ένα γκρίζο προάστιο του Παρισιού. Ακόμη κι εκείνοι που βρίσκουν κάποια καλά στο νόμο, όπως η 19χρονη Αλεξάντρα που ψάχνει εδώ κι ένα χρόνο να βρει δουλειά, σπεύδουν να βεβαιώσουν ότι είναι με το μέρος των διαδηλωτών.

Το κίνημα κατά του Συμβολαίου Πρώτης Πρόσληψης, λέει στη Μοντ ο γάλλος κοινωνιολόγος Φρανσουά Ντυμπέ, είναι το αντίγραφο, στις μεσαίες τάξεις, της εξέγερσης που είχε σημειωθεί τον περασμένο Νοέμβριο στα banlieues. Οι δύο αυτοί κόσμοι χαρακτηρίζονται από αμοιβαία δυσπιστία: οι νέοι των προαστίων θεωρούν ότι οι φοιτητές έχουν καλύτερη μεταχείριση απ’αυτούς και οι φοιτητές φοβούνται ότι οι «ταραξίες» από τα προάστια θα καταστρέψουν τις διαδηλώσεις τους. Οι φόβοι τους όμως για το μέλλον είναι κοινοί. Αλλωστε, είτε η ανεργία σε ένα στρώμα του πληθυσμού είναι 25% είτε ξεπερνάει το 40%, η ποιοτική διαφορά είναι μικρή: το φαινόμενο είναι εξίσου απαράδεκτο για μια δυτική δημοκρατία. Φταίνε πολλοί: οι κυβερνήσεις, τα κόμματα, οι δάσκαλοι, οι εργοδότες, τα συνδικάτα. Αλλά δεν φταίνε οι νέοι.

Πέρα όμως από το αίσθημα ανασφάλειας, υπάρχει κι ένας άλλος λόγος που εξηγεί τη μαχητικότητα των διαδηλώσεων: η ανάγκη των νέων να λάβουν μέρος στην Ιστορία. Οι μπαμπάδες τους κατέλαβαν τη Σορβόννη κι έριξαν τον ντε Γκωλ, εκείνοι δεν πρέπει να επιδιώξουν κάτι ανάλογο; Από την άποψη αυτή, ο νόμος του ντε Βιλπέν δεν αποτελεί παρά ένα πρόσχημα, ένα σύμβολο. «CRS, SS», φωνάζουν οι διαδηλωτές στα ΜΑΤ, διεκδικώντας ένα μερίδιο από την αίγλη του παρελθόντος. Αλλά δύσκολα θα γράψουν σήμερα στους τοίχους «Η φαντασία στην εξουσία». Η ουτοπία είναι επιτρεπτή, ακόμη και επιθυμητή. Η αφέλεια όχι.