Eίδος υπό εξαφάνιση

Ακούμε συχνά ότι πρέπει να λάβουμε μέτρα κατά του φαινομένου του θερμοκηπίου διότι κινδυνεύουν τα εγγόνια μας. Λάθος: δύο τουλάχιστον ανθρώπινες κοινότητες κινδυνεύουν άμεσα. Οι περιβαλλοντικοί πρόσφυγες βρίσκονται δίπλα μας, λίγο πιο κάτω.

H Σέιλα Ουοτ-Κλούτιερ είναι εκπρόσωπος των Ινουίτ (Εσκιμώων) της Αρκτικής. Μεγάλωσε τη δεκαετία του '60 στο Νουναβίκ του βόρειου Κεμπέκ κυνηγώντας φώκιες και καριμπού, όπως έκαναν για χιλιάδες χρόνια οι πρόγονοί της. Και ξαφνικά η ζωή της άλλαξε. Για την ίδια και 150.000 ακόμη Ινουίτ της περιοχής, η γη άρχισε να λειώνει κάτω από τα πόδια τους. «Είχαμε οκτώ εποχές και ξαφνικά σταμάτησαν», λέει. «Όλες οι γνώσεις μας για την επιβίωσή μας αποδεικνύονται άχρηστες, αφού όλα γύρω μας αλλάζουν. Δεν μπορούμε να κυνηγήσουμε. Δεν μπορούμε να εξασφαλίσουμε τη διατροφή μας. Τα είδη με τα οποία τρεφόμασταν πεθαίνουν. Τα σπίτια μας καταρρέουν, αφού το μόνιμο στρώμα πάγου λειώνει. Όλοι λένε ότι οι πολικές αρκούδες αποτελούν είδος υπό εξαφάνιση αλλά ένα τέτοιο είδος είμαστε κι εμείς».

Τα νησιά Τουβαλού είναι εννιά κοραλλιογενείς ατόλες που βρίσκονται στον Ειρηνικό Ωκεανό, βορείως των νησιών Φίτζι. Τα τελευταία χρόνια οι 10.000 κάτοικοι των νησιών αυτών βλέπουν τη στάθμη της θάλασσας να ανεβαίνει και τη χώρα τους σιγά σιγά να εξαφανίζεται. «Καθώς βρισκόμαστε μόλις τρία μέτρα πάνω από τη στάθμη της θάλασσας, είμαστε ιδιαίτερα εκτεθειμένοι στο φαινόμενο του θερμοκηπίου», εξηγεί ο κυβερνήτης της χώρας Τομάζι Ποπούα. Οι κάτοικοι έχουν ήδη αρχίσει να μεταναστεύουν στη Νέα Ζηλανδία. H εξαφάνιση της πατρίδας τους δεν είναι ζήτημα δεκαετιών αλλά ετών. Το μοναδικό ερώτημα, γράφει ο Γιόχαν Χάρι στην Ιντιπέντεντ, είναι αν τα νησιά Τουβαλού θα πνιγούν από χίλια μικρά κύματα ή ένα από τα όλο και συχνότερα ακραία καιρικά φαινόμενα θα τα σβήσουν από τον χάρτη - μαζί με τους τελευταίους πεισματάρηδες που θα έχουν απομείνει να τα φυλάνε.

Ο θάνατος του πολιτισμού των Ινουίτ και η εξαφάνιση των Τουβαλού δεν θα προκληθούν από κάποιες αόριστες φυσικές καταστροφές, αλλά από συγκεκριμένες ανθρώπινες ενέργειες, τις δικές μας ενέργειες, τα αυτοκίνητα που οδηγούμε, το πετρέλαιο που καταναλώνουμε, τον άκρατο καταναλωτισμό μας. Διεθνείς σύνοδοι όπως αυτή που πραγματοποιείται αυτές τις ημέρες στο Μόντρεαλ έχουν περιορισμένες δυνατότητες, χρειάζονται πιο δραστικά μέτρα. Τα θύματα της υπερθέρμανσης του πλανήτη αποφάσισαν, έτσι, να πάρουν τα πράγματα στα χέρια τους. Οι Ινουίτ προσέφυγαν ήδη στη Διαμερικανική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, κατηγορώντας τις Ηνωμένες Πολιτείες ότι καταστρέφουν το οικοσύστημά τους. Καθώς οι ΗΠΑ είναι μέλος αυτής της επιτροπής, μια καταδικαστική απόφαση θα ανοίξει τον δρόμο για τη μαζική υποβολή μηνύσεων εναντίον αμερικανικών πετρελαϊκών εταιρειών.

Ανάλογο δρόμο θα ακολουθήσουν και οι κάτοικοι των Τουβαλού. Χρειάζονται βέβαια και τη συμπαράστασή μας. H μεθαυριανή πορεία στο Λονδίνο θα αποτελέσει ένα πρώτο δείγμα.