Tο δίκαιο του κατακτητή

«Ο Θαπατέρο παρουσιάζει την Ισπανία σαν ένα μεγάλο σκηνικό του Αλμοδόβαρ, με ομοφυλόφιλους που είναι πάντα φορείς του AIDS, ιερείς που είναι πάντα παιδεραστές, μητέρες που γίνονται πατέρες και αντιστρόφως. Την ώρα που υποχωρεί στους τρομοκράτες της αλ-Κάιντα και της ETA, ο πρωθυπουργός αναπαράγει την πολιτική της δεκαετίας του '30: συμμαχία με τους Καταλανούς και Βάσκους αυτονομιστές, σύγκρουση με την Εκκλησία. Με τον τρόπο αυτό πολώνει την κοινωνία και υψώνει ξανά το τείχος ανάμεσα στις δύο Ισπανίες που είχε καταρρεύσει την εποχή του Φράνκο. Στην εκστρατεία του αυτή, έχει τη στήριξη των διανοουμένων: της εφημερίδας «Ελ Παΐς», του Φερνάντο Σαμπατέρ, του Χαβιέρ Μαρίας. Κι όμως, αυτός που πρέπει να ζητήσει συγγνώμη είναι η Αριστερά, για τους χιλιάδες ιερείς που δολοφονήθηκαν όταν ήταν στην εξουσία».

Οι παραπάνω απόψεις - ή μάλλον το παραπάνω παραλήρημα - περιλαμβάνονται σ' ένα καινούργιο βιβλίο που κυκλοφόρησε στην Ισπανία με αφορμή τα 30 χρόνια από τον θάνατο του Φράνκο και έχει ήδη γίνει μπεστ σέλερ. Το έγραψε ένας πρώην κομμουνιστής, ο Πίο Μόα, και του έδωσε τον τίτλο «Φράνκο: μια ιστορική επισκόπηση» (Εκδ. Planeta). Ο συγγραφέας είναι φανερό ότι θέλει να λύσει τους προσωπικούς λογαριασμούς του με το παρελθόν. Έχει μετανιώσει για τη συμμετοχή του στην οργάνωση Grapo, με εντολή της οποίας σκότωσε τον Οκτώβριο του 1975 τέσσερις αστυνομικούς σε αντίποινα για τις εκτελέσεις του καθεστώτος. Και ποδοπατά όλα αυτά στα οποία κάποτε πίστευε. «Το μεγάλο μέρος των αντιπάλων του Φράνκο, εμού συμπεριλαμβανομένου, ονειρευόταν μια άλλη, πολύ χειρότερη δικτατορία», γράφει. Ας πρόσεχαν. Σε κάθε περίπτωση, οι προσωπικές αυταπάτες δεν αντισταθμίζονται με την αναθεώρηση της Ιστορίας.

«Ύστερα από τόσα χρόνια σιωπής, δεν πρέπει να φοβόμαστε τη γνώση», απαντά με το δικό του βιβλίο («Φράνκο: το πάθος της εξουσίας», Εκδ. Planeta) ένας πρώην συνταγματάρχης του ιππικού και στρατιωτικός ιστορικός, ο Κάρλος Μπλάνκο. Πώς κατάφερε ο Φράνκο να κερδίσει τον εμφύλιο πόλεμο; «Μα, χάρις στους ξένους, τους 85.000 Μαροκινούς, τη γερμανική και την ιταλική αεροπορία». Πώς μπόρεσε να παραμείνει για σαράντα χρόνια στην εξουσία; «Με την καταστολή. Και την επιβολή στους ηττημένους του δικαίου του κατακτητή». Ο Φράνκο ήταν ένας ψυχοπαθής, η παιδική του ηλικία ήταν ανάλογη μ' εκείνη του Χίτλερ και του Στάλιν. Δεν είχε ούτε ιδέες ούτε ιδεολογία: μετά το τέλος του πολέμου διέταξε τον τουφεκισμό 250.000 πολιτικών κρατουμένων.

Τον τελευταίο καιρό έχουν κυκλοφορήσει πολλές ακόμη βιογραφίες του Φράνκο (τουλάχιστον 27 μέτρησε ο ανταποκριτής της Κοριέρε ντέλα Σέρα), άλλες σοβαρές κι άλλες όχι, άλλες αποκαλυπτικές κι άλλες σκανδαλοθηρικές. Είναι φανερό ότι η Ισπανία έχει εισέλθει σε μια περίοδο βαθιάς ενδοσκόπησης, το αυτομαστίγωμα είναι αλύπητο.