Στους διαδρόμους του Kρεμλίνου

Μπορεί στις Ηνωμένες Πολιτείες οι νεοσυντηρητικοί να έχουν χάσει τη λάμψη τους, οι ιδέες τους όμως για την εξαγωγή της δημοκρατίας βρήκαν μιμητές στη Μόσχα. Οι «polit-technologui» (πολιτικοί τεχνολόγοι) είναι οι νέοι ισχυροί άνδρες του Κρεμλίνου.

Άλλοτε εκπρόσωπος του φιλελεύθερου στρατοπέδου της Ρωσίας, ο Ανατόλι Τσουμπάις υποστήριξε το 2003 ότι η μόνη λύση για να προχωρήσουν οι μεταρρυθμίσεις στις χώρες της Κοινοπολιτείας ήταν να συγκροτηθεί μια «φιλελεύθερη αυτοκρατορία» που θα περιελάμβανε πρωτίστως την Ουκρανία, τη Λευκορωσία, το Καζαχστάν και τον Μόλδοβα και δευτερευόντως τις χώρες του Καυκάσου και της Κεντρικής Ασίας. Πρωταγωνιστικό ρόλο θα έπαιζε φυσικά η Ρωσία, με όπλο όμως όχι τη στρατιωτική της δύναμη, αλλά την «ήπια εξουσία» της (το αντίστοιχο του soft power που έχει περιγράψει ο Τζόζεφ Νάι στις ΗΠΑ): ενέργεια, οικονομική παρουσία, πολιτιστική επιρροή, δύναμη της ρωσικής γλώσσας. Αυτή την αυτοκρατορία, η Δύση θα είχε κάθε λόγο να τη στηρίξει.

H «πορτοκαλί επανάσταση» της Ουκρανίας ανέτρεψε τα δεδομένα και έφερε στο προσκήνιο μια ομάδα πολιτικών συμβούλων και ειδικών της επικοινωνίας που υποστηρίζουν μια επιθετική πολιτική για την ανάκτηση του μεγαλύτερου δυνατού μέρους της αυτοκρατορίας. Για ανθρώπους όπως ο Γκλεμπ Παβλόφσκι και ο Μοντέστ Κολερόφ, άλλοτε στελέχη του ρωσικού ιδρύματος FEP (Effective Policy Foundation), η απώλεια της Ουκρανίας αποτελεί την «11η Σεπτεμβρίου» της Ρωσίας. Και όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες επιχειρούν τον «εκδημοκρατισμό» της Μέσης Ανατολής ώστε να υπηρετεί καλύτερα τα συμφέροντά τους, έτσι και η Μόσχα πρέπει να εξαγάγει τη δική της «δημοκρατία» στους άλλοτε δορυφόρους της. H νέα στρατηγική του Κρεμλίνου, γράφει στη Μοντ ο Βούλγαρος αναλυτής Ιβάν Κράστεφ, δεν στηρίζεται πλέον στις τοπικές μετασοβιετικές ελίτ. H Μόσχα δεν ενδιαφέρεται πλέον για τη σταθερότητα και την εδαφική ακεραιότητα των μετασοβιετικών κρατών. Στόχος της είναι να οικοδομήσει μια νέα βάση εξουσίας, κινητοποιώντας τους ρωσικούς πληθυσμούς των διαφόρων χωρών και αξιοποιώντας το οικονομικό της βάρος. H αύξηση της τιμής του πετρελαίου προσφέρει στην πληγωμένη υπερδύναμη την ευκαιρία να αναγεννηθεί.

Στην εκστρατεία αυτή η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί έναν αντίπαλο που πρέπει να περιθωριοποιηθεί, αφού θεωρείται εργαλείο των φιλοδοξιών της Ουάσιγκτον και της Βαρσοβίας. H Μόσχα θα δώσει έτσι έμφαση στις διμερείς συμφωνίες με τις μεγάλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες (Παρίσι, Βερολίνο, Ρώμη, Λονδίνο). Οι νεοσυντηρητικοί του Πούτιν, όμως, έχουν αποκομίσει κι ένα άλλο μάθημα από τη Δύση: τη δύναμη των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων. Σύμφωνα με έναν απ' αυτούς, τον Σεργκέι Μαρκόφ, οι επαναστάσεις του 21ου αιώνα θα είναι εκείνες των ΜΚΟ. «Όποιος θέλει να παίξει ρόλο στην πολιτική του 21ου αιώνα», γράφει, «πρέπει να δημιουργήσει τις δικές του ΜΚΟ και να τους δώσει στήριξη, χρήματα και ιδεολογία». Οι επόμενες εξεγέρσεις που θα ανατρέψουν τον Γιούτσενκο στην Ουκρανία και τον Σαακασβίλι στη Γεωργία, θα σχεδιαστούν στους διαδρόμους του Κρεμλίνου.