Mια σιωπηλή επιθυμία για την αιωνιότητα

Ένα μεσημέρι του 1967, ο Γεργκ Ίμεντορφ έδεσε στο αριστερό του πόδι ένα ξύλο που το είχε βάψει μαύρο, κόκκινο και χρυσό, βγήκε από το σπίτι του στη Βόννη και κατευθύνθηκε στο κτίριο του δυτικογερμανικού Κοινοβουλίου. Εκεί, άρχισε να περπατάει πάνω-κάτω σέρνοντας μαζί του το ξύλο. Ενας ταξιτζής σταμάτησε και του είπε ότι έπρεπε να βάλει στο ξύλο ρόδες, θα ήταν πιο εύκολο. Χρειάστηκε να περάσουν τριάντα ολόκληρα λεπτά για να πετύχει επιτέλους ο καλλιτέχνης τον στόχο του: να σταματήσει μια κλούβα, να κατεβούν δέκα αστυνομικοί, να του βάλουν χειροπέδες και να τον οδηγήσουν στο τμήμα. H κατηγορία ήταν η εξής: «Με το σύρσιμο του κούτσουρου στο πεζοδρόμιο, ξεθώριασαν τα χρώματα της Γερμανίας».

Ήταν άλλα χρόνια εκείνα. Ο Ίμεντορφ, ο πιο πολιτικός ζωγράφος στη σύγχρονη ιστορία της Γερμανίας, ήθελε να συμμετάσχει ενεργά στην πάλη των μαζών κατά του ιμπεριαλισμού, θέτοντας μεταξύ άλλων την τέχνη του στην υπηρεσία της εργατικής τάξης. «H ζωγραφική πρέπει να είναι σαν την πατάτα», έλεγε. Στο Πανεπιστήμιο όπου δίδασκε, ζωγράφιζε τις διδακτικές του μεθόδους. «Σταματήστε να ζωγραφίζετε», έγραψε μία ημέρα σε έναν καμβά, για να πάρει τα εύσημα του Γιόζεφ Μπόις, του δασκάλου του. Αλλά συνέχισε να ζωγραφίζει. Ήταν ένας εικονοκλάστης που λάτρευε τις εικόνες, γράφει η Ντι Τσάιτ. Παράλληλα δούλευε σε ένα μπαρ, ασχολιόταν με το θέατρο και σκανδάλιζε το Bunte και το Vogue συμμετέχοντας κάθε τόσο σε όργια με πόρνες και κοκαΐνη. Δεν έκρυψε ποτέ τις αντιφάσεις του. Ούτε αρνήθηκε ότι τον γοήτευαν η εξουσία κι αυτοί που την κατέχουν. Τα τελευταία χρόνια έκανε πολλή παρέα με τον καγκελάριο Σρέντερ, ταξίδεψε μαζί του σε μακρινά μέρη, φιλοτέχνησε και το πορτρέτο του.

Στην ταινία του «Οι ασυγχώρητοι», ο Κλιντ Ήστγουντ υποδύεται τον ανώνυμο ξένο που φτάνει στην πόλη Λάγκο και υποχρεώνει τους κατοίκους να τη βάψουν κόκκινη. «Ζωγράφισε το Λάγκο» ονόμασε και ο Ίμεντορφ την αναδρομική έκθεσή του, που εγκαινιάστηκε πριν από λίγες ημέρες στο Βερολίνο και θα διαρκέσει μέχρι τις 22 Ιανουαρίου. Αντίθετα από τον πρωταγωνιστή της ταινίας, όμως, που τα βάζει με τον διεφθαρμένο σερίφη, ο 60χρονος ζωγράφος είναι καθηλωμένος σε μια αναπηρική καρέκλα, θύμα της ανίατης ασθένειας του Γκέριγκ. Τα άκρα του έχουν παραλύσει, τα κολλάζ που βλέπει ο επισκέπτης στην έκθεση τα έχουν κατασκευάσει οι βοηθοί του υπό την καθοδήγησή του. Υπό μία έννοια, σημειώνει (ή μήπως ειρωνεύεται;) η Ντι Τσάιτ, έγινε αυτό που πάντα ήθελε να γίνει: μια κοοπερατίβα, μια επιχείρηση για την κοινωνικοποίηση της τέχνης. Μόνο που η επιχείρηση αυτή δεν παράγει πια έργα διδακτικά ή ανατρεπτικά, παρά μονάχα μια σιωπηλή επιθυμία για την αιωνιότητα.