H κληρονομιά του '68

H «μακρά πορεία μέσα από τους θεσμούς» που οραματιζόταν ο Ρούντι Ντούτσκε ολοκληρώθηκε. Την εξουσία στη Γερμανία διεκδικεί -με κομμένα όμως τα φτερά -μία πολιτικός που η ζωή της δεν σημαδεύτηκε από το 1968, αλλά από το 1989.

H οικονομία δεν ήταν ποτέ το δυνατό σημείο της γενιάς του '68, η οποία σιχαινόταν τον όρο «διαχείριση» και προτιμούσε να μιλά για ανατροπή. Όταν ανέλαβε λοιπόν την εξουσία στη Γερμανία, το 1998, προσπάθησε να προωθήσει κάποιες μεταρρυθμίσεις σε συμφωνία με τα συνδικάτα, και όχι με τις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας. H προσπάθεια σύντομα εγκαταλείφθηκε. Και όταν, μετά τις εκλογές του 2002, ο καγκελάριος Σρέντερ επανέφερε στο προσκήνιο ένα πακέτο κοινωνικών μεταρρυθμίσεων με τον τίτλο «Ατζέντα 2010», είχε χάσει πια την αξιοπιστία του. Ο κοκκινοπράσινος συνασπισμός είχε καταλάβει ότι ο «Τρίτος Δρόμος» δεν είναι μια ουτοπία, ότι η συμφιλίωση του κράτους και της αγοράς είναι δυνατή, ότι η δημιουργία μιας ελαστικής και δυναμικής αγοράς εργασίας δεν έχει ως απαραίτητη προϋπόθεση τον θατσερισμό. Αλλά ήταν πια αργά. H χθεσινή του εκλογική υποχώρηση οφείλεται πάνω απ' όλα στις παλινωδίες και στην ατολμία του σε αυτό το μέτωπο. Το γεγονός ότι η υποχώρηση αυτή δεν συνοδεύτηκε από νίκη των αντιπάλων του, οφείλεται στην αλαζονεία και στην υπερβολική αυτοπεποίθηση των τελευταίων.

Παλινωδίες, αλλά περισσότερο κατανοητές με δεδομένο το βαρύ παρελθόν της χώρας, παρουσίασε τα τελευταία επτά χρόνια και η εξωτερική πολιτική της γερμανικής κυβέρνησης. Όπως γράφει στο βρετανικό περιοδικό Πρόσπεκτ ο Χανς Κουντνάνι, που ετοιμάζει ένα βιβλίο για τη γενιά του '68 στη Γερμανία, στο πεδίο αυτό συγκρούστηκαν δύο αντιλήψεις: ο ιδεαλισμός του Γιόσκα Φίσερ, που στηριζόταν στα μαθήματα του Άουσβιτς, και ο ρεαλισμός του Γκέρχαρντ Σρέντερ, που ήταν βασισμένος στα συμφέροντα της Γερμανίας. Είναι χαρακτηριστικές οι διαμάχες στις οποίες ενεπλάκησαν οι δύο πολιτικοί τους τελευταίους μήνες της κυβερνητικής τους συνεργασίας. Ο καγκελάριος επικρίθηκε για τις στενές του σχέσεις με τον Βλαντίμιρ Πούτιν και για την υποστήριξή του προς την άρση του εμπάργκο όπλων απέναντι στην Κίνα. Ο υπουργός Εξωτερικών κατηγορήθηκε επειδή υποστήριξε τη χαλάρωση των απαιτήσεων για βίζα προς τους επισκέπτες από την Ανατολική Ευρώπη και επειδή έδωσε εντολή στο υπουργείο Εξωτερικών να σταματήσει να δημοσιεύει νεκρολογίες Γερμανών διπλωματών που υπηρέτησαν στη ναζιστική περίοδο.

Το πεδίο, πάντως, στο οποίο αφήνει σαφέστερα τα ίχνη του ο απερχόμενος συνασπισμός, και κυρίως η Πράσινη συνιστώσα του, είναι χωρίς αμφιβολία το κοινωνικό. H σταδιακή εγκατάλειψη της πυρηνικής ενέργειας, η καθιέρωση «οικολογικού» φόρου στα καύσιμα και η μεταρρύθμιση των νόμων για την ιθαγένεια συνιστούν κατακτήσεις που δύσκολα θα ανατραπούν.