Tα κίνητρα των καμικάζι

Σήμερα στο Ιράκ, χθες στο Ισραήλ, συγκροτημένοι άνθρωποι δίνουν τέλος στη ζωή τους προσπαθώντας να παρασύρουν στον θάνατο όσο το δυνατόν περισσότερους. Γιατί το κάνουν; Πώς μπορούμε να τους αντιμετωπίσουμε;

Στο βιβλίο του «Πεθαίνοντας για να Νικήσουν: H Στρατηγική Λογική των Τρομοκρατικών Επιθέσεων Αυτοκτονίας» (εκδ. Random House), ο Αμερικανός πολιτικός επιστήμονας Ρόμπερτ Πέιπ υποστηρίζει ότι το κοινό σημείο των περισσοτέρων επιθέσεων αυτοκτονίας που έχουν γίνει τα 25 τελευταία χρόνια είναι η αντίθεση στην κατοχή ή τον έλεγχο ενός εδάφους από μια ξένη δύναμη. H θρησκεία αποτελεί απλώς έναν επιβαρυντικό παράγοντα. Οι ηγέτες των τρομοκρατικών οργανώσεων επιδιώκουν, πάνω απ' όλα, την εκδίωξη των εισβολέων. Είναι χαρακτηριστικό ότι από το 1995 ώς το 2003 δεν έδρασε κανένας καμικάζι από ισλαμικές χώρες που δεν είχαν αμερικανική στρατιωτική παρουσία, όπως η Λιβύη, το Ιράν, η Συρία και το Σουδάν. Αντίθετα, την περίοδο αυτή σημειώθηκαν τρομοκρατικές επιθέσεις με τη συμμετοχή 34 εξτρεμιστών από τη Σαουδική Αραβία. Το συμπέρασμα του συγγραφέα είναι απλό. Αν η Ρωσία θέλει να σταματήσουν οι επιθέσεις αυτοκτονίας των Τσετσένων, πρέπει να αποσύρει τις δυνάμεις της από την Τσετσενία. Αν οι Ηνωμένες Πολιτείες θέλουν να εξουδετερώσουν την απειλή της Αλ Κάιντα, πρέπει να αποχωρήσουν από τη Μέση Ανατολή.

Μακάρι να ήταν έτσι. Μακάρι η Αλ Κάιντα να ήταν κάτι σαν τη Χεζμπολάχ, που σταμάτησε να στέλνει καμικάζι εναντίον του Ισραήλ όταν αποχώρησαν τα ισραηλινά στρατεύματα από τον Λίβανο. Όπως γράφει ο Κρίστιαν Κάριλ στο New York Review of Books, το κακό είναι ότι για τον Μπιν Λάντεν και τους οπαδούς του η «κατεχόμενη γη» είναι μεγάλη, πολύ μεγάλη, τόσο μεγάλη ώστε να περιλαμβάνει ολόκληρη την ούμα, δηλαδή την παγκόσμια μουσουλμανική κοινότητα. H στρατολόγηση καμικάζι από τη Σαουδική Αραβία δεν σταμάτησε τον Αύγουστο του 2003, όταν αποχώρησαν όλες οι αμερικανικές δυνάμεις από τη χώρα. Ο Ζαρκάουι δεν κήρυξε αυτή την εβδομάδα τον πόλεμο στους Αμερικανοβρετανούς εισβολείς, αλλά στη σιιτική πλειοψηφία του Ιράκ: ο στόχος του δεν είναι το τέλος της κατοχής, αλλά ο εμφύλιος πόλεμος.

Σε μια άλλη ενδιαφέρουσα μελέτη του φαινομένου των καμικάζι, που έχει τίτλο «Βομβιστές αυτοκτονίας: Οι Νέοι Μάρτυρες του Αλλάχ» (εκδ. Pluto Press) και κυκλοφόρησε πριν από τις επιθέσεις στο Λονδίνο, ο Ιρανός κοινωνιολόγος Φαρχάντ Χοσροχαβάρ επισημαίνει ότι στην πρωτοπορία του ισλαμικού κόσμου που οραματίζεται η Αλ Κάιντα βρίσκονται νεαροί Πακιστανοί δεύτερης γενιάς οι οποίοι ζουν στην Ευρώπη και στην πλειονότητά τους έχουν υψηλό μορφωτικό επίπεδο. Γοητευμένοι από τον σημαντικό ρόλο που τους προσδίδει η σχέση τους με την τζιχάντ, οι άνθρωποι αυτοί θεωρούν ότι έχουν έναν προφητικό ρόλο να παίξουν στην πατρίδα των γονιών τους. Διαλέγοντας τον ρόλο του καμικάζι, τιμωρούν τη Δύση για τις διακρίσεις που τους επέβαλλε και τον εαυτό τους για την έλξη που αυτή η Δύση τούς άσκησε.